Վերլուծաբան. Ոչ Հայաստանը, ոչ Ադրբեջանը շահագրգռված չեն Ռուսաստանի հետ հարաբերությունների խզմամբ

Արմինֆո. Ակնհայտ է թվում, որ ոչ մի Արևմուտք, առանձին կամ հավաքական, չի փրկի Հայաստանին։ Ավելին, Հայաստանին չի տա ավելին, քան հիմա կա Ռուսաստանի կողմից։ ԱրմԻնֆո-ին այդպիսի կարծիք է հայտնել ՄՄՀՊԻ Եվրատլանտյան անվտանգության կենտրոնի առաջատար գիտաշխատող, "Միջազգային վերլուծություն" հանդեսի գլխավոր խմբագիր Սերգեյ Մարկեդոնովը։

"Կարծում եմ, որ այստեղ միանգամայն տեղին է հիշեցնել Ֆրանսիայի նախագահ Մակրոնի բազմիցս արված հայանպաստ հայտարարությունների մասին՝ ինչպես Ղարաբաղում 44-օրյա պատերազմի ընթացքում, այնպես էլ դրանից հետո։ Պետք է հասկանալ, որ այդ արտահայտությունների համար իրական պատասխանատվություն Մակրոնը չի կրի, առաջին հերթին, այն պատճառով, որ Ղարաբաղի խնդիրն իրականում Փարիզի կողմից ընկալվում է բոլորովին այլ պրիզմայով։ Այդ պրիզմայի մի մասը բավական լուրջ տարաձայնություններ են Ֆրանսիայի եւ Թուրքիայի միջեւ արեւելյան միջերկրածովյան տարածաշրջանի, Լիբիայի, Կիպրոսի եւ միջերկրածովյան տարածաշրջանի շուրջ՝ ընդհանուր առմամբ", - նկատել է նա։

Եվ իհարկե, Ղարաբաղը, Մարկեդոնովի կարծիքով, Մակրոնի կողմից օգտագործվում է որպես հաղթաթուղթ  հավերժական մրցակից Մարին Լը Պենի դեմ նախընտրական պայքարում, որը շատ շուտով չի հապաղի հիշել "Ֆրանսիայի վրա թուրք-իսլամական հարձակման մասին"։ Եվ, հաշվի առնելով Ֆրանսիայում կես միլիոնանոց հայ համայնքի առկայությունը, Մակրոնը, Մարկեդոնովի կարծիքով, նույնպես ցանկություն է ցուցաբերում պաշտպանելու քրիստոնյա եղբայրներին։ Սակայն, իրականում, Մակրոնի հայտարարությունները, ըստ ռուսաստանցի վերլուծաբանի, ավելի շուտ ներքին օգտագործման հայտարարություններ են և որպես փաստարկ՝ Թուրքիայի հետ արտաքին խաղում, քան Ֆրանսիայի real politik Կովկասում։

Իսկ Ադրբեջանի պարագայում Արևմուտքը, վերլուծաբանի կարծիքով, ակնհայտորեն երկրի ղեկավարության բարձր համակրանքի օբյեկտ չէ։ Իսկ Թուրքիայի հետ Ադրբեջանի ինտեգրացիոն հեռանկարների դեպքում բավականաչափ ռիսկեր կան։ Հատկապես, հաշվի առնելով նախագահ Էրդողանի հախուռն խառնվածքը։ Իսկ, ընդհանուր առմամբ, Ղարաբաղում ռազմական գործողությունների մասշտաբները եւ Ադրբեջանի բավական արագ հաղթանակը, 26-ամյա ստատուս քվոյի կոտրման արագությունը, ըստ Մարկեդոնովի, իսկական անակնկալ էին: Թեև, վերլուծելով Հեյդար Ալիևի և Իլհամ Ալիևի հայտարարությունները, պարզ է դառնում, որ Ադրբեջանը երբեք չի թաքցրել իր մտադրությունները։

Եւ, այնուամենայնիվ, լուծելով մի շարք խնդիրներ, Ադրբեջանի հաղթանակը, նրա կարծիքով, արդիականացրեց կամ ստեղծեց այլ խնդիրներ։ Մասնավորապես, այն բանից հետո, երբ պարզ դարձավ, որ ամրապնդվելով Հարավային Կովկասում, Թուրքիան բոլորովին դեմ չէ Ադրբեջանին ներքաշել խաղի մեջ պակիստանա-աֆղանական ուղղությամբ, ինչն արդեն իր արտահայտությունն է գտել Իսլամաբադում և Բաքվում ստորագրված երկու հռչակագրերում։ Ընդ որում, Ադրբեջանը, ըստ Մարկեդոնովի, բնավ չի ձգտում ճանաչել նույն Հյուսիսային Կիպրոսը։ Եվ, լինելով աշխարհիկ պետություն,  երկյուղով է նայում իսլամացող Թուրքիային։

"Հասկանալի է, որ Ռուսաստանն Ադրբեջանի համար այս լույսի ներքո հակակշիռ է Թուրքիային։ Սակայն մանևրելու քաղաքականությունը բոլորովին չի խանգարում այդ երկրի պաշտպանության նախարարության և դիվանագիտական կորպուսի ներկայացուցիչներին զգուշորեն, բայց պարբերաբար հիշեցնել Ղարաբաղում ռուս խաղաղապահների տեղակայման ժամանակավոր բնույթի մասին։ Զորակազմը Ղարաբաղում գտնվելու է հինգ տարի, ինչ չի եղել Աբխազիայում եւ Հարավային Օսիայում, ինչը զգալիորեն բարդացնում է Մոսկվայի խնդիրը։ Այստեղից հարց է առաջանում հակամարտության խորը կարգավորման նպատակահարմարության մասին։ Բայց, եթե հարցը չդնի Ռուսաստանը, այն կդնի մեկ ուրիշը։ Ընդ որում, Մոսկվայի համար ոչ այնքան ընդունելի, բոլորովին այլ կառուցվածքով", - նկատել է նա։

Վերլուծաբանի դիտարկմամբ՝ արդեն հիմա հակամարտության որոշակի վերաֆորմատավորում է տեղի ունենում։ Մասնավորապես, առաջին պլան է մղվել սահմանազատման եւ սահմանագծման հարցը, ինչը, տառացիորեն,  յուրաքանչյուր կտորի հողի սկզբունքային կարեւոր նշանակություն է տվել: Ինչպես, ի դեպ, նաեւ Ռուսաստանին. Ելնելով ռացիոնալիզմից, նրա կարծիքով,  ակնհայտորեն չարժե, որ  Հայաստանը կամ Ադրբեջանը փորձեն վատթարացնել հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ, առավել ևս՝  խզել դրանք։ Ընդ որում, նա նշել է, որ քաղաքականությունը միշտ չէ, որ կառուցվում է ռացիոնալիզմի վրա, և Ղարաբաղի հարցում հաճախ են դեր խաղում հույզերը, հատկապես՝ Բաքվի կողմից։

"Այստեղ, կարծում եմ, տեղին է ընդգծել մաքսիմալիստական նշաձողի համար Ադրբեջանի պայքարի և հենց միջուկային Ղարաբաղի կարգավիճակի միջև տարբերության առկայությունը։ Հետևաբար, իմ կանխատեսումներով, Մոսկվա-Երևան-Բաքու եռանկյունու հարաբերությունների ապագայում այժմ շատ բան կախված է լինելու խաղաղապահներին առնչվող հարցից։ Ինչպես նաեւ սահմանների սահմանազատման եւ սահմանագծման գործընթացի առաջ մղումից, Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի հարցի որոշումից։ Այդ ֆոնին միանշանակ կարելի է արձանագրել, որ ոչ Հայաստանը, ոչ Ադրբեջանը Ռուսաստանի հետ հարաբերությունների խզմամբ, հաստատ, շահագրգռված չեն", - ամփոփել է Մարկեդոնովը։