Արմինֆո. Իրավիճակը, որում Ղարաբաղի հայերին էթնիկ զտումից պաշտպանում են միայն 2000 ռուս խաղաղապահներ և, բնականաբար, նրանց հետևում կանգնած Ռուսաստանի ռազմական հզորությունը, չի բխում ոչ այդ մարդկանց, ոչ Հայաստանի, ոչ էլ հենց Ռուսաստանի շահերից։
Ռուս-հայկական համալսարանում ընթացող "Հայաստան և Ռուսաստան. նոր ռազմավարության հրամայականը" աշխարհաքաղաքական նստաշրջանում նման կարծիք է հայտնել Ռուսաստանի ԱԳՆ Մոսկվայի Միջազգային հարաբերությունների պետական ինստիտուտի միջազգային հետազոտությունների ինստիտուտի առաջատար գիտաշխատող Նիկոլայ Սիլաևը։
"Այս լույսի ներքո՝ Ռուսաստանի առաջարկած խաղաղության ուղին տարածաշրջանում բոլոր հաղորդակցությունների ապաշրջափակման միջոցով, գործնականում, այլընտրանք չունի։ Ես հասկանում եմ, որ դա ուտոպիական է հնչում, բայց դա հնարավորություն է, գոնե, վստահության հասնելու ուղի որդեգրելու եւ մարդկանց հետագա սպանությունները կանխելու համար։ Այս ամենը, ի վերջո, ամրապնդում է անվտանգության երաշխիքները ինչպես Հայաստանի, այնպես էլ Լեռնային Ղարաբաղի հայերի համար", - ընդգծել է նա։
Ռուսաստանի համար "կարմիր գծերի" անցկացման վայրը Ղարաբաղի հարցում եւ այլուր, Սիլաեւի կարծիքով, ցավոք, անորոշ է մնում: Եվ այդ գծերը եթե, անգամ, անցկացվում են, ապա անցկացվում են արյամբ։ "Ասենք ուղիղ. Ռուսաստանի համար կարմիր գծերը դա այն իրավիճակն է, որում Ռուսաստանը բացահայտ մտնում է պատերազմի մեջ։ Եվ դրանց անցկացման վայրի անորոշությունը գոյություն ունի, այդ թվում, նաեւ Մոսկվայի համար։ Ցավոք, տեսանելի հեռանկարում մենք բոլորս ՝ ռուսները, հայերը, թուրքերը, ամերիկացիները, անորոշության մեջ ենք լինելու՝ կարմիր գծերի մասով։ Հենց այդ պատճառով էլ այդքան կարևոր է հասնել լուծումներ, որոնք թույլ են տալիս տարածաշրջանում հաստատել կայուն խաղաղություն", - ասել է ռուս փորձագետը:
Մեկնաբանելով 44-օրյա պատերազմի արդյունքները Ռուսաստանի համար՝ Սիլաեւը նշել է, որ ՌԴ-ում դրանք տարբեր կերպ են գնահատել ՝ տրիումֆալիստականից մինչեւ հոռետեսական: Լավատեսները հիշատակել են Հարավային Կովկասում ռուսական ներկայության ավելացումը, հոռետեսները ՝ տարածաշրջանում Ռուսաստանի առաջատար տերության կորցրած դերի եւ այդ դերը Թուրքիային զիջելու մասին։ Երկու կարծիքներն էլ, ըստ նրա, այնքան էլ ճիշտ չեն, իսկ ճշմարտությունը, ինչպես միշտ, մեջտեղում է։
"Ակնհայտ է, որ իրավիճակն էապես փոխվել է, ընդ որում՝ ոչ ՌԴ-ի օգտին։ Վնասը՝ ուժեղի իրավունքի կայացումը, այն, ինչի դեմ տասնամյակներ շարունակ հանդես են եկել ԵԱՀԿ ՄԽ բոլոր երեք համանախագահ երկրները և ինչի տակ ստորագրել են հենց հակամարտող կողմերը։ Արդյունքում հենց հակամարտության լուծման փորձերն են, այլ ոչ թե՝ լուծում, քանի որ ղարաբաղյան հակամարտությունը, անկասկած, լուծված չէ։ Ընդ որում, այդ պատերազմում պարտություն է կրել Ռուսաստանի դաշնակիցը։ Թուրքիայի դաշնակիցը հաղթել է։ Միջազգային հանրությունում այդ ամենն ընկալվում և ընկալվելու է հենց այդպես, և դա ակնհայտ հարված Է ՌԴ կարգավիճակին ու հեղինակությանը։ Արդյո՞ք դա Մոսկվայի համար աղետ է։ Իմ կարծիքով ՝ ոչ", - ընդգծել է նա։
Սիլաևի վերջին թեզը պայմանավորում է ՌԴ-ի ավելի մեծ ներգրավմամբ ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման գործում, քան դա դիտվում էր մինչև պատերազմը։ Իսկ պատերազմի արդյունքում Արցախում ռուս խաղաղապահների տեղակայմամբ ռուսական միջնորդությունը միայն ուժեղացել է։ Այս լույսի ներքո, փորձագետը նաեւ հիշեցրել է, որ խաղաղապահ իրավիճակի ծավալման գործընթացում կորուստներ է կրել Ռուսաստանը, այլ ոչ թե՝ ԱՄՆ-ը կամ Ֆրանսիան:
"Այս ամենը նշանակում է, որ ՌԴ-ի համար Հայաստանի պետական ինքնուրույնությունը, ռազմական հզորությունը այսօր ավելի մեծ նշանակություն ունեն, քան մինչև պատերազմը։ Ռուսաստանին պետք է ուժեղ Հայաստան, որի վրա մենք կարող ենք հենվել, եւ որը կկարողանա կատարել իր դաշնակցային գործառույթները եւ իրեն ինչ-որ չափով պաշտպանել։ Եվ մենք ելնում ենք այն բանից, որ այդ դաշինքը պետք է լինի երկարաժամկետ։ Ռազմական վերականգնումն արդեն տեղի է ունենում՝ Ռուսաստանի օգնությամբ։ Բայց պետք է ուժեղացնել նաև տնտեսությունը, կանխել բնակչության արտահոսքը։ Եվ այդ բոլոր խնդիրներին առաջիկա տարիներին կհամապատասխանի Հայաստանի և Ռուսաստանի դաշինքը։ Հայաստանը պետք է պահպանի հաշվեկշիռը հարեւան երկրների հետ։ Իսկ այդ հաշվեկշիռը բնավ չի սպառվում ռազմաքաղաքական բաղադրիչով", - ամփոփել է Սիլաևը։