Մաթեուշ Պիսկորսկի. Ու՞մ են պետք ավտոմեքենաների ցածր գները, եթե դրանք ռմբակոծվելու են

 Արդյո՞ք երկու ՙժնևների՚ արդյունքում պայմանավորվածություններն ԱՄՆ և Ռուսաստանի
միջև
ՙվերաբեռնման՚
շարունակություն
են,
ինչը
թույլ
կտա
կարգավորել
երկու
գերտերությունների
միջև
առկա
խնդիրները:

ԱՄՆ-Ռուսաստան հերթական, առավել ևս`իրական, վերաբեռնման որևէ հեռանկար, հատկապես Ուկրաինայի իրադարձություններից հետո,
չեմ
տեսնում:
Սիրիական
հակամարտության
կարգավորման
հարցերում
համաձայնություն,
ըստ
էության,
նույնպես
չկա:
Մշտապես
պահպանվում
է
Վաշինգտոնի
և
Մոսկվայի
միջև
սկզբունքային
մեկ
տարբերությունը.
առաջինը
չի
տեսնում
նոր,
անցումային
կառավարությունում
Բաշար
ալ-Ասադի
ներկայացուցիչների
պահպանման
հնարավորությունը,
մինչդեռ
երկրորդը
քաղաքական
լուծումը
տեսնում
է
սիրիական
պետության
ինքնիշխանության
պահպանման
սկզբունքի
հիման
վրա:
ԱՄՆ-ը հնարավոր
է
համարում
ցանկացած
իշխանության
տապալումը`հիմնվելով
փոքրամասնությունների
և
քաղաքացիների
իրավունքների
պաշտպանության
գաղափարի
վրա:
Մոսկվան
հանդես
է
գալիս
խաղաղության
օգտին`առանց
ինքնիշխան
պետությունների
ներքին
գործերին
միջամտության:
Հետևաբար`ընդհանուր
մոտեցման
մասին
խոսք
անգամ
չի
կարող
լինել:
Այդ
հակասությունն
առայժմ
այնքան
էլ
նկատելի
չէ
Իրանի
դեպքում,
բայց
այստեղ
էլ
մոտեցումների
տարբերություն
կա:

Ռուսաստանն Ուկրաինայի իրադարձություններում մեղադրում
է
Արևմուտքին,
որն
իր
հերթին
դրանում
մեղադրում
է
Կրեմլին:
Որտե՞ղ
է
ճշմարտությունը:

Կիևում պետական հեղաշրջումից հետո պայքարը հանուն Ուկրաինայի թևակոխել է  միանգամայն
նոր
փուլ:
Շատերն
ասում
են,
թե
վերջին
իրադարձությունները
Ռուսաստանի
աշխարհաքաղաքական,
հետխորհրդային
տարածքում
նրա
ինտեգրացիոն
ձգումների
պարտությունն
են:
Սակայն
իրականում
ներկայիս
իրավիճակը
շատ
բանով
առնչվում
է
ուկրաինական
պետականության
բնույթին,
որը
ենթադրում
է
ներքաղաքական
և
ներտնտեսական
դիմակայությունների
լուծում
մայդանի,
բողոքների
և
փողոցային
դիմակայությունների
ճանապարհով:
Ուկրաինական
համակարգում
ներգրվում
է
օլիգարխիական
կլանների
մշտական
պատերազմը,
ինչի
առնչությամբ
տվյալ
դեպքում
դժվար
է
խոսել
հետևողական
քաղաքականության
մասին,
այլ,
ավելի
շուտ,
կարելի
է
նշել
սեփականաշնորհված
տնտեսությունում
ազդեցության
գոտիների
վերաբաժնումը:

Եթե ուկրաինական օլիգարխիան գտնի, որ զուտ առևտրային շահերի տեսանկյունից Մաքսային միությանն
անդամակցումն
իր
համար
օգտակար
է,
նա
այդպես
էլ
կանի:
Եթե
ինչ-ինչ պատճառներով
հանգի
հետևության,
որ
իր
համար
շահավետ
է
մերձեցումը
Եվրամիության
հետ,
կկայացվի
այդպիսի
որոշում:
Եվ
Ռուսաստանում
կառավարող
վերնախավերը
դա
հասկանում
են,
ուստի
նրանք
Ուկրաինան
համարում
են
ոչ
թե
կայացած
պետություն,
այլ
օլիգարխիական
կառույց,
որը
փորձում
է
ձևացնել,
թե
պետություն
է:

Այդ ֆոնին կարելի է ասել, որ Ուկրաինան Արևելյան Եվրոպայի քրոնիկ «հիվանդ սուբյեկտն էե: Եվ դա, բնականաբար, խնդիր է նրա բոլոր հարևանների համար: Ցանկացած ինտեգրացիոն դաշինքի և նախագծի Ուկրաինայի մասնակցությունը հնարավոր է միայն
նրա
տարածքում
իրական
պետական
կառույցների
ստեղծման
պայմանով:
Դրանք,
առայժմ,
գոյություն
չունեն:

Ուկրաինայում ներկայիս դիմակայությունը կարո՞ղ է արդյոք
հանգեցնել
վերջինիս
պետական-տարածքային
փլուզմանը:
Նշեք
ՙմայդանի՚
ավարտի
Ձեր
սցենարները:

Դեռ բոլորովին վերջերս ես քիչ հավանական էի համարում իրադարձությունների զարգացման այն տարբերակը,
որը
կարող
էր
հանգեցնել
Ուկրաինայի
ապաինտեգրման:
Սակայն
վերջին
իրադարձություններից
հետո
չեմ
բացառում,
որ
Ուկրաինան
անցնի
դաշնային,
համադաշնային
համակարգի,
իսկ
հետո
նման
կազմավորման
առանձին
սուբյեկտները
կարող
են
անկախություն
հռչակել:
Չկա
ուկրաինական
պետությունը
միավորող
ընդհանուր
գաղափար:
Կան
բազմաթիվ
փոխբացառող
նույնականություններ
և
շահեր:
Այդ
պատճառով
ներկայիս
ուկրաինական
տարածքի
փլուզումը
կարող
է
լինել
այդ
տարածությունում
պետական
կառույցների
ստեղծման
միակ
եղանակը:
Միևնույն
ժամանակ
չեմ
կարծում,
թե
փլուզումը
կլինի
շատ
շուտով:
Դա
կարող
է
տեղի
ունենալ
ապաինտեգրման
տևական
գործընթացի
արդյունքում,
ընդ
որում`
ոչ
առանց
արտաքին
գործոնների
մասնակցության:
Սակայն
առայժմ
ոչ
ոք
նման
հայեցակարգ
չի
մշակել
և
չի
վերլուծել
նման
սցենարի
իրագործման
հետևանքները:

Այնուամենայնիվ, Եվրասիական միություն ստեղծելու գաղափարից Կրեմլը, ըստ երևույթին, չի պատրաստվում հրաժարվել: Արդյո՞ք վերաինտեգրման քաղաքականության կենտրոնում
կհայտնվեն
Մոլդովան
և
Ադրբեջանը:

Քիշնևն ամենայն հավանականությամբ ստիպված կլինի քննարկել արտաքին քաղաքականության եվրասիական ուղեգիծը`հաշվի
առնելով
երկրի
ինքնուրույն
տնտեսական
գոյատևման
անկարողությունը:
Մոլդովայի
տարբեր
շրջանների
աջակցությունը
Գագաուզի
հանրաքվեին,
որը
հստակ
ցույց
տվեց
բնակչության
իրական
նախապատվությունները,
վկայում
է
այն
մասին,
որ
մոլդովացիներն
սկսում
են
հասկանալ,
որ
Ռումինիայի
առաջարկած`
ԵՄ
ճանապարհն
այնքան
էլ
իրատեսական
չէ:
Ամենայն
հավանականությամբ,
խորհրդարանական
ընտրություններից
հետո
կքննարկվի
ՄՄ-ի հետ Քիշնևի
հարաբերությունների
հարցը:
Այդ
քննարկման
արդյունքներն
առավելապես
կախված
կլինեն
Մոսկվայի
առաջարկներից:
Ինչ
վերաբերում
է
Ադրբեջանին,
չեմ
հավատում,
որ
Բաքուն
կարող
է
լրջորեն
քննարկել
եվրասիական
ինտեգրման
տարբերակը`առնվազն
տվյալ
փուլում:
Ամենայն
հավանականությամբ,
որոշ
ադրբեջանցի
քաղաքական
գործիչներ
օգտագործում
են
ՙեվրասիական՚
հռետորաբանությունը`Հայաստանի
վրա
ճնշում
գործադրելու
նպատակով:
Տպավորություն
է
ստեղծում,
որ
Բաքում
փորձում
է
կրկնել
հայերին,
որ
նույնիսկ
ՄՄ-ում Երևանը
չի
կարող
պաշտպանված
զգալ
իրեն:
Հայաստանի
և
Ղարաբաղի
հետ
սահմանին
նույն
փոխհրաձգություններով
ադրբեջանական
ղեկավարությունը
փորձում
է
սեփական
հասարակության
ուշադրությունը
շեղել
ներքին
խնդիրներից:
Սահմանամերձ
շրջաններում
սադրանքներ
ամեն
անգամ
սկսվում
են,
երբ
Բաքվում
հուզումների
սպառնալիք
է
առաջանում:
Այսօր
դժվար
է
նույնիսկ
պատկերացնել
հակամարտության
խաղաղ
կարգավորումը:
Դրա
համար
անհրաժեշտ
է
Բաքվում
քաղաքական
ընտրախավի  փոփոխում, քանի որ ներկայիս ղեկավարությունը հազիվ թե ի վիճակի
է
փոխել
հռետորությունը
և
գործողությունները:

Արդյո՞ք ռազմաքաղաքական արտոնությունները կարող են գերազանցել
Մաքսային
միությանը
Հայաստանի
անդամակցության`ոչ միանշանակ
տնտեսական
հեռանկարները:

Կարծում եմ, որ արժե հարցն այլ կերպ ձևակերպել`ու՞մ են պետք ավտոմեքենաների ցածր գները,
եթե
դրանք
ռմբակոծվելու
են:
Հայաստանի
դեպքում
դժվար
է
ընդհանրապես
քննարկել
արտաքին
քաղաքականության
ցանկացած
վեկտոր`
հաշվի
չառնելով
անվտանգության
գործոնը:
Փաստ
է,
որ
տվյալ
պահին
Միայն
Ռուսաստանը
բավականաչափ
ներուժ
ունի
տարածաշրջանում
զինված
հակամարտության
կանխման
համար:

Ինչ վերաբերում է եվրասիական նախագծերին Հայաստանի ինտեգրման տնտեսական հետևանքներին,  ցանկացած նման նախագիծ իրականացնելիս, անշուշտ, որոշակի
ռիսկեր
կան`
կապված
այլ
մաքսային
ռեժիմի
անցնելու
և
որոշակի
ստանդարտների
ու
նորմերի
ներդրման
անհրաժեշտության
հետ:
Այնուամենայնիվ,
նմանօրինակ
ռիսկերն
ավելի
շատ
են
ԵՄ-ին ցանկացած
երկրի
անդամակցման
կամ
նույնիսկ
այդ
կառույցին
ասոցացման
դեպքում:
Բնականաբար
բնակչության
տնտեսական
անվտանգության
մակարդակը
մեծամասամբ
կախված
է
երկրի
քաղաքական
ղեկավարության`
արդյունավետ
բանակցություններ
վարելու
կարողությունից:

Գնահատեք հայկական դիվանագիտությունը: Արդյո՞ք Հայաստանի քաղաքականության արտաքին վեկտորում
բաց
թողնված
հնարավորություններ
կան:

Խուսավարելու սահմանափակ դաշտի պայմաններում Հայաստանի դիվանագիտությունը
գործում
է
բավականին
հաջող:
Թեև
գոյություն
ունեն
պոտենցիալ
մեծ
հնարավորություններ,
որոնք
առնչվում
են
հանրապետության
արտաքին
քաղաքականության
հարավային
ուղղությանը:
Առաջին
հերթին  խոսքը վերաբերում է Հյուսիս-Հարավ փոխադրամիջանցքի գաղափարին, որը Ռուսաստանն Իրանի միջոցով կապում է Պարսից ծոցին: Հայաստանի դերն այդ նախագծում կարող է լինել առանցքային, ընդ որում, անշուշտ, անհրաժեշտ է նաև մյուս տարածաշրջանային գործընկերների, հատկապես, Վրաստանի մասնակցությունը: Հայաստանի դիվանագիտությունը պետք է հատուկ ուշադրություն դարձնի նաև տարածաշրջանում նոր պետության` Քրդստանի կայացմանն առնչվող գործընթացներին: Չնայած բարդ պատմությանը` չի բացառվում, որ Հայաստանն ստիպված լինի հարաբերություններ հաստատել այդ միանգամայն նոր տարածաշրջանային աշխարհաքաղաքական խաղացողի հետ: Չնայած այն հանգամանքին, որ այդ հարցն առնչվում է ռազմավարական, երկարաժամկետ հեռանկարի բնագավառին, այն շատ բան կարող է փոխել հարևան պետությունների հետ Հայաստանի փոխհարաբերություններում: