Չորեքշաբթի, 27 Դեկտեմբերի 2023 11:19

Արմինֆո. Հայաստանը հետաքրքրված է ավելի շատ պաշտպանական գործարքներով, այդ թվում՝ անօդաչու թռչող սարքերի և ԱԹՍ-ների դեմ պայքարի համակարգերի, արգելակող զինամթերքի և միջին հեռահարության "երկիր-օդ" դասի հրթիռների վերաբերյալ: Այդ մասին հաղորդում է "The National Interes "-ը՝ վկայակոչելով Հնդկաստանի ԱԳՆ աղբյուրները։

Աղբյուրը գրում է, որ վերջին երեք տարիներին Հնդկաստանը վերածվել է Հայաստանին զենքի խոշոր մատակարարի: Այս առումով հիշեցվում է, որ պաշտպանական խոշոր գործարքները ներառում են Pinaka բազմափող հրթիռային կայանքների վաճառք, SWATHI զենքի տեղակայման վայրերը որոշելու համար ռադիոտեղորոշիչների համար 40 միլիոն դոլար արժողությամբ պայմանագիր, հակատանկային հրթիռների զինամթերք և 155 մմ հրետանային միջոցներ:

"Մինչև 2020 թվականի պատերազմը Հնդկաստանը քիչ թե շատ հստակ դիրքորոշում ուներ՝ աջակցելով Հայաստանին Ադրբեջանի տարածքային ագրեսիայի դեմ պայքարում։ Թուրքիայի և Պակիստանի աջակցությունն Ադրբեջանին Հնդկաստանի համար ավելի կարևոր է դարձրել Հայաստանին աջակցությունը", - այնուհետև նշում է աղբյուրը, հավելելով, որ Էրդողանի ռեժիմի օրոք Թուրքիայի կողմից Պակիստանին աջակցությունը կտրուկ աճել է, և կասկածներ կան, որ Էրդողանի մասնավոր ռազմականացված ՍԱԴԱԹ կազմավորումները կարող են ակտիվորեն բարձր որակավորում ունեցող վարձկաններ ուղարկել Քաշմիր։

Հոդվածում նաեւ նշվում է, որ բացի Թուրքիային և Պակիստանին հակակշռելուց, Հնդկաստանը Հայաստանը դիտարկում է նաև որպես Հարավային Կովկասում իր ռազմավարական և տնտեսական ներկայությունն ընդլայնելու հանգուցային կետ:

"Դելիի ամենակարևոր շահերն այդ տարածաշրջանում ռազմավարական կապերի նախագծերում են ։ Հնդկաստանի հետաքրքրությունը INSTC-ի ("Հյուսիս-Հարավ" միջազգային միջանցքի) նկատմամբ, որի մաս է կազմում Հայաստանը, ամուր արմատավորված է Եվրասիայի, Կենտրոնական Ասիայի եւ Եվրոպայի հետ իրանական լեռնաշխարհով ցամաքային հաղորդակցության ձգտման մեջ, որը, հակառակ դեպքում, արգելափակվում է Պակիստանի եւ Աֆղանստանի կողմից: Այդ նպատակով Հնդկաստանը ձգտում է INSTC-ը տարածել Հայաստանի վրա՝ Իրանի հարավ-արևելքում գտնվող Չահբահար նավահանգիստը միացնելով եվրոպական և եվրասիական շուկաների հետ։ Հնդկաստանն ու Իրանը երկու տարբերակ ունեն. երկաթուղային գծեր, որոնք Հյուսիս-Արևմտյան Իրանը կապում են Ռուսաստանի հետ, կամ Սև ծովը ՝ Հայաստանի Սյունիքի մարզով, կամ Կասպից ծովի ափով ՝ Ադրբեջանի տարածքով։

Հայաստանը բնական ընտրություն է Հնդկաստանի համար, քանի որ Ադրբեջանը մոտ է Պակիստանին և Թուրքիային։ Հայաստանը նույնպես մեծ հետաքրքրություն է ցուցաբերում INSTC-ի նկատմամբ։ 2021 թվականի մայիսին Երևանը հայտարարեց դեպի Իրան այլընտրանքային ճանապարհի մասին, որը իրանական նավահանգիստները Հայաստանի տարածքով կմիացնի վրացական նավահանգիստներին։ Այս բոլոր նախաձեռնությունները INSTC-ը մոտեցնում են իրականությանը:

Հաշվի առնելով վերը նշված իրադարձությունները՝ խելամիտ է եզրակացնել, որ երկու երկրներն ընթանում են դեպի ամուր ռազմավարական գործընկերություն: Սակայն 2023 թվականին Լեռնային Ղարաբաղի անկումից հետո Հնդկաստանի հարաբերական լռությունը վկայում է հարաբերությունների հանդեպ Նյու Դելիի խանդավառության չափավոր նվազման եւ թերահավատությանը սահմանակից զուսպ լավատեսության զգացողության մասին", - շարունակում է հեղինակը։

"Հնարավոր է, այն բանից հետո, երբ Ադրբեջանն ամրապնդեց իր վերահսկողությունը Լեռնային Ղարաբաղի նկատմամբ, Հնդկաստանն այժմ իրեն անվստահ է զգում իր ներդրումների եւ այդ տարածաշրջանում ռազմավարական կապող նախագծերի պլանների հարցում: Հնդկաստանը կարող է վերանայել իր վերոնշյալ նախապատվությունը Սյունիքի տարանցիկ երթուղուն, քանի որ այն ներառում է "Զանզեգուրի տարածաշրջանը": Բաքուն պահանջներ է ներկայացրել "Զանզեգուրյան միջանցքի" նկատմամբ, քանի որ այն անարգել մուտք է ապահովում դեպի իր Նախիջեւան էքսկլավ։ Հաշվի առնելով Ադրբեջանի ռևիզիոնիստական մտադրությունները՝ Բաքվից բխող այդ սպառնալիքները չի կարելի թերագնահատել։ Հետևաբար, գերակշռող անկայունությունը և անվտանգությանն առնչվող անկայուն իրավիճակը կարող են թուլացնել Հնդկաստանի ոգևորությունը Սյունիքով տարանցիկ երթուղու նկատմամբ:

Այդուհանդերձ, Հնդկաստանը կանգնած է դժվար ընտրության առջեւ։ Հնդկաստանը ակտիվորեն ներդրումներ է կատարում Չահբահար նախագծում և INSTC-ը դիտարկում է որպես կարևոր հաղորդակցության նախագիծ՝ դեպի Եվրոպա ցամաքային երթուղիներ ստանալու համար: Չնայած Իրանի և Ռուսաստանի նկատմամբ պատժամիջոցների կողմից խոչընդոտներին և ԻԻՀ հետ արբիտրաժային հարցերի շուրջ լուրջ տարաձայնություններին՝ Հնդկաստանը Չահբահար նավահանգստի օգտագործման համար տասնամյա պայմանագիր է կնքել Իրանի հետ", - ընդգծել է հեղինակը, հավելելով, որ Հնդկաստանի համար վատթարագույն սցենարը կլինի INSTC-ի անցումն Ադրբեջանի տարածքով։

"Հետևաբար, կարելի է պնդել, որ Հարավային Կովկասում տիրող անորոշության և անկայունության պայմաններում Հնդկաստանը կնախընտրի առաջ շարժվել Հայաստանի հետ երկկողմ հետագծով՝ հատուկ ուշադրություն դարձնելով պաշտպանական գործարքներին և տնտեսական կապերին", - ամփոփել է հոդվածագիրը: