Արմինֆո.Ղարաբաղյան հակամարտությունը սառեցված կմնա այնքան ժամանակ, քանի դեռ գոյություն ունի Ռուսաստանը իր ներկա տեսքով։ ԱրմԻնֆո-ին այդպիսի կարծիք է հայտնել ադրբեջանցի քաղաքագետ Զարդուշտ Ալիզադեն։
"Ի դեպ՝ կա եւս մեկ տարբերակ. հայ եւ ադրբեջանցի ժողովուրդները կարող են ինչ-որ հրաշքով սթափվել եւ դուրս գալ իրենց պարտադրված ազգայնականության եւ ատելության պատերազմի վիճակից։ Այսօր մեր ժողովուրդները խորապես վարակված են փոխադարձ ատելությամբ, տգիտությամբ, ռևանշիզմով և անիրականանալի երազանքներով։ Հենց այդ պատճառով էլ երկու ժողովուրդների կողմից հակամարտությունը խաղաղ ճանապարհով, փոխադարձ շահին համապատասխան լուծելու այս տարբերակը այսօր այդքան ֆանտաստիկ է թվում", - նշել է նա։
Ըստ Ալիզադեի, ռուսական հատուկ ծառայությունները և ղեկավարության կողմից նախաձեռնված ղարաբաղյան հակամարտությունն այդ իմաստով գտնվում է Աբխազիայի, Հարավային Օսիայի, Մերձդնեստրի, այժմ, արդեն, Ղրիմի և Դոնեցկի ու Լուգանսկի հետ նույն շարքում: Իսկ դրանք բորբոքելու համար գործի են դրվել տեղի անհեռատես ազգայնականները՝ դառնաալով անուղեղ, անողոք գործիքներ Ռուսաստանի ձեռքում։
"Ղարաբաղի պարրագայում հենց Ռուսաստանն է հայ եւ ադրբեջանցի քաղաքական գործիչների եւ դաշտային հրամանատարների ձեռքով միջնորդավորված կառավարել ռազմական գործողությունների ընթացքը։ Մոսկվան հասավ Հայաստանի հաղթանակին և Ադրբեջանի պարտությանը ու սառեցրեց հակամարտությունը։ Իհարկե, իրականում չհաղթեցինք ոչ մենք, ոչ էլ հայերը, հաղթեց Ռուսաստանը՝ սառեցված հակամարտության տեսքով ստանալով ամբողջ տարածաշրջանը սեփական վերահսկողության տակ պահելու հրաշալի գործիք", - նկատել է նա։
Քաղաքագետի գնահատմամբ՝ այսօր, մարտական գործողությունների դադարեցման օրվանից ավելի քան քառորդ դար անց, և Հայաստանում, և Ադրբեջանում մնում են շատ փոքրաթիվ մարդիկ, ովքեր հասկանում են ղարաբաղյան հակամարտության էությունը և իրական պատճառները: Մարդիկ, ովքեր տեսնում են դրա կործանարար ազդեցությունը հակամարտող երկրների վրա։ Մարդիկ, ովքեր փորձում են բացատրել երկու ժողովուրդներին դրա կործանարար լինելը, բացատրել հաշտության եւ ելք որոնելու անհրաժեշտությունը:
"Ի վերջո, ժողովուրդների ինքնորոշման իրավունքի և պետությունների տարածքային ամբողջականության սկզբունքները լիովին համատեղելի են։ Օրինակները՝ Ալանդյան կղզիներ, Հյուսիսային Իռլանդիա, եւ, նույնիսկ, Թաթարստանի օրինակը: Բայց խաղաղության մեր ճանապարհին առաջվա պես կանգնած է Ռուսաստանը, որը նախկինի պես Հայաստանում և Ադրբեջանում աջակցում է այն քաղաքական ուժերին, որոնք ստանձնել են հակամարտությունը չկարգավորելու պարտավորություն։ Հենց Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը ժամանակին մեկնել էր Ալանդներ եւ հիացած էր այնտեղի զուտ եվրոպական աշխարհով եւ բարգավաճմամբ։ Բայց այսօր նա պնդում է, որ Արցախը Հայաստան է։ Եւ դրանով իսկ արտահայտում է իր լուռ համաձայնությունը Մոսկվայի գծին, համաձայնություն է տալիս հակամարտությունը չլուծելուն: Նույնն է անում մեր նախագահը", - համոզված է նա։
Ադրբեջանցի քաղաքագետի գնահատմամբ՝ ղարաբաղյան հակամարտությամբ խառնված է Ադրբեջանի և Հայաստանի ողջ պետական քաղաքականությունը։ Իսկ երկու երկրների ղեկավարությունը և նախկինում, և այժմ գտնվում է իշխանության ղեկին՝ հակամարտությունը լուծելուց հրաժարվելու և բոլոր նրանց խոչընդոտելու պայմանով, ովքեր կփորձեն այն լուծել։ Հենց այդ պատճառով էլ այս ողջ տարիների ընթացքում Ղարաբաղի շուրջ իրական խաղաղարար գործընթաց չի եղել։ Եղել է և կա միայն այդ գործընթացի իմիտացիա։ Մինչդեռ, հաշվի առնելով խաղաղության մեծ ներուժը, հակամարտությունը, ըստ Ալիզադեի կանխատեսումների, շատ արագ կարելի է լուծել՝ հաշվի առնելով ինչպես հայ, այնպես էլ ադրբեջանցի բնակչության շահերը։