Կարծիք. Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից հետո Երեւանը կորցրել է Լեռնային Ղարաբաղի ինքնորոշման հովանավորի ոչ պաշտոնական կարգավիճակը

Արմինֆո.Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից հետո Երևանը կորցրել է Լեռնային Ղարաբաղի ինքնորոշման հովանավորի և նրա անվտանգության երաշխավորի ոչ պաշտոնական կարգավիճակը։ Այդ մասին հայտարարել է ռուսաստանցի քաղաքագետ, ՌԴ ԱԳՆ ՄՄՀՊԻ միջազգային հետազոտությունների ինստիտուտի առաջատար գիտաշխատող Սերգեյ Մարկեդոնովը ՝ անդրադառնալով ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի մամուլի ասուլիսի ժամանակ արված հայտարարություններին։

Փորձագետը փաստել է, որ Հայաստանի վարչապետի հունվարյան թեզերում պետք չէ հատուկ նորություն փնտրել։ "Նա նախկինում անհայտ ինչ - որ միտումներ չի հայտնագործել, ավելի շուտ, սրել է դրանց ընկալումը (անգլերենում կա հաջող բայ to sharpen (սրել - խմբ.), հենց դա էլ նա արել է)։ Ավելին, ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից հետո Երևանը կորցրել է Լեռնային Ղարաբաղի ինքնորոշման հովանավորի և նրա անվտանգության երաշխավորի ոչ պաշտոնական կարգավիճակը։ Անցած ողջ տարվա ընթացքում Փաշինյանը, ինչպես նաև նրա մերձավոր զինակիցներ Արմեն Գրիգորյանը և Արարատ Միրզոյանը հրապարակավ ընդգծել են՝ Արցախում իրավիճակի համար պատասխանատվություն են կրում ռուս խաղաղապահները։ 2022 թվականին նաեւ արդիականացվել է, այսպես կոչված, Ալմա-Աթայի բանաձևը, այսինքն, Հայաստանի Հանրապետությունը ՀԽՍՀ սահմաններում ճանաչելու Երևանի պատրաստակամությունը։ Ավելին, այդ կետը ներառվել է 2022 թվականի հոկտեմբերի 31-ի Սոչիի եռակողմ հայտարարության տեքստում", - նշել է նա։

Ընդ որում, նա ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ Մոսկվայի եւ Երեւանի մոտեցումները համակարգային առումով տարբեր են, անձի գործոնն այստեղ երկրորդական է։ Մարկեդոնովը նշել է, որ այստեղ հարցը բնավ այն չէ, թե ով է վատը, իսկ ով՝ լավը (իրենց արդար շահերն ունեն թե ՌԴ-ն, թե Հայաստանը)։

"Խնդիրը իրավիճակի տարբեր գնահատականներն ու սպասումներն են։ Ռուսաստանը, որը կաշկանդված Է Ուկրաինայում ՀՌԳ-ով եւ Արեւմուտքի հետ առճակատման խորացմամբ, այժմ ավելի շատ է կախված  Անկարա-Բաքու տանդեմից: Անգամ Հայաստանի միացումը ՌԴ-ի և Բելառուսի միութենական պետությանը չէր վերացնի այդ փաստը։

Ընդ որում, Հայաստանն, ակնհայտորեն, կցանկանար Մոսկվայի և ՀԱՊԿ-ի ավելի հստակ դիրքորոշում։ Պարզապես, քաղաքական զանգվածի բերումով ՌԴ-ի մասնակցությամբ ցանկացած ինտեգրացիոն կառույց ընկալվում է որպես ռուսական։ Բայց այսօր Մոսկվան վերը նկարագրված պատճառներով չի կարող հստակ և միանշանակ "կողմնորոշվել" հօգուտ Հայաստանի։ Իսկ ՀԱՊԿ-ի նրա դաշնակիցները՝ առավել ևս։ Բայց չէ որ Երևանն էլ չի կարող, պարզապես, մի կողմ քաշվել և խոնարհաբար սպասել իր ճակատագրին։ Հասարակությունը ճնշում է գործադրում Փաշինյանի նկատմամբ, պահանջելով գոնե ինչ-որ բան անել, սակայն նա, ընդսմին,  արդեն պատրաստ չէ Ադրբեջանի հետ նոր լայնածավալ առճակատման։ Արդյունքում՝ հույզերը գերակշռում են, մարտավարությունը հաղթում է ռազմավարությանը", - նշել է ռուսաստանցի քաղաքագետը։

Ընդ որում, նա հարց է տվել, թե արժե արդյոք, որպեսզի Հայաստանն օգնություն ակնկալի Արեւմուտքից։  Մարկեդոնովը վստահ է, որ վերջինս չի օգնի։ "Նախ, ԵՄ-ն և ԱՄՆ-ն ունեն իրենց թելերը, որոնք նրանց կախվածության մեջ են պահում Անկարայից և Բաքվից։ Երկրորդ, նրանք ոչ ցանկություն ունեն, ոչ էլ պատրաստակամություն՝ կրելու խաղաղապահության իրական բեռը, գլխավորը Ռուսաստանին Կովկասում ճնշելն է։ Դրա համար շանսեր կան, դրանցից օգտվում են։ Հայ հասարակության մեծ ակնկալիքները, Մոսկվայի "պասիվությունից" հիասթափությունը մեծացնում են ԱՄՆ - ի եւ ԵՄ-ի հնարավորությունները", - հավելել է քաղաքագետը։ Միևնույն ժամանակ, նա հետաքրքիր զուգադիպություն է անվանել այն փաստը, որ 2023 թվականի հունվարի 10-ին Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը նույնպես լրագրողներին տվել է ստեղծված իրավիճակի իր գնահատականը։

"Եվ ադրբեջանցի առաջնորդի խոսքում հնչել է ոչ երկիմաստ դժգոհություն Հայաստանի կողմից խաղաղ կարգավորման ձգձգման քաղաքականության առնչությամբ։ Բնականաբար, Բաքուն պահանջում է իր պայմանների իրագործում՝ ողջ ծավալով: Փաշինյանը չի կարող նաեւ հաշվի չառնել նրա մտադրությունները՝ լինի նա երեք անգամ ռուսամետ, թե չորս անգամ արևմտամետ", - ամփոփել  է Մարկեդոնովը։