Արմինֆո. ՄԱԿ-ի Երեխայի իրավունքների կոմիտեն մտահոգված է դպրոցներում, հատկապես բարձրագույն միջնակարգ կրթության ոլորտում արցախցի երեխաների ընդունելության և հաճախելիության ցուցանիշների վատթարացմամբ, ինչպես նաև նրանց ուսումնառության արդյունքների նվազմամբ: Այդ մասին ասվում է Հայաստանում հումանիտար իրավիճակի վերաբերյալ ՅՈՒՆԻՍԵՖ-ի 2024 թվականի զեկույցում։
Զեկույցում նշվում է, որ 2024 թվականի դեկտեմբերի դրությամբ Կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունը (ԿԳՄՍՆ) հաղորդել է 16 232 բռնի տեղահանված երեխաների դպրոցներ և 1617 երեխաների մասնագիտական ուսումնական հաստատություններ ընդունման մասին: "Չնայած հանրամատչելի տվյալների բացակայությանը՝ պահպանվում են մտահոգությունները երեխաների վերաբերյալ, որոնք կարող են բացառվել կրթական գործընթացից, հատկապես՝ դեռահասների շրջանում: Ռիսկը, որ դեռահասները կարող են թողնել դպրոցը, մտահոգիչ է մի շարք գործոնների պատճառով, ներառյալ պարտադիր ուսուցման ժամկետների տարբերությունները",- ասվում է ՅՈՒՆԻՍԵՖ - ի զեկույցում:
Բացի այդ, նշվում է, որ բնակչության կարիքների գնահատման ծրագրին (MSNAs) մասնակցող բռնի տեղահանված արցախցիների ընտանիքների 42% - ն ունի նախադպրոցական տարիքի երեխաներ, որոնց կեսը չի հաճախել մանկապարտեզներ: "Ժամանումից ի վեր 30 երեխա եղել է առանց ուղեկցողների կամ մեկուսացված։ Նրանց ավելի քան 50% - ը ստացել է ընտանեկան օգնություն: Միայն մի քանի երեխաներ են ի սկզբանե տեղավորվել երեխաների և ընտանիքի աջակցության կենտրոններում կամ ճգնաժամային կենտրոններում, այնուհետև տեղափոխվել են խնամատար ընտանիքներ. միայն մեկ երեխա է շարունակում մնալ պետական հաստատությունների խնամքի տակ", - նշվում է զեկույցում:
Բացի այդ, MSNA-ի տվյալներով, հարցված տնային տնտեսությունների 26% - ի ընտանիքի առնվազն մեկ անդամ ունի հուզական անկայունություն: Միևնույն ժամանակ, արձանագրվում է, որ նրանք, ովքեր օգնություն են խնդրում, դա անում են տեղեկատվության բացակայության, ֆինանսական դժվարությունների առկայության, տեղաշարժման դժվարությունների և անհրաժեշտ ծառայությունների բացակայության պատճառով:
Հիշեցնենք, որ 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ին Ադրբեջանը "հակաահաբեկչական գործողության" պատրվակով հերթական ագրեսիան ձեռնարկեց Արցախի նկատմամբ, ինչին նախորդել էր չճանաչված հանրապետության գրեթե 10-ամսյա շրջափակումը։ 2020 թվականի աշնանը սկսված թշնամական ագրեսիայից հետո, որը 2023 թվականի սեպտեմբերին ավարտվեց Արցախի լիակատար էթնիկ զտմամբ, ավելի քան 150 հազար արցախցիներ զրկվեցին հայրենիքից և դարձան փախստական։ Հայաստանի իշխանությունները հաղորդել են, որ ադրբեջանական ագրեսիայի հետևանքով փախստական է դարձել ավելի քան 30 հազար արցախցի երեխա։