Հինգշաբթի, 1 Օգոստոսի 2024 14:21

Արմինֆո. Միմինո անվան և «Գրուզիա-ֆիլմ»-ի ոչ մի շրջադարձ տեղի չի ունեցել դեպի Մոսկվա, ուռճացված սպասումները չափազանցնել ոչ միայն պետք չէ, այլև վտանգավոր է։ Այդպես է մեկնաբանել ռուս քաղաքագետ Սերգեյ Մարկեդոնովը վրաց-ամերիկյան հարաբերությունների վերջին զարգացումները։

Փորձագետը փաստել է, որ Վրաստանի և ԱՄՆ-ի հարաբերություններն օրեցօր ավելի ու ավելի են ցույց տալիս դիալեկտիկայի երկրորդ օրենքի պահանջվածությունը միջազգային գործընթացների վերլուծության համար: Նրա խոսքով ՝ խնդիրների քանակն աստիճանաբար վերածվում է դրանց որակի։

"Շպակը ձայնագրիչ ունի, դեսպանը՝ մեդալիոն։ Պաշտոնական Վաշինգտոնը Էնթոնի Բլինքենի շուրթերով հայտարարել է, որ Նահանգները կդադարեցնեն Վրաստանի կառավարությանը 95 միլիոն ամերիկյան դոլարի չափով ֆինանսական օգնությունը: Պետդեպարտամենտի խոսնակ Վեդանտ Պատելը փոքր, բայց կարևոր ճշգրտում է ա0րել. Վաշինգտոնը պատրաստ է ֆինանսական հոսքերը վերաուղղել ՀԿ-ներին և "քաղաքացիական ակտիվիստներին" աջակցությանը: Սենատորներ Ջին Շահինն ու Ջիմ Ռիշն առաջարկել են "վրաց ժողովրդի ակտը", որում Թբիլիսիի համար առաջարկվում են ինչպես "մտրակներ", այնպես էլ "քաղցրաբլիթներ": Եվրոպայի եւ Եվրասիայի հարցերով պետքարտուղարի տեղակալ Ջեյմս Օ ' Բրայենը վրացական իշխանություններին խորհուրդ է տալիս եւս մեկ անգամ մտածել Անակլիայում խորջրյա նավահանգստի կառուցման վերաբերյալ չինացիների հետ համատեղ նախագծի իրականացման մասին: Արդեն շրջանառության մեջ է դրվել "պատժամիջոցներ" բառը, համապատասխան ցուցակները կազմվել են։ Ընդհանուր առմամբ, նպատակները հստակ են, խնդիրները՝ որոշված", - նշել է քաղաքագետը։

Այդ առումով Մարկեդոնովը հարց է տվել, թե ինչն այդքան ձեռնտու չէ Վաշինգտոնին Թբիլիսիի վարքագծում։ Փորձագետը վստահ է, որ այս հարցին պատասխանելու համար չափազանց կարեւոր է մի կողմ դնել հռետորական շղարշը, ինչը դժվարացնում է ռազմավարական դաշնակիցների միջեւ տարաձայնությունների իրական պատճառները հասկանալը: Նա ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ երկար տարիներ վրացական արտաքին քաղաքական շրջադարձը դեպի Արևմուտք մատուցվել է որպես "արժեքային ընտրություն" ։ Մարկեդոնովը նշել է, որ նման պատկերացման արմատավորմանը նպաստել են և ամերիկացիները, և ԵՄ ներկայացուցիչները: "Այս բացատրական մոդելի հաստատման գործում իրենց ներդրումն են ունեցել, իհարկե, նաև վրացի մտավորականները։ Մինչդեռ, Թբիլիսիի, այսպես կոչված, "եվրաատլանտյան ընտրությունը" մեկընդմիշտ ինչ-որ փաստ չէր ։ Վրաստանը 1993-1994թթ. անդամակցել էր ԱՊՀ-ին, ստորագրել Հավաքական անվտանգության մասին պայմանագիրը, համաձայնել էր ռուսական զորքերի և սահմանապահների տեղակայմանը իր տարածքում: Հույսեր կային, որ Մոսկվան "կվերադարձնի" Աբխազիան և Հարավային Օսիան։ Երբ այդ ծրագրերը տարբեր պատճառներով չիրականացան, վրացական իսթեբլիշմենթի հայացքն ուղղված էր ոչ թե "հյուսիսից ծագող արևին, այլ Արևմուտքից ծագող արևին" ։ Just business nothing personal (միայն բիզնես, անձնական ոչինչ)", - կարծում է քաղաքագետը։

Այդ համատեքստում նա հիշեցրել է, որ Կովկասի գծով առավել խորաթափանց եւ պակաս դոգմատիզացված բրիտանացի փորձագետներից մեկը՝ Թոմաս դե Վաալը, նույնիսկ, սոցհարցումների տվյալներ է ներկայացրել։ "ՆԱՏՕ/ԵՄ անդամակցություն" և "տարածքային ամբողջականության վերականգնում" տարբերակների միջև ընտրություն կատարելիս վրացի հարցվածները զանգվածաբար ընտրում են երկրորդը։ Գաղափարական "վեստերնիզմը" բավական մակերեսային երևույթ է։ Առնոլդ Թոյնբիի բանաձեւով կարելի է այն սահմանել որպես "կրիտիկական փոքրամասնություն", կամ կարելի է անվանել "ճչացող"։ Բայց այն, որ դա "ողջ ժողովրդի ձայնը չէ", ցույց տվեցին կրքերը այսպես կոչված "օտարերկրյա գործակալի" օրինագծի շուրջ ։ Հակառակ շատ արտաքին դիտորդների կանխատեսումների՝ "ողջ ժողովուրդը մեկ մարդու պես" դրա դեմ չկանգնեց։ Տվյալ խնդիրը բնակչության մեծամասնության համար (եթե ուզում եք "խորքային վրացիներ") ծայրամասային բնույթ է կրում", - նշել է փորձագետը։

Դրա հետ մեկտեղ, Մարկեդոնովը վստահ է, որ ներկայիս վրացական քաղաքական դասը բնավ մեկ ժաամում "չի հասունացել" ։ Նրա խոսքով՝ "քաղաքական Արեւմուտքից" նրանց հիասթափությունը  երկար եւ բազմաչափ գործընթաց է։ "Այստեղ և 2008 թվականի մասին հիշողությունները, և անդամակցության մշուշոտ հեռանկարներով ՆԱՏՕ/ԵՄ ամուսնության խոստումները, և քաղաքական նպատակահարմարության սկզբունքով հարաբերությունները (հայտնվեց Ուկրաինան, արդիականացվեց Մոլդովան, Վրաստանի մասին, որպես "փարոս", սկսեցին մոռանալ)։ Ազգային շահերի և "Ժողովրդավարական համերաշխության" աբստրակցիաների բախման ժամանակ Բիձինա Իվանիշվիլին եւ Կ-ն ընտրեցին առաջինը։ Ժամանակին վրացի ներկայիս քաղաքական գործիչների նախնիները ընտրել էին "Հյուսիսի արևը" ՝ համեմատելով թուրքական և պարսկական լուսատուների հեռանկարների հետ։ Հետո նոր սերունդները շրջվեցին դեպի Արևմուտք, երբ "Հյուսիսային արևի" ջերմությունը, նրանց կարծիքով, դադարեց տաքացնել։ Պետք լինի, վաղը կընտրեն "Արևելքի արևը" չինական հոգով, եթե դա օգուտ բերի։ Միմինո անվան և «Գրուզիա-ֆիլմ»-ի ոչ մի շրջադարձ դեպի Մոսկվա տեղի չի ունեցել, ուռճացված սպասումները չափազանցնել ոչ միայն պետք չէ, այլև վտանգավոր է ։ Բայց գիտակցումը, որ միասնական արժեքներով չէ, որ կառուցվում է արտաքին քաղաքականությունը, օգտակար է", - եզրափակել է քաղաքագետը։