Արմինֆո.: Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ հակամարտությունում առկա իրավիճակը հետխորհրդային երկրների կայացածության յուրահատուկ պատմական թեստի մի մասն է: ԱրմԻնֆո-ին այդպիսի կարծիք է հայտնել "Ռուսաստանը գլոբալ քաղաքականության մեջ" ամսագրի գլխավոր խմբագիր, ՌԴ արտաքին և պաշտպանական քաղաքականության խորհրդի նախագահության նախագահ Ֆյոդոր Լուկյանովը։
"Բացի Հայաստանից եւ Ադրբեջանից՝ նույն թեստն անցկացվում է նաեւ Բելառուսում, Մոլդովայում, Ղրղզստանում։ Եվ այս ամենը հուզումների ու անկարգությունների յուրօրինակ աղեղ է ստեղծում Ռուսաստանի սահմանների մոտ։ Փաստորեն, խոսքը բացառապես Խորհրդային Միության փլուզման հետևանքով աշխարհի քարտեզի վրա հայտնված երկրների կայացածության մասին է։ Այդուհանդերձ, ֆորմալ ինքնիշխանությունը տարբերվում է իրական ինքնիշխանությունից: Եվ այսօր մենք տեսնում ենք ընդհանուր գործընթաց, երբ ամրության վրա փորձարկվում է այդ երկրների՝ երկարաժամկետ կտրվածքով նորմալ պետականություն, հասարակություն, տնտեսություն կառուցելու ունակությունը", - ընդգծել է նա։
Այս և շատ այլ պետությունների՝ փոփոխվող աշխարհում իրենց տեղը գտնելու այդ բոլոր բնական փորձերը, վերլուծաբանի գնահատմամբ, արհեստականորեն ուղղվում են հակառուսական հուն։ Ավելին, նրանց ապակայունացումը հրահրվում է տարբեր կազմակերպությունների ֆինանսավորմամբ՝ ինչպես մերձավոր, այնպես էլ հեռավոր արտերկրից։ Օրինաչափ գործընթացների նման խթանմամբ ՌԴ աշխարհաքաղաքական հակառակորդները, նրա կարծիքով, փորձում են հրապուրել հետխորհրդային երկրներին, ամրապնդել իրենց դիրքերը և թուլացնել Ռուսաստանը։
Այս լույսի ներքո՝ Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ հենց նույն սահմանազատման խնդիրները, ըստ վերլուծաբանի, օգտագործվում են հավաքական Արեւմուտքի եւ հարեւան Իրանի կողմից՝ տարածաշրջանում սեփական շահերն առաջ մղելու նպատակով՝ նախաձեռնողականության եւ տվյալ իրավիճակի կարգավորման նոր լծակներ ստեղծելու միջոցով: Եվ Արևմուտքի ու Թեհրանի նման նախաձեռնությունները, նրա գնահատմամբ, լիովին տեղավորվում են գլոբալ ազդակների մեջ, մասնավորապես, Թեհրանի միջուկային ծրագրի շուրջ Արեւմուտքի եւ Իրանի միջեւ բանակցությունների նոր միտումներում։
Այս համատեքստում Լուկյանովը հատուկ ընդգծել է Ֆրանսիայի նախաձեռնողականությունն ու նոր առաջարկները ինչպես Հայաստանի եւ Ադրբեջանի հարաբերություններում, այնպես էլ Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի շուրջ իրավիճակի կարգավորման ուղղությամբ: Վերլուծաբանը, ընդ որում, առանձնացրել է Արեւմուտքի եւ ՌԴ-ի մոտեցումների էական տարբերությունները տվյալ հարցերում՝ որպես ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի անդամների։ Գումարած՝ տարածաշրջանում խնդիրների կարգավորմանը, նրա կարծիքով, այսօր ակտիվորեն փորձում է միանալ Իրանը։ Վերջինս ունի խնդիրներ Ադրբեջանի հետ և Արևմուտքի հետ հարաբերությունների կարգավորման բոլորովին վերջերս ի հայտ եկած հեռանկարներ։ Ինչը, ընդհանուր առմամբ, վերլուծաբանի կարծիքով, Երեւանին թույլ է տալիս Թեհրանի համար շատ կարեւոր գործընկեր դառնալ։
"Այսպիսով, այսօր մենք տարածաշրջանում տեսնում ենք բավականին բարձր աշխարհաքաղաքական լարվածություն։ Ընդ որում, դրա լայնամասշտաբ պատերազմի վերաճելու վտանգ ես՝ անձամբ, չեմ տեսնում։ Դա, պարզապես, թույլ չեն տա, աա ակնհայտ է։ Համոզված եմ, որ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խնդիրը պետք է լուծվի պետությունների տարածքային ամբողջականությունը հարգելու հիման վրա։ Առայժմ Մոսկվան զսպվածություն Էդրսեւորում, բայց, կարծում եմ, հակամարտող կողմերի ցանկության դեպքում միանգամայն կարող է ակտիվացնել իր ջանքերն այդ խնդրի լուծման ուղղությամբ։ Բայց, ամեն դեպքում, այն պետք է լուծվի տեղում", - ամփոփել է վերլուծաբանը։