Փորձագետ. "Զանգեզուրի միջանցքի" բացումը կարմիր գիծ է հայոց պետության համար

Արմինֆո.Հայաստանի համար, այսպես կոչված, "Զանգեզուրի միջանցքի" իրականացումը կարմիր գիծ է, որը հղի է քաղաքական, տնտեսական և ռազմական լուրջ մարտահրավերներով: Միևնույն ժամանակ, Ադրբեջանն ու Թուրքիան այն առաջ են տանում ավելի քան հարյուր տարի, քանի որ միջանցքը նրանց համար ռազմավարական նշանակություն ունի։ Այդ մասին Արմինֆո-ի լրագրողի հետ զրույցում հայտարարել է տարածաշրջանային հարցերի փորձագետ Կարեն Իգիթյանը:

Այդ առնչությամբ փորձագետը նշել է, որ Հայաստանի իշխանությունները պատրաստ են զիջել իրենց ինքնիշխանությունն այդ տարածքում ՝ հօգուտ ինչ-որ մասնավոր պահնորդական ընկերության, ինչը, նրա խոսքով, թույլ կտա Թուրքիային և Ադրբեջանին հետագայում անարգել հաղորդակցվել միմյանց հետ։

"Ադրբեջանի համար տարածաշրջանում կայունություն նշանակում է միայն մեկ բան՝ Հայաստանի թուլացում այն աստիճանի, որը թույլ տա գրավել նրա ողջ տարածքը։ Շուշիում կայացած մեդիա ֆորումում անգամ օտարերկրյա հյուրերը, խոսելով Հայաստանի տարածքի մասին, օգտագործում էին "Արևմտյան Ադրբեջան" սադրիչ եզրույթը: Հաշվի առնելով Փաշինյանի հռչակած խաղաղության օրակարգը ՝ Ադրբեջանի իշխանությունների ախորժակը միայն ավելի է բացվել։ Այժմ նրանք պնդում են, որ տարածքային պահանջներ չունեն, սակայն ավելի ուշ կհայտարարեն, որ դա իրենց պատմական տարածքն է ։ Սցենարը մոտավորապես նույնն է լինելու, ինչ՝ Արցախում։ Նրանք կառաջարկեն մնալ, բայց ամեն ինչ կանեն, որ մարդիկ հեռանան ", - ընդգծում է Կարեն Իգիթյանը:

Խնդիրների մեծ մասը, փորձագետի կարծիքով, թաքնված է այն մտածելակերպի մեջ, որը սերմանում են գործող իշխանությունները։ Այդ առնչությամբ նա պարզաբանել է, որ հասարակության շրջանում ակտիվորեն տարածվում են այն թեզերը, թե հայ ժողովուրդը թույլ է, թե իրենց փոխարեն ամեն ինչ որոշվում է, և որ պետք է ամեն կերպ խուսափել պատերազմից, քանի որ պատերազմը, նրանց տրամաբանությամբ, հավասարազոր է պարտության: Ընդ որում, փորձագետը պնդում է, որ, այսպես կոչված, Զանգեզուրի միջանցքը կարմիր գիծ է միայն հայկական պետության, բայց ոչ՝ Հայաստանի իշխանությունների համար:

"Ադրբեջանին շատ բան հաջողվում է միայն այն պատճառով, որ Հայաստանը չի հակազդում Բաքվի գործողություններին, իսկ երբեմն էլ մասնակցում է նրա խաղին։ Բայց, եթե Հայաստանի իշխանությունները կանգնած լինեն պետական շահերի կողքին և համակարգային աշխատանք տանեն, դա խիստ կսահմանափակի Ադրբեջանի և Թուրքիայի ազդեցությունը տարածաշրջանում։ Սակայն պետք է հասկանալ, որ Հայաստանն ի վիճակի չէ դա միայնակ իրականացնել։ Կան երկրներ, որոնց հետ մեր շահերը կամ հիմա համընկնում են, կամ կարող են համընկնել ճիշտ քաղաքականություն վարելու դեպքում", - հայտարարել է փորձագետը։

Նա նաև պարզաբանել է, որ Հայաստանը խաղաղության խաչմերուկ դարձնելու գործող իշխանությունների "գաղափարն" անիրագործելի է ներկայիս աշխարհաքաղաքական պայմաններում: Ավելին, ինչպես պարզաբանել է փորձագետը, իշխանությունները փորձում են այդ կերպ ստեղծել առասպել,  որի համաձայն, Հայաստանն, իբր, մեծ օգուտներ ունի այդ նախագծի իրականացման գործում՝ դրանով իսկ արդարացնելով նաև իր քաղաքական որոշումները։

"Մարդիկ, ովքեր գործում են այդ առասպելական փաստարկով, ինչպես կարելի է նկատել, երբեք թվեր չեն նշում։ Վրաստանի երկաթուղու զուտ շահույթն առաջին կիսամյակում կազմել է մի քանի միլիոն դոլար ։ Խոսքը փոքր գումարների մասին է նաև Հայաստանի դեպքում։ Այդ պատճառով այդ նախագիծը նրան չի հանի ճգնաժամից։ Բայց եթե Ադրբեջանին հաջողվի իրականացնել, այսպես կոչված, "Զանգեզուրի միջանցքը", նրանք կկարողանան ճեղքել Հյուսիս-Հարավ միջանցքն արդեն ողջ Հայաստանով", - պարզաբանել է փորձագետը։

Իգիթյանն անդրադարձել է նաև տարածաշրջանային այլ խաղացողների դիրքորոշումներին։ Նրա խոսքով, Իրանը հստակ հասկանում է, որ "Զանգեզուրի միջանցքն" անհրաժեշտ է Հայաստանը Իրանից կտրելու, Հյուսիս-հարավ ճանապարհը փակելու եւ Ադրբեջանով երթուղին անայլընտրանք դարձնելու համար: Դա, ինչպես պարզաբանում է փորձագետը, զգալի շահույթ կբերի Բաքվին և կբարձրացնի նրա դերն ու կարգավիճակը տարածաշրջանում։

Անդրադառնալով Ռուսաստանի դիրքորոշմանը՝ փորձագետն ընդգծել է, որ այն զգալի փոփոխությունների է ենթարկվել։ Եթե նախկինում, ինչպես նշում է Իգիթյանը, Ռուսաստանի ներկայացուցիչները բազմիցս հայտարարել են բացառապես այն պետությունների ինքնիշխանության ներքո հաղորդակցությունների ապաշրջափակման անհրաժեշտության մասին, որոնց տարածքով անցնում են այդ ճանապարհները, ապա այժմ ՌԴ ԱԳ նախարար Լավրովի ներկայիս հայտարարությունն ավելի մոտ է միջանցքի հայեցակարգին ։

"Ռուսաստանի դիրքորոշումն այժմ ավելի մոտ է նրան, ինչ ասում է Ադրբեջանը, և դա պատճառներ ունի ։ Հայաստանի իշխանությունները մեթոդաբար դուրս են մղում Ռուսաստանին Հայաստանից։ Բայց մի անգամ զիջելով իր ինքնիշխանությունը ճանապարհի նկատմամբ, Հայաստանը հազիվ թե կարողանա այն վերադարձնել, իսկ Ադրբեջանն, իր հերթին, Ռուսաստանին դուրս մղելու հաջող փորձ ունի։ Այսպիսով, այն քաղաքականությունը, որը վարում է Հայաստանի գործող վարչապետը, հանգեցնում է այն բանին, որ Ռուսաստանը գնալով Հայաստանը ավելի է ընկալում որպես երկրորդ Ուկրաինա, ինչը վտանգավոր միտում է",- հավելել է Կարեն Իգիթյանը։

Փորձագետն ուշադրություն է հրավիրել նաև ԱՄՆ Պետդեպարտամենտի ներկայացուցիչների հայտարարություններին։ Նրա կարծիքով, Արեւմուտքին անհրաժեշտ է խաղաղություն Հարավային Կովկասում, որպեսզի Միջին Ասիայից ռեսուրսները ուղղվեն այդ տարածաշրջանով ՝ շրջանցելով Ռուսաստանի եւ Իրանի վերահսկողությունը: Հենց այդ պատճառով, ինչպես նշում է Իգիթյանը, Ադրբեջանն ու Թուրքիան, այսպես կոչված, "Զանգեզուրի միջանցքը" ներկայացնում են որպես հենց նման նախագծի մաս ։ "Թուրքիան ՆԱՏՕ-ի անդամ է, իսկ Ադրբեջանը Եվրամիության հուսալի էներգետիկ գործընկերն է, որպպպիսին նրան հռչակել է հենց Եվրամիությունը։ Ըստ այդմ, այստեղ Արևմուտքը, մասնավորապես , ԱՄՆ-ը և ինչ - որ չափով Եվրամիությունը, որոշակի վերապահումներով, բայց հանդես են գալիս որպես Ադրբեջանի և Թուրքիայի դաշնակիցներ, - եզրափակել է փորձագետը։