Արմինֆո.Ցանկացած պատերազմ և զինված հակամարտություն, ի վերջո, ավարտվում է բանակցությունների սեղանի շուրջ՝ միջնորդների մասնակցությամբ։ Նման կարծիք է հայտնել ICES-ի նախագահ, Արևելյան Եվրոպայի և ԱՊՀ երկրների ինստիտուտի տնօրեն, դոկտոր Ալեքսանդր Ցինկերը ՝ անդրադառնալով հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման ուղղությամբ մի շարք երկրների միջնորդական ջանքերին։
Այս առումով՝ նա փաստել է, որ միջնորդությունը ճանաչվում է որպես հակամարտությունների կանխարգելման և լուծման ամենաարդյունավետ միջոցներից մեկը։ "Ընդունված է, որ միջնորդությանն անհրաժեշտ է վերաբերվել որպես մասնագիտական գործունեության, որը պահանջում է հատուկ գիտելիքներ և փորձ։ Ու, նաեւ, միջնորդը պետք է լինի չեզոք, անկախ և չշահագրգռված կողմ, որը միայն աջակցում է վեճի լուծմանը", - նշել է փորձագետը, հավելելով, որ հենց այսպես է տեսականորեն նկարագրվում միջնորդության ընթացակարգը ՄԱԿ-ի և ԵԱՀԿ-ի նյութերում։
"Իսկ ի՞նչ է կատարվում գործնականում։ Օրինակի համար՝ վերցնենք հայ-ադրբեջանական հակամարտությունը։ Այսօր գոյություն ունի երկու քառյակ եւ երկու խումբ, որոնք փորձում են գտնել տեւական հակամարտության լուծումը. Ադրբեջան, Հայաստան, Ռուսաստան, Թուրքիա; Ադրբեջան, Հայաստան, Եվրամիություն, Թուրքիա; Ադրբեջան, Հայաստան, Ռուսաստան; Ադրբեջան, Հայաստան, Եվրամիություն: Դե, Հայաստանի ու Ադրբեջանի պարագայում հասկանալի է. սրանք հակամարտող կողմեր են։ Բայց հետո սկսվում է այն, ինչը տրամաբանությանը այնքան էլ հասու չէ", - կարծում է փորձագետը ։
Նրա խոսքով ՝ Ռուսաստանն իրեն բնորոշում է որպես միջնորդ՝ հավասարահեռ հակամարտող կողմերից։ "Բայց նա ունի իր շահերը տարածաշրջանում և ռազմական ստորաբաժանումներ, որոնք տեղակայված են հակամարտության գոտում։ Բացի այդ, Ռուսաստանը, հասկանալի պատճառներով, շահագրգռված է Թուրքիայի հետ գործարար հարաբերությունների զարգացմամբ։ Ըստ երևույթին, հենց Հարավային Կովկասում սեփական շահերի առկայության պատճառով նա չի վայելում կողմերից որևէ մեկի վստահությունը", - ասել է Ցինկերը։
Խոսելով Թուրքիայի մասին՝ քաղաքագետը նշել է, որ վերջինս իրեն առաջարկում է Հարավային Կովկասում տարածաշրջանային առաջնորդի դերի համար։ "Ադրբեջանի հետ Թուրքիան ձևավորել է քաղաքական-ռազմավարական դաշինք և երկկողմ ռազմական գործընկերություն՝ "Մեկ ազգ՝ երկու պետություն" սկզբունքին համապատասխան։ Հայաստանի հետ Թուրքիան ոչ միայն վստահելի հարաբերություններ չունի, այլև ընդհանրապես դիվանագիտական հարաբերություններ չունի, կա միայն չլուծված խնդիրների ամբողջություն։ Այդ միջնորդի չեզոք դիրքորոշման մասին խոսելու հարկ չկա", - նշել է քաղաքագետը։
Եվրամիությունը, հանդես գալով որպես միջնորդ բանակցություններում, շարունակել է փորձագետը, ավանդաբար Հայաստանին եւ Ադրբեջանին կոչ է արել դադարեցնել ռազմական գործողությունները, սակայն, նույնիսկ, չի դատապարտել ադրբեջանական զինված ուժերի սեպտեմբերյան ներխուժումը արդեն Հայաստանի պաշտոնական, համընդհանուր ճանաչված տարածք: "Եվ դա սպասելի էր։ ԵՄ-ը հույս ունի, որ Ադրբեջանը կդառնա իր համար էներգիայի այլընտրանքային աղբյուր՝ Ռուսաստանի փոխարեն, ուստի ԵՄ երկրների մեծ մասը չի ցանկանում փչացնել հարաբերություններն Ալիևի ռեժիմի հետ։ Ուստի, ԵՄ ղեկավարության համար գլխավորն այն է, որպեսզի ավելի շուտ խաղաղություն հաստատվի Հարավային Կովկասում, և հանգիստ զբաղվի էներգառեսուրսների տարանցման ընդլայնմամբ", - ընդգծել է քաղաքագետը։
Նրա ասելով, անշուշտ, կարելի է հիշել Ֆրանսիայի նախագահի և ԱՄՆ սենատորների ելույթները, որոնք դատապարտում են Ադրբեջանի վերջին գործողությունները, բայց, իրականում, խոսքերից այն կողմ ոչինչ տեղի չի ունենում։
"Իսկ ԱՄՆ-ն ու Ֆրանսիան, Ռուսաստանի հետ միասին, Մինսկի խմբի համանախագահներն են, որը ստեղծվել է ԵԱՀԿ-ի կողմից՝ երկրների միջև հակամարտությունը լուծելու համար։ Ուստի, միգուցե ճիշտ են նախագահ Ալիևը, ով թաղել է Մինսկի խումբը, և Ռուսաստանի արտգործնախարար Լավրովը, որը հայտարարել է, թե "ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը դադարեցրել է իր գործունեությունը ԱՄՆ-ի և Ֆրանսիայի նախաձեռնությամբ"։
Հարցերը շատ են, և խնդիրը մնում է։ Ավելին, Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության պայմանագրի շուրջ բանակցությունների առաջխաղացմանը զուգնընթաց Հայաստանի խնդիրը միայն խորանում է։ Վերոհիշյալ միջնորդները, ելնելով իրենց ռազմավարական շահերից, Հայաստանի ղեկավարությանը դրդում են ստորագրել համաձայնագիր, որը կարող է պայթեցնել հանրային կարծիքը երկրի ներսում եւ հանգեցնել Հայաստանում իշխանափոխության, ինչն անպայման կհանգեցնի իրավիճակի սրման ողջ Հարավային Կովկասում", - ամփոփել է Ցինկերը։