Կանխատեսում. "3+3"-ի լիարժեք իրագործում ակնկալելու հարկ չկա

Արմինֆո.Թուրքիայի նախաձեռնած "3 + 3" ձևաչափին մասնակցելու Երևանի համաձայնությունը պայմանավորված է անձնական նկրտումներրով, Թուրքիայի հետ հարցեր լուծելու սեփական հնարավորությունները ցուցադրելու Նիկոլ Փաշինյանի ձգտումով։ Այսինքն՝ այն, ինչը չի հաջողվել նրա նախորդին "ֆուտբոլային" դիվանագիտության շրջանակներում։ ԱրմԻնֆո-ին այդպիսի կարծիք է հայտնել պատմական գիտությունների դոկտոր Հայկ Դեմոյանը։

Դեկտեմբերի 11-ին Մոսկվայում "3+2" փաստացի ձեւաչափով (առանց Վրաստանի) կայացել է Հայաստանի, Ռուսաստանի, Իրանի, Թուրքիայի եւ Ադրբեջանի արտաքին գործերի փոխնախարարների հանդիպում: Դեկտեմբերի 13-ին Թուրքիայի արտգործնախարար Մեւլութ Չավուշօղլուն հայտարարել է, որ Երեւանն ու Անկարան ներկայացուցիչներ կնշանակեն հարաբերությունների կարգավորման շուրջ բանակցությունների համար: Ավելի ուշ ՀՀ ԱԳՆ մամուլի քարտուղարը դրական է գնահատել Չավուշօղլուի հայտարարությունը' հաստատելով երկխոսության համար իր հատուկ ներկայացուցչին նշանակելու Հայաստանի մտադրությունը:

"Որքան ես հասկանում եմ, այդ կերպ Հայաստանի վարչապետը փորձում է իր համար ապահովել որոշակի իմիջ՝ քաղաքական հեղինակություն։ Փաշինյանը փորձում է ապացուցել հարցերը ամենաբարձր մակարդակով լուծելու սեփական կարողությունը։ Իմ կարծիքով՝ ապարդյուն: Քանի որ նման մակարդակի խնդիրներ լուծելու ներուժ չունեն ոչ ինքը, ոչ իր թիմը։ Այդ մարդիկ կարողանում են մեկ բան՝  կատարել հանձնարարություններ", - ընդգծել է նա։

Գնահատելով "3+3"-ի իրագործման հնարավորությունները՝ Դեմոյանը նշել է, որ տվյալ տարածաշրջանային կառուցվածքի հանգուցային փազլներից մեկի՝ Վրաստանի բացակայության պայմաններում այդ ձեւաչափի լիարժեք իրագործում ակնկալելու հարկ չկա: Հիշեցնելով, որ Անկարան առաջին անգամ չէ, որ նախաձեռնում է այս ձևաչափը, 08.08.08-ի պատերազմի արդյունքում ևս Թուրքիան փորձեց ինչ-որ կերպ ամրապնդվել տարածաշրջանում, պատմաբանն ընդգծել է, որ 44-օրյա պատերազմի արդյունքում Թուրքիայի, ի դեպ, ՆԱՏՕ-ի երկրի թիկունքում կանգնած է բոլորովին այլ ուժային հաշվեկշիռ՝ քան 2008 թվին։ Ինչը, ի թիվս այլ հանգամանքների, թույլ է տալիս Անկարային հաջող խաղալ Մոսկվայի հետ։

"Հայաստանի և Թուրքիայի հարաբերություններում առկա իրողությունները, այդ հարաբերությունների իրական հեռանկարները, ապագան գիտակցելու համար մենք կրկին պետք է վերադառնանք պատմությանը։ Վերջինս ոչ երկիմաստ ասում է, որ ոչ մի կայսրություն երբեք չի հանդուրժի ինքնաբավ և կայուն պետականության գոյությունն իր կողքին։ Ի դեպ, դա վերաբերում է ոչ միայն Թուրքիայի և Հայաստանի հարաբերություններին, այլև Ադրբեջանի հետ Թուրքիայի հարաբերություններին և Ռուսաստանի վերաբերմունքին բուն Թուրքիայի նկատմամբ։ Նման քաղաքականությունը կայսերական քաղաքականության օրինաչափ շարունակությունն է։ Եվ այնպես է ստացվել, որ Հայաստանը տարածաշրջանում գտնվում է նախկին կայսրությունների երեք իրավահաջորդների հարևանությամբ ։ Որոնք, բոլորովին չթաքցնելով, հնչեցնում են իրենց ախորժակը, ինչին ի պատասխան մենք ժպտում ենք, ձեռքերց ենք տարածում, բայց բացարձակապես չենք հակազդում։ Ինչու՞ է այդպես լինում։ Որովհետև Փաշինյանն ու իր թիմը ունակ են կատարելու հանձնարարականներ, բայց ի վիճակի չեն գործել սեփական նախաձեռնությամբ։ Նախաձեռնողականություն նրանցից ոչ ոք ի սկզբանե չի պահանջել և հիմա էլ չի պահանջում", - ամփոփել է Դեմոյանը։