Չորեքշաբթի, 24 Հուլիսի 2019 12:59

Արմինֆո.Հուլիսի 7-ից 14-ը Երևանում անցկացվեց <Ոսկե ծիրան> 16-րդ միջազգային կինոփառատոնը, որն առաջին հերթին հիշվեց յուրահատուկ ոճով, Կարեն Դեմիրճյանի անվան մարզահամերգային համալիրում կարմիր գորգով, 2000 հոգանոց լի դահլիճով, 2019թ. մայիսին Կաննի կինոփառատոնում <Ոսկե արմավենու ճյուղի> դափնեկիր դարձած ֆիլմի երևանյան պրեմիերայով, անվանի ռեժիսորների հետ վառ հանդիպումներով, մասնավորապես՝ Կառլոս Ռեյգադասի, Ալեքսանդր Մինդաձեի, Ալեքսանդր Արիստակեսյանի և այլոց,  առաջատար միջազգային կինոփառատոների ֆիլմերի պրեմիերաներով:   

 

<Ոսկե ծիրան> - ին մասնակցության համար ներկայացվել աշխարհի տարբեր երկրներից ավելի քան 740 հայտ, որոնցից 120-ը ընդգրկվել են մրցութային ծրագրում: Արդյունքում, ժյուրիի կարծիքով, լավագույնն է ճանաչվել բրիտանացի ռեժիսոր Ռիչարդ Բիլինգհեմի աշխատանքը ՝ <Ռեյը եւ Լիզը> դրաման: Հարկ է նշել, որ այս ամբողջ տոնի, փայլի ու էմոցիաների հետևում, որոնք մեկ շաբաթվա ընթացքում թևածում էին Երևանում և Գյումրիում, հսկայական աշխատանք է կատարվել <Ոսկե ծիրանի> նոր երիտասարդ թիմի կողմից ։  Հաջողությունների և անհաջողությունների, ինչպես նաև այն մասին, թե ինչ է տեղի ունեցել կինոփառատոնի <կուլիսներում>,  Արմինֆո-ի թղթակցի հետ կիսվել է <Ոսկե ծիրան> - ի գործադիր տնօրեն Հասմիկ Հովհաննիսյանը:

 

Հասմիկ, այս տարի փառատոնի ղեկավարությունը հանձնվեց նոր թիմին: Թեև ասել <նոր> այնքան էլ ճիշտ չէ, քանի որ հիմնադիրները, այդ թվում ՝ Հարություն Խաչատրյանն ու Սուսաննա Հարությունյանը, բազմիցս խոսել են այն մասին, որ <Ոսկե ծիրանի> նոր ղեկավարությունը բառացիորեն աճել է իրենց աչքի առաջ։  Այդ պատճառով, մինչ մենք կամփոփենք արդյունքները, կուզենայի իմանալ, թե ինչպես եք ընդհանրապես եկել այդ ընտանիք, որը կոչվում է <Ոսկե ծիրան>։ 

 

Ես <Ոսկե ծիրան> - ին միացել եմ 2004 թվականին, երբ մեկնարկեց առաջին կինոփառատոնը ։  Այդ պահին ես 3-րդ կուրսի ուսանող էի և, անկեղծ ասած, նույնիսկ մտքովս չէր անցնում այդ թիմի մի մասը դառնալ։  Փառատոնին մենք եկել ենք ընկերուհիներով՝ բացառապես ֆիլմեր դիտելու նպատակով։ Մշտապես հետևում էին, թե ինչ է կատարվում, և ամեն ինչ այնպես էր, որ առաջին կինոփառատոնի ժամանակ անհրաժեշտություն առաջացավ օգնել ինչ-որ բանով, ինչ–որ մեկին հուշելու ճանապարհը, ինչ-որ բան թարգմանելու, և կարելի է ասել, անկախ մեզանից կամավոր դարձանք: Արդեն փառատոնի ավարտից հետո ՝ սեպտեմբերին, նույն ընկերուհու հետ միասին եկանք <Ոսկե ծիրանի> գրասենյակ և հայտարարեցինք թիմի մաս դառնալու ցանկության մասին ։  Եվ արդեն իրական աշխատանքը սկսվեց 2005 թվականին։ Բայց 2010 թվականից ես երկար ժամանակ բացակայել եմ, քանի որ մեկնել եմ սովորելու, իսկ վերադառնալով սկսել եմ իմ գործը, իմ բիզնեսը կառուցել ։  Եվ, անկեղծ ասած, <Ոսկե ծիրան> - ում աշխատանքի վերադառնալու միտք չունեի ՝ հասկանալով սպասվող աշխատանքի ծավալը (ծիծաղում է) ։  Այցելել եմ կինոփառատոնին՝ միայն ֆիլմեր դիտելու համար ։ 

 

Բայց երբ 2018 թվականին հրավեր ստացա կինոփառատոնի հիմնադիրներից, խնդրեցի ժամանակ տալ մտածելու համար ։  Քանի որ համաձայնության դեպքում պետք էր առնվազն կես տարի կտրվել սեփական գործերից, և այսպես ասած ՝ սեփական պլաններից ։  Դա բավականին բարդ որոշում էր ։  Բայց հետո, իմ հիմնական աշխատանքի գծով գործընկերոջ հետ  խոսելով՝ եկա  եզրակացության, որ, այնուամենայնիվ, արժե փորձել: Քանի որ, խոստովանում եմ, սիրում եմ գտնվել ահա այս քաոսային, խիստ լարված վիճակում ՝ կապված կինոփառատոնի կազմակերպման հետ ։  Հավանաբար, զգացվում էր ադրենալինի պակասը: Այսպիսով՝ ես հայտնվեցի կինոփառատոնի ղեկին։

 

Երբ արդեն ամեն ինչ հետևում է, Ձեր կարծիքով, ի՞նչ է հաջողվել իրականացնել, իսկ ի՞նչ է մնացել փառատոնի հաջորդ տարվա օրակարգի համար:

 

Հարկ է նշել, որ փառատոնի կազմակերպման ուղղությամբ աշխատանքները սկսելուց առաջ մենք հսկայական աշխատանք ենք կատարել շուկայի ուսումնասիրության տեսանկյունից, այդ թվում ՝ տարբեր հարցումներ ենք անցկացրել, որպեսզի հասկանանք, թե ինչ է ուզում մեր կինոհանդիսատեսը ։  Եթե ինչ-որ բան ունի 15 տարվա պատմություն, այնքան էլ հեշտ չէ գալ եւ փոփոխություններ կատարել: Մյուս կողմից, եթե շարժվում ես 15 տարի նույն ռազմավարությամբ, ապա արդեն իսկ եկել է փոփոխությունների ժամանակը ։  Քանի որ այն սերունդը, որը 10 տարի առաջ էր, եւ այն, ինչ մենք ունենք այսօր, բոլորովին տարբեր մարդկանց խմբեր են, որոնք տարբեր կերպ են ընկալում տեղեկատվությունը: Մենք հիմնականում շփվում էինք մարդկանց հետ, տարբեր տարիքի թիրախային լսարանների հետ, ինչի արդյունքում պարզ դարձավ, որ մենք ունենք արդեն 15 տարի շարունակ կայացած կինոմանների խումբ, և նրանց, ովքեր ցանկանում էին դառնալ կինոփառատոնի մաս, բայց չգիտեն, թե ինչպես է դա հնարավոր:

 

Դա կապված էր իրազեկման պակասի՞ հետ ։ 

 

Ավելի շուտ այդ տեղեկատվության տարածման ուղիների։ Մենք ունեինք մեր մշտական հանդիսատեսը: Բայց դրա հետ մեկտեղ մենք ցանկանում էինք ներգրավել նոր լսարան ։  Ըստ էության, այդ նպատակով էլ մշակվել է կինոփառատոնի հավելվածը, միաժամանակ ակտիվորեն անցկացվել է գովազդային արշավ սոցիալական ցանցերում: Գովազդային պաստառները մշակվել են այնպես, որ տարբեր տարիքային խմբերի մարդիկ առաջին հերթին ցանկանան, եւ երկրորդը՝ գան ֆիլմեր դիտելու ։ 

 

Եթե խոսենք այն մասին, թե ինչ է ստացվել, ինչ ՝ ոչ, ապա այստեղ միանշանակ կարող եմ ասել, որ մեզ մոտ ստացվել է մեծ էկրանին որակյալ ֆիլմերի դիտումներ կազմակերպել, մասնավորապես՝ <Մոսկվա> կինոթատրոնի ամառային դահլիճում, թեև այն այնքան էլ լավ վիճակում չի գտնվում: Ամեն դեպքում կարողացանք ցույց տալ երևանյան պրեմիերաներ՝ DCP ձևաչափով: Ամիսներ չէինք կարող հավատալ, որ նման բան ընդհանրապես հնարավոր է, բայց մեզ մոտ դա ստացվեց։ Բացի այդ,  կրթական ծրագրերը ՝ Talant Lab – ը (հարթակ կինոյի երիտասարդ գործիչների համար-խմբ.) քանի որ դա կազմում է կինոփառատոնի  ծախսատար մասը, և արդյունքում մենք անցկացրեցինք 4 վարպետության դաս, որոնց գործընկերներն էին՝ Cannes Critics Week ֆրանսիական հրատարակության կինոքննադատ Օլիվիե Պելիսոնը, ով Հայաստան էր ժամանել իր ծրագրով, ֆրանսիացի պրոդյուսեր Ֆրանսուա Դ ' Արտեմարը: Այսինքն ՝ եղել են մարդիկ, ովքեր հավատացել են մեր նախագծին և եկել են Հայաստան ։  Կային նախաձեռնություններ, որոնք մենք անում էինք առաջին անգամ, և ինչպես ցույց տվեցին կինոփառատոնի արդյունքները, դրա անհրաժեշտությունը կար ։ 

 

Անշուշտ, կային ծրագրեր, որոնք մենք մինչև վերջ այդպես էլ չկարողացանք իրագործել ։  Օրինակ ՝ տոմսերի ձեռքբերման ձևաչափը։ Մասնավորապես, կարելի էր այդ նպատակով ներդնել առցանց հարթակ, կամ գործարկել զեղչային համակարգ եւ այլն: Այդպիսով՝ ապահովելով տոմսերի ձեռքբերման ավելի հարմար եւ մատչելի ձեւաչափ: Այսինքն, կան շատ բաներ, որ դեռ որոշակի շտկման կարիք ունեն:

 

Դրա հետ մեկտեղ, կային շատ մեծ ծրագրեր, որոնք ժամանակի և ֆինանսների պակասի պատճառով այդպես էլ չհաջողվեց իրականացնել ։  Դրանք արդեն հաջորդ տարվա ծրագրերում են։ Դրանք, օրինակ, պրոֆեսիոնալ հարթակներն են:  Կուզենայի ունենալ կինոպլատֆորմ, ուր կգան միջազգային դիստրիբյուտորները և կընտրեն մեր հայրենական նախագծերը համաշխարհային կինոարտադրության հարթակներում ներկայացնելու համար։  Մենք ունենք սկսնակ նախագծերի շուկա GAIF Pro հարթակում, որը, ի դեպ, լավ է աշխատում ։ Բայց պատրաստ նախագծերի համար նախաձեռնությունը դեռ երազանք է մնում:  

 

Գիտակցելով, թե ինչ ծավալի աշխատանք է սպասվում, եւ ինչ դժվարություններ կարող են լինել՝ պատրա՞ստ եք հաջորդ տարի եւս ղեկավարումը վերցնել ձեր ձեռքը եւ իրականացնել նախանշվածը, մասնավորապես այն, ինչի մասին Դուք քիչ առաջ պատմեցիք:

 

Դեռ չեմ մտածել (ծիծաղում է) ։  Որքան էլ մենք հիմա խոսենք և մեր առջև հստակ ծրագրեր դնենք, թե ինչ ենք իրականացնելու հաջորդ տարի, կարծում եմ, ամեն դեպքում, անհրաժեշտ է ավարտել այս տարին, հանգստանալ, հետո արդեն որոշում կայացնել ։  Չնայած հարկ է նշել, որ շատ նախաձեռնություններ արդեն նախագծվել են հետագայի համար ։ 

 

Համեմատելով նախորդ տարվա հետ, եւ հաշվի առնելով տարբեր ուղիներով անցկացվող լայնածավալ գովազդային արշավը՝ արդյո՞ք այն տվել է իր արդյունքները: Արդյո՞ք այս տարի կինոյի նկատմամբ հետաքրքրությունն ավելի բարձր էր, քան տարիներ առաջ ։ 

 

Ցավոք, կինոթատրոններից վերջնական տվյալներ դեռ չունենք, այդ իսկ պատճառով չեմ կարող վիճակագրություն ներկայացնել գնված տոմսերի վերաբերյալ ։  Բայց կարող եմ հստակ ասել, որ մեր հանդիսատեսը, որը ձևավորվել է այս տարիների ընթացքում, շատ ակտիվ է, հետևում է, հետաքրքրվում ծրագրով ։  Կարելի է նաեւ նշել այն միտումը, որ այն ֆիլմերը, որոնց մենք ավելի շատ հրապարակայնություն տվեցինք, լի դահլիճներ հավաքեցին: Ցավոք, բոլոր 120 ֆիլմերին նման ուշադրություն հատկացնել չհաջողվեց։ Եվ, այնուամենայնիվ, ընդհանուր առմամբ, կարող եմ ասել, որ կինոփառատոնի նկատմամբ հետաքրքրությունը բավական բարձր է ։  

 

Փառատոնի կազմակերպման մեջ եղե՞լ է ինչ-որ բան, որ որոշել եք ամբողջությամբ փոխել եւ անցկացնել  փոքր-ինչ այլ ձեւաչափով:

 

Ամբողջությամբ ոչինչ չենք փոխել։ Օրինակ, կուզենայի, որ տպագրությունը քիչ լիներ։ Բայց մեր հասարակության մեջ կան շատ մարդիկ, ովքեր ցանկանում են իրենց ձեռքում պահել բուկլետներ՝ չնայած այն հանգամանքին, որ մենք բազմիցս խոսել ենք թվային հավելվածի առկայության մասին, որտեղ բոլոր տեղեկությունները բաց են եւ հասանելի:

 

Միակ բանը, որ կարող եմ նշել, հրավիրատոմսերի քանակի կրճատումն է ։  Քանի որ մենք ուզում ենք ներկայացնել մի մշակույթ, որը գոյություն ունի բոլոր միջազգային կինոփառատոներում, մարդիկ պետք է պատրաստ լինեն վճարել իրենց գեղագիտական կարիքները բավարարելու համար: Երբ շատ հրավիրատոմսեր ես բաժանում, դա սովորություն է դառնում։ Եվ հիմա մենք փորձում ենք պայքարել այն կարծրատիպի դեմ, որ փառատոնը պետք է լինի անվճար ։ 

 

"Ոսկե ծիրան" կինոփառատոնի տեսանկյունից չեմ կարող ձեզ չհարցնել հայկական կինեմատոգրաֆի մասին ։  Կարճամետրաժ ֆիլմերի մրցութային ծրագրում ներառվել են երիտասարդ ռեժիսորների աշխատանքները, սակայն հայկական արտադրության ամբողջական մետրը չի ներկայացվել…

 

Եթե վերցնենք չոր վիճակագրությունը, այս տարի ներկայացված 25 կարճամետրաժ ֆիլմերի շարքում 8-ը հայկական էին։ Կարծում եմ ՝ սա լավ ցուցանիշ է, որը վկայում է այն մասին, որ մենք ունենք շատ երիտասարդ տաղանդավոր ռեժիսորներ, ովքեր ունեն իրենց տեսլականը, նրանք ասելիք ունեն ։  Մասնավորապես՝ տարածաշրջանային մրցութային ծրագրում ներառվել է մեկ հայկական ֆիլմ, իսկ ահա միջազգային ծրագրում այդպիսիք չկան ։  Ավելի ճիշտ մի ֆիլմ կար, բայց վերջին պահին նա դուրս եկավ ծրագրից՝ այն պատճառով, որ ռեժիսորը ցանկանում էր պրեմիերա անցկացնել միջազգային կինոփառատոններից մեկում ՝ նախքան հանդիսատեսի առջև ներկայանալը որպես երևանյան պրեմիերա ։  Այսինքն, եթե ֆիլմը կարող է ավելի <աստեղային> ճանապարհ անցնել Հայաստան գալուց առաջ, մենք միշտ ուրախ ենք ։ 

 

Դրա հետ մեկտեղ պետք է նշել, որ տարածաշրջանում կինոարտադրության տեսանկյունից Հայաստանը գտնվում է մի փոքր դժվար կացության մեջ, քան, օրինակ, Իրանը, որտեղ թողարկվող ֆիլմերի ամենամյա քանակն անհամեմատ ավելի մեծ է: Նույն Վրաստանը լավ օրինակ է ։   Այո, իհարկե, դժվար է գիտակցել, որ տարածաշրջանում ամենախոշոր եւ տպավորիչ կինոփառատոնի առկայության դեպքում կինոարտադրության մակարդակը զգալիորեն զիջում է: Բայց այս ամենը հարաբերական: Չէ որ դա գործընթաց է, որի վրա պետք է աշխատել մշտական ռեժիմով ։   Անշուշտ, հայրենական կինեմատոգրաֆը զարգանալու տեղ ունի՝ և Ֆինանսական տեսանկյունից, և նախագծերի ստեղծման առումով, որոնցով կարելի է դուրս գալ միջազգային շուկաներ, կինոփառատոններ, կինոցանցեր ։  Եվ այս առումով, նոր ռազմավարության մշակման անհրաժեշտություն կա, որն առաջ կմղեր կինոարտադրությունը:

 

Ավարտելով խոսակցությունը՝ կուզենայի, որ ամփոփեիք կինոփառատոնի արդյունքները ՝ տալով կարճ հարցերի պատասխաններ: Եվ դրանցից առաջինը ՝ ո՞րն եք համարում Ձեր ամենամեծ հաղթանակը։ 

 

Open Air ֆիլմերի ցուցադրությունները: Դրանց, անշուշտ, կարող էին ավելի շատ լինել: Եվ, այնուամենայնիվ, ուրախ եմ, որ մեզ հաջողվեց երեք սեանս անցկացնել <Մոսկվա> կինոթատրոնում, մեկը ՝ Կոնդում, և մեկը ՝ Ազգային ժողովի բակում ։  

 

Ամենամեծ ձախողո՞ւմը:

 

Դժվար է ասել, բայց հիմա տպավորություն է ստեղծվում, որ ժամանակը պետք է ավելի շատ լիներ, քան մենք ունեինք, որպեսզի համապատասխանաբար հասցնեինք ավելի շատ բան անել: 

 

Ամենամեծ ուրախությո՞ւնը: 

 

Երբ ամենեւին էլ չես սպասում, իսկ դահլիճները լցված են ։ Եւ նախագծերի քանակը, որոնք ներկայացվել են, որոնց թիվը գերազանցել է ակնկալվող սահմանը: Եվս մեկ հիշարժան պահ, երբ գրասենյակ ստացվեցին <Ոսկե ծիրանի> շապիկներով թավշե արջուկները, որոնք լցրեցին բառացիորեն ամբողջ տարածքը, և իսկական մանկական ուրախություն էր տիրում: Ըստ էության, եղել են բազմաթիվ հաճելի պահեր, որոնք, ընդհանուր առմամբ, մեծ ուրախություն ստեղծեցին:

 

Ո՞րն եք համարում ամենաանհարմար իրավիճակը, որ տեղի է ունեցել կինոփառատոնի ժամանակ:

 

Մենք կազմակերպեցինք շատ ռոմանտիկ տրիբյուտ ՝ նվիրված Անյես Վարդային (ֆրանսիացի կինոռեժիսոր, սցենարիստ և գեղարվեստական և վավերագրական կինոյի պրոդյուսեր, ինչպես նաև հայտնի լուսանկարիչ ։  Մահացել է 2019թ. Մարտին – խմբ. ): Մենք պատրաստել էինք նրա փոքրիկ ստվարաթղթե պատկերը, զարդարել հելիումով գունավոր փուչիկներով։ Նախատեսվում էր միջոցառման հանդիսավոր մասի ավարտին Հայաստանում Ֆրանսիայի դեսպանի հետ միասին այն երկինք բաց թողնել, որից հետո հայտարարել ֆրանսիական կինոյի ծրագրի պաշտոնական բացման մասին, որը կմեկնարկեր Անյես Վարդայի ֆիլմով: Այնպես ստացվեց, որ Վարդան ոչ մի կերպ չէր ուզում թռչել. Վարդան մնաց մեզ հետ ՝ այդպիսով հրաժարվելով հրաժեշտ տալ այս աշխարհին ։ 

 

Ամենամեծ հիասթափությո՞ւնը:

 

Որքան էլ պարզունակ հնչի, բայց դա տեխնիկան է, որն անհարմար կացության մեջ է դնում ամենավերջին պահին: <Մոսկվա> կինոթատրոնում <Ոսկե ծիրան> կինոփառատոնի եզրափակիչ արարողության փորձերի ժամանակ բոլոր բարձրախոսներն աշխատում էին, եւ հենց հաղորդավարը բեմ դուրս եկավ, ձայն չկար: Դա նույնիսկ հիասթափություն չէ, այլ՝ ավելի շատ ցավալի իրավիճակ ։  Եվ կրկին վերադառնում ենք ժամանակի սղությանը, որի մասին ես արդեն ասել եմ: Բայց, կարծում եմ, դահլիճում հավաքված մարդկանց համար ամենակարևորն էր իմանալ, թե ով է հաղթող դարձել, այլ ոչ թե՝ ինչ որակի էր ձայնը:

 

Ամենաանհավանակա՞նը Ձեզ համար:

 

Կարլոս Ռեյգադասի համաձայնությունն՝ իր հետահայաց ցուցադրությամբ գալ Հայաստան: Երբ մենք հանդիպեցինք Ռոտերդամում, նա շատ բարեհամբույր արձագանքեց մեր հրավերին, եւ պարզապես ասաց ՝ <հրավիրատոմս ուղարկեք, ես կգամ>, ինչն էլ արեց ։ 

 

Ձեր ֆիլմը?

 

Իրականում խիստ գրաֆիկի պատճառով հնարավորություն չկար դիտելու կինոծրագրում ներկայացված բոլոր ֆիլմերը, ինչը դեռ ինձ սպասում է։  Բայց  դիտած ֆիլմից ես կառանձնացնեի մոլդովացի ռեժիսոր Թեոնա Ստրուգար Միտևսկայի «Աստված գոյություն ունի, անունն էլ` Պետրունյաե կինոնկարը:  Սա կատակերգություն է, և շատ արդիական է, իմ կարծիքով, մեր հասարակության համար։

 

Ամենակարեւոր ֆիդբե՞քը, որ ստացել եք:

 

Իրականում մենք նոր ենք սկսում ստանալ բոլոր ֆիդբեքերը, բայց առավել կարևոր եմ համարում այն, որ բազմիցս դրական առումով խոսվել է ընտրված ծրագրի մասին ։  Փառատոնի հյուրերը, մասնավորապես՝ ժյուրիի անդամները նշել են, որ ծրագիրը բավականին հետաքրքիր և բազմազան էր ։ 

 

Եվ վերջում ի՞նչ է ձեզ համար <Ոսկե ծիրանը>:

 

Դա արկած է: