Ուրբաթ, 2 Դեկտեմբերի 2022 12:42

Արմինֆո.Հայաստանի Ազգային ժողովն այսօր ՝ դեկտեմբերի 2-ին, արտահերթ նիստում քննարկում է Ազգային ժողովի հայտարարության նախագիծը՝ ի պատասխան Ադրբեջանի խորհրդարանի հայտարարության։ Նիստն անցկացվում է "Հայաստան" ընդդիմադիր խմբակցության նախաձեռնությամբ:

 

ԱԺ "Հայաստան" խմբակցության պատգամավոր Անդրանիկ Թևանյանի խոսքով, նոյեմբերի 8-ին Ադրբեջանի Միլի մեջլիսը հայտարարություն է ընդունել Արցախում 44-օրյա պատերազմի մասին։ Այդ փաստաթղթում խեղաթյուրվել է Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության իմաստը, դրա առաջացման պատճառները ։ Պատգամավորի գնահատմամբ ՝ Ադրբեջանի խորհրդարանի հայտարարության մեջ սխալ գնահատականներ են տրվել 44-օրյա պատերազմի պատճառներին, Հայաստանի հետ հարաբերությունների առումով Ադրբեջանի խորհրդարանում խոսակցությունը վերջնագրերի և շանտաժի ոգով է եղել, հանրապետությանը ներկայացվել են անընդունելի պահանջներ, որոնք ոչ մի ընդհանուր բան չունեն իրավական հիմնավորման հետ, օգտագործվել է նաև ռազմատենչ հռետորաբանություն: "Ադրբեջանի խորհրդարանն օգտագործել է այնպիսի ձևակերպումներ, ինչպիսին է Արևելյան Զանգեզուրը, որը ենթադրում է նաև Արևմտյան Զանգեզուրի առկայություն ՝ միանշանակ առաջ քաշելով իր հավակնոտ նպատակները։ Նաև հերթական անգամ խոսվել է, այսպես կոչված, "միջանցքի" մասին, և խաղաղության պայմանագրի հիմքում դրվել է այն գաղափարը, որ ղարաբաղյան հակամարտությունն արդեն լուծված է, այն ամբողջությամբ փակված է, իսկ Արցախը Ադրբեջանի տարածքի մի մասն է", - նշել է Թևանյանը։

 

Հայաստանի խորհրդարանի հայտարարության նախագծում, մասնավորապես, ասվում է, որ Ադրբեջանը միտումնավոր խեղաթյուրում է Լեռնային Ղարաբաղի խնդրի էությունը, պատմական փաստերը։ Հակամարտությունը ծագել է Լեռնային Ղարաբաղի բնակչության ազատ կամքի ճնշման եւ իրավունքների ոտնահարմանն ուղղված էթնիկ զտման քաղաքականության հետեւանքով, որին հաջորդել է լայնածավալ ռազմական ագրեսիան՝ ընդդեմ իր իսկ պատմական տարածքում ինքնորոշված Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության։1994թ․ մայիսի 12-ին Հայաստանի եւ Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարների եւ Լեռնային Ղարաբաղի պաշտպանության բանակի հրամանատարի կողմից ստորագրվել է հրադադարի հաստատման համաձայնություն, որով սահմանված ուժի գործադրման կամ դրա սպառնալիքի կիրառման արգելքն Ադրբեջանը պարբերաբար խախտել է։ Ադրբեջանը, Թուրքիայի եւ վարձկան միջազգային ահաբեկիչների ներգրավվմամբ, 2020թ․ սեպտեմբերի 27-ին պատերազմ է սանձազերծել Արցախի Հանրապետության դեմ՝ խախտելով ԼՂ հակամարտության կարգավորման միջնորդական մանդատ ունեցող երկրների ՝ ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահներ Ռուսաստանի Դաշնության, Ֆրանսիայի, ԱՄՆ-ի կողմից հիմնարար գնահատված Հելսինկյան Եզրափակիչ Ակտի (1975) ԵԱՀԿ/ԵԱԽՀ մասնակից պետությունների միջեւ հարաբերություններն ուղղորդող սկզբունքների հռչակագիրը, մասնավորապես ուժի կամ ուժի կիրառման սպառնալիքից զերծ մնալու միջազգային պարտավորությունը։ 44-օրյա պատերազմի ընթացքում Ադրբեջանը եւ այդ երկրի դաշնակիցներն իրագործել են մարդկության դեմ ուղղված պատերազմական հանցագործություններ եւ բարբարոսություններ՝ կիրառելով արգելված զենքեր, թիրախավորելով խաղաղ բնակչությանը, ավիրելով քաղաքներ եւ գյուղեր։ Ադրբեջանի ռազմաքաղաքական ղեկավարությունը վարում է էթնիկ զտման եւ մշակութային արժեքների ոչնչացման քաղաքականություն։ Ադրբեջանի կողմից օկուպացված տարաքծներում են մնացել 1456 հայկական պատմամշակութային հուշարձաններ, հսկայածավալ մշակութային ժառանգություն, որոնք բացահայտորեն ոչնչացվում կամ յուրացվում են՝ կեղծելով դրանց պատկանելությունը։ Կոպտագույն խախտելով միջազգային մարդասիրական իրավունքը՝ Ադրբեջանն արգելափակել է իր կողմից օկուպացված Արցախի շրջաններում եւ 2022թ․ սեպտեմբերի 13-ի ադրբեջանական ռազմական ագրեսիայի հետեւանքով բռնազավթված Հայաստանի Հանրապետության տարածքներում անհետ կորածների որոնման աշխատանքները, ինչպես նաեւ խոչընդոտում է զոհված հայ զինծառայողների եւ քաղաքացիական անձանց մարմինների դուրսբերմանը։ Ադրբեջանն իր մտադրություններով եւ քաղաքականությամբ դառնում է նոր պատերազմի ու տարածաշրջանային անկայունության աղբյուր, որի ապացույցներից է 2021թ․ հունիսի 15-ին Թուրքիայի եւ Ադրբեջանի նախագահների ստորագրած, մեզ համար անընդունելի եւ դատապարտելի, այսպես կոչված, Շուշիի հռչակագիրը։ Դատապարտելով Ադրբեջանի շարունակվող ագրեսիվ ու միջազգային իրավունքին հակասող հակահայ քաղաքականությունը, որն արտահայտված է նաեւ Ադրբեջանի խորհրդարանի 2022թ․ նոյեմբերի 8-ի ընդունված փաստաթղթով՝ Հայաստանի ազգային ժողովը հայտարարում է, որ Ադրբեջանը պարտավոր է հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման շրջանակներում անվերապահորեն կատարել ստանձնած պարտավորությունները, վերջ տալ հայատյացությանը, ռազմական հռետորաբանությանը, բացառել ուժի կիրառումը, ուժի կիրառման սպառնալիքը, ինչպես նաեւ շանտաժի եւ ճնշումների միջոցով ցանկալի համաձայնագրերին հասնելու քաղաքականությունը։ Ադրբեջանական կողմը պատրավոր է իր զինված ուժերն անհապաղ վերադարձնել մինչեւ 2021թ․ մայիսի 12-ը զբաղեցրած բնագծերը։ Անվերապահորեն կատարելով միջազգային մարդասիրական նորմերն ու պահանջները՝ Ադրբեջանը պետք է վերադարձնի հայ ռազմագերիներին ու այլ պահվող անձանց, զոհված զինծառայողների եւ քաղաքացիական անձանց մարմինները,դադարեցնի էթնիկ զտման եւ մշակութային արժեքների ոչնչաացման, յուրացման քաղաքականությունը։ Մենք համոզված ենք, որ հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների ու տարածաշրջանային գլոբալ անվտանգության ապահովման համար անհրաժեշտ է գտնել խաղաղ գոյակցության բանաձեւ, բայց այն չպետք է լինի ուժի կամ ուժի սպառնալիքի կիրառման պայմաններում, չպետք է ոտնահարի կողմերից որեւէ մեկի իրավունքները, չպետք է սպառնա ՀՀ ինքնիշխանությանն ու տարածքային ամբողջականությանը։

 

Մենք կողմ ենք ճանապարհների ապաշրջափակմանը եւ տարածաշրջանի երկրների համագործակցությանը, սակայն բացառվում է դրա իրականացումը ՀՀ ինքնիշխան տարածքով միջանցքի տրամադրման միջոցով։ Մեզ համար անընդունելի է շանտաժների եւ ուլտիմատումների լեզուն։ Արցախահայության իրավունքներն ու անվտանգությունն ապահովելու կարեւորագույն գործոններից ենք համարում ազգերի ինքնորոշման իրավունքի իրացումն՝ առանց սահմանափակումների։ Արցախի Հանրապետությունն ամրագրել է իր անկախությունը նախկին ԽՍՀՄ օրենսդրության եւ միջազգային իրավունքի բոլոր նորմերին համապատասխան։ Հայաստանի Հանրապետությունը, ՀՀ անկախության հռչակագրի, ՀՀ սահմանադրության եւ օրենքների համաձայն, սատարելու է արցախահայության ինքնորոշման իրավունքի իրացմանը, անվտանգության ապահովմանը եւ Արցախի միջազգային ճանաչմանը։ Արցախը չպետք է լինի Ադրբեջանի կազմում։ Կոչ ենք անում միջազգային հանրությանըգնահատական տալ ադրբեջանական ագրեսիային եւ դատապարտել Հայաստանի ու Արցախի տարածքների բռնազավթումը; պատասխանատվության ենթարկել եւ պատժամիջոցներ կիրառել Ադրբեջանի դեմ՝ ռազմական հանցագործությունների համար; նպաստել ՄԱԿ-ի կանոնադրության լիարժեք իրագործմանը՝ սատարելով Արցախի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքի իրացմանը։ Դիմում ենք միջազգային հումանիտար կազմակերպություններին՝ գործուն քայլեր իրականացնել հայ ռազմագերիների ու այլ պահվող անձանց վերադարձի հարցում», - ասվում է ՀՀ ԱԺ հայտարարության նախագծում։

 

Այսօր ավելի վաղ ԱԺ արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի նիստում հանձնաժողովի ղեկավար Էդուարդ Աղաջանյանը նշել էր, որ նախորդ երեք օրերի ընթացքում "Հայաստան" խմբակցության անդամների հետ քննարկումներ են եղել հայտարարության նախագծի վերաբերյալ: Շատ կետերի շուրջ փոխհամաձայնություն է ձեռք բերվել, սակայն որոշ կետերի շուրջ կոնսենսուսի հասնել չի հաջողվել, ուստի "Քաղաքացիական պայմանագիր" խմբակցությունը ձեռնպահ կմնա ընդդիմադիր խմբակցության ներկայացրած հայտարարության տեքստը քվեարկելիս: