Վերլուծաբան. Առանց Անդրկովկասի համար առանցքային անվտանգության խնդրի լուծման, ժողովրդավարության և ազատության մասին խոսակցությունները կմնան միայն խոսակցություններ

Արմինֆո. Հայաստանի, Վրաստանի եւ Ադրբեջանի համար տնտեսապես եւ տեխնոլոգիապես գրավիչ Եվրամիությունը վերջին 10 տարիների ընթացքում այդպես էլ չկարողացավ ներկայացնել տարածաշրջանում էթնոքաղաքական հակամարտությունների կարգավորման հստակ ծրագիր: ԱրմԻնֆո-ին կարծիք է հայտնել ՄՄՀՊԻ միջազգային հետազոտությունների ինստիտուտի եվրատլանտյան անվտանգության կենտրոնի առաջատար գիտաշխատող Սերգեյ Մարկեդոնովը։

<Հասկանալի է, որ Աբխազիայի անկախության ճանաչումից հրաժարվելու կամ Լեռնային Ղարաբաղի շուրջ ստատուս քվոյի անթույլատրելիության մասին Բրյուսելի հռետորաբանությունը չի կարող դիտարկվել որպես նման ծրագիր ։  Եվ ԵՄ <Արևելյան գործընկերություն> ծրագրի իրականացման 10 տարիների ընթացքում այդ ուղղությամբ իրավիճակը ոչ մի կերպ չի փոխվել։ Ըստ այդմ, առանց Անդրկովկասի համար անվտանգության այս առանցքային խնդրի լուծման, ժողովրդավարական նոր ինստիտուտների, ներդրումների ու ազատությունների մասին բոլոր խոսակցությունները կմնան միայն խոսակցություններ>, - ընդգծել է նա ։

Ընդ որում, կովկասյան երեք երկրների մոտ ԵՄ-ի հետ համագործակցության առնչությամբ դիրքորոշումներն ու օրակարգը, վերլուծաբանի գնահատմամբ, բոլորովին տարբեր են։  Տարածաշրջանային մեկուսացմամբ պայմանավորված ՝ Հայաստանը ձգտում է դիվերսիֆիկացնել տնտեսական կապերը ՝ առանց Ռուսաստանի հետ ռազմավարական միությունից հրաժարվելու ։ Վրաստանը դեռ ի դեմս  Եվրամիության ուժ է տեսնում, որը կարող է օգնել երկրի տարածքային ամբողջականության խնդրի լուծման հարցում։ Ադրբեջանն ավելի շուտ կողմնորոշված է բիզնես-մոդելին ՝ առանց մարդու իրավունքների եւ քաղաքացիական ազատությունների հարցում ԵՄ առջեւ խիստ պարտավորություններ ստանձնելու ։

Այսպիսով, Մարկեդոնովի գնահատմամբ, կովկասյան ուղղությամբ <միասնական Եվրոպայի> քաղաքականության արդյունավետության խնդիրը շարունակում է առանցքային բնույթ կրել: Եվ այս համատեքստում պետք է հաշվի առնել, որ <Արեւելյան գործընկերությունը> Բրյուսելի աջակցությունը ստացել է հիմնականում կովկասյան քաղաքական դինամիկայի շնորհիվ։ Ընդ որում, ԱլԳ իրագործումը հանգեցրեց Վրաստանի ռազմավարական ընտրությանը՝ հօգուտ Արեւմուտքի, և Բրյուսելի հետ Հայաստանի ու Ադրբեջանի ընտրովի, տարբեր ձեւաչափերով կոոպերացիայի:

Որպես արդյունք՝ ՆԱՏՕ-ին եւ ԵՄ-ին անդամակցելու նպատակ հետապնդող Թբիլիսին, վերլուծաբանի կարծիքով, Բրյուսելում դիտարկվում է որպես Կովկասում <Արեւելյան գործընկերության> ավանգարդիստ: 2013 թ. ԵՄ-ի հետ ասոցացման համաձայնագիրը ստորագրելուց հրաժարված Հայաստանը դա պայմանավորել էր իր անվտանգության ապահովման գործում Ռուսաստանի ավելի մեծ հուսալիությամբ ։  Ավելի ուշ Երևանը համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության համաձայնագրի հիման վրա համագործակցություն  հաստատեց Բրյուսելի հետ ։

Իր հերթին Բրյուսելի և Բաքվի բանակցություններում արժեքները, վերլուծաբանի գնահատմամբ, միշտ եղել են երկրորդ պլանում, ինչը չի խանգարել ԵՄ-ին և Ադրբեջանին 2018 թվականի հուլիսին պայմանավորվածություններ ձեռք բերել ինստիտուտների ամրապնդման և արդյունավետ կառավարման, տնտեսական զարգացման և շուկայական հնարավորությունների, էներգետիկ արդյունավետության շուրջ: Ընդ որում, մարդու իրավունքներն ու ղարաբաղյան կարգավորումը հասկանալի պատճառներով Բաքվի ու Բրյուսելի առաջնահերթությունների թվում չեն եղել ։

<Վերը շարադրվածի լույսի ներքո <Արևելյան գործընկերության> իրականացումը միասնական ստանդարտով առնվազն խնդրահարույց է թվում ։  Բոլոր գործընկեր երկրների տնտեսական ցուցանիշները, արտաքին քաղաքական շահերն ու արժեքները չափազանց տարբեր են։  Եվ, իհարկե, հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ։  Այսպես, եթե ոմանց համար Ռուսաստանին զսպելը կարեւորագույն առաջնահերթություն է, ապա մյուսների համար Մոսկվան կարեւոր է որպես անվտանգության կամ շահավետ տնտեսական համագործակցության երաշխիք>, - ամփոփել է վերլուծաբանը ։