Արմինֆո. Հայաստանի նոր կառավարությունը ներկայացրեց իր ծրագիրը: Կառավարության կայքում տեղադրված փաստաթուղթը պարունակում է յոթ գլուխ և 29 էջ:
Առաջին գլուխը նվիրված է կառավարության քաղաքականության հիմնական ուղղություններին, որտեղ, մասնավորապես, ասվում է, որ Հայաստանի կառավարության գործունեության հիմնական նպատակն է ամրապնդել ապրիլ-մայիս ամիսներին կայացած ազգային և հանրային հարաբերությունների հիմքում ընկած ոչ բռնի, ժողովրդավարական թավշյա հեղափոխության արժեքները, ինչպես նաև հեղափոխության նպատակների իրականացումը:
Այս իմաստով առանցքային նշանակություն ունեն` Իշխանության ձևավորումը բացառապես ժողովրդի ազատ կամարտահայտման միջոցով: Իրավունքի գերակայության և օրենքի առաջ բոլորի հավասարության վրա հիմնված ազգային միասնությունը և քաղաքացիական համերաշխությունը: Հայաստանի Հանրապետության արտաքին և ներքին անվտանգության ապահովումը, Հայաստանի և Արցախի անվտանգության մակարդակի շարունակական բարձրացումը: Կոռուպցիայի հանրային մերժումը և կոռուպցիայից զերծ հանրությունը, քաղաքականության և բիզնեսի գործնական տարանջատումը: Մարդու իրավունքների պաշտպանվածությունը և մարդու ազատ ստեղծագործելու, արժանապատիվ ու երջանիկ ապրելու համար նպաստավոր պայմանների ստեղծումը: Արհեստական տնտեսական մենաշնորհների բացառումը, տնտեսական մրցակցության պաշտպանությունը, տնտեսական որևէ գործունեությամբ զբաղվելու իրական հնարավորությունը: Տնտեսության ներառական աճի ապահովումը, աշխատատեղերի ստեղծումը, աղքատության հաղթահարումը: Հանրության կրթական և սոցիալական ապահովության մակարդակի շարունակական բարձրացումը: Բռնությունից զերծ հանրության հաստատումը և բռնության հանրային մերժումը։ Շրջակա միջավայրի պահպանությունը և բնական ռեսուրսների ողջամիտ օգտագործումը:
Երկրորդ գլուխն ամբողջությամբ նվիրված է արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններին: Նշվում է, որ 2018 թվականի ապրիլ-մայիսին Հայաստանում տեղի ունեցած ոչ բռնի, թավշյա ժողովրդական հեղափոխության հաղթանակից հետո ակնհայտ դարձավ, որ վեցերորդ գումարման Ազգային ժողովը չի արտահայտում Հայաստանի ժողովրդի իրական քաղաքական տրամադրությունները, նախապատվությունները և ուժերի իրական հարաբերակցությունը։ Այս իրողությունը Հայաստանում արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններ անցկացնելու անվիճելի անհրաժեշտություն է առաջացնում։
Այս առումով կառավարությունը կարևորում է այնպիսի արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների անցկացումը, որը կլինի իրապես ազատ, արդար, թափանցիկ, ժողովրդավարական։ Այդպիսի ընտրություններ անցկացնելու և ընտրությունների՝ հանրության կողմից չվիճարկվող արդյունքեր արձանագրելու նպատակով անհրաժեշտ է իրականացնել Ընտրական օրենսգրքի և ընտրական համակարգի էական բարեփոխումներ: Այդ փոփոխություններով անհրաժեշտ է`Հրաժարվել ռեյտինգային ընտրական համակարգից և անցնել լիարժեք համամասնական համակարգից, Ձևավորել նոր՝ իրական պատկերն արտացոլող ընտրական ցուցակներ, որոնք հետագայում կթարմացվեն ինքնաշխատ եղանակով, Բացառել կրկնաքվեարկության հնարավորությունը՝ քվեարկած ընտրողների մատնահետքերի համաժամանակյա և ինտեգրված ստուգման ցանց ստեղծելու կամ համարժեք այլ եղանակով, Օրենքով երաշխավորել ընտրություններին մասնակցող քաղաքական ուժերին անվճար և վճարովի հիմունքներով տրամադրվող եթերաժամերի տեղադրումը ամենադիտվող ժամերին, Բացառել քաղաքացիների կամարտահայտման վրա ապօրինի ազդեցությունների գործադրումը, ճնշումներն ու ընտրակաշառքը։ Այդ նպատակով իրավապահ համակարգում ստեղծել ընտրողների կողմնորոշման վրա ստիպողաբար կամ սպառնալիքներով գործադրվող ազդեցության, ընտրակաշառքների և օրենքով արգելված նյութական նվիրատվությունների, ծառայությունների մատուցման, ապօրինի խոստումների և ընտրարշավի ապօրինի ֆինանսավորման դեմ պայքարի ստորաբաժանում, Իրականացնել Ընտրական օրենսգրքի՝ ընտրողների ազատ կամարտահայտումը երաշխավորող այլ փոփոխություններ։
Նշվում է, որ արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունները անհրաժեշտ է անցկացնել առավելագույնը մեկ տարվա ընթացքում։
Երրորդ գլուխը նվիրված է ներքին և արտաքին անվտանգության ապահովմանը և կազմված է երեք կետից`Զինված ուժեր, արտաքին քաղաքականություն, ներքին քաղաքականություն:
Առաջին պարբերությունը նշում է, որ անհրաժեշտ է բարելավել Զինված ուժերի պատրաստվածության մակարդակը, պետք է ապահովել Զինված ուժերի լիարժեք ապաքաղաքականացում: Բացի այդ, նշվում է, որ անհրաժեշտ է բանակը համալրել անհրաժեշտ, ժամանակակից տեխնիկայով և սպառազինությամբ, բարելավել բանակի մարտունակությունը, կարգապահության մակարդակը (այդ թվում`կրթական ցենքի բարձրացումով) և զինծառայողների սոցիալական պաշտպանությունը, ինչպես նաև ընդլայնել միջազգային համագործակցության շրջանակները:
Կառավարությունը ծրագիրն արձանագրում է, որ ՀՀ կառավարության արտաքին քաղաքականության հիմնական նպատակն է պաշտպանել երկրի և Արցախի ինքնիշխանությունը և անվտանգությունը, բարձրացնել ՀՀ իշխանություն հեղինակությունը, հաստատել փոխշահավետ համագործակցություն բոլոր երկրների հետ, ընդլայնել ուժեղացված ինտեգրման շրջանակը, ինչպես նաև երկրի տնտեսության արդիականացումը և գործողությունների իրականացումը, որոնք ուղղված կլինեն նոր շուկաներ Հայաստանի դուրս գալուն:
Նշվում է, որ կառավարությունը ջանքեր կգործադրի ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահության ձևաչափում Ղարաբաղյան հիմնախնդրի բացառապես խաղաղ կարգավորման ուղղությամբ, որի հիմքում պետք է ընկած լինեն միջազգային իրավունքի հիմնարար սկզբունքները, մասնավորապես` ժողովուրդների իրավահավասարությունը և ինքնորոշման իրավունքը։ Արցախի կարգավիճակը և անվտանգության ապահովումը բանակցային գործընթացում Հայաստանի առաջնահերթ գերակայություններն են:
Ռուսաստանի Դաշնության հետ Հայաստանի Հանրապետության ռազմական համագործակցությունը դիտարկում է որպես Հայաստանի անվտանգության ապահովման համակարգի կարևոր բաղկացուցիչ։ Կառավարությունը նպատակադրված է խորացնելու գործակցությունը Միացյալ Նահանգների հետ՝ Հայաստանի զարգացման ու բարեփոխումների օրակարգին աջակցելու ուղղությամբ։ Իսկ Եվրոպական երկրների հետ համագործակցության խորացումը կառավարության արտաքին քաղաքականության կարևոր ուղղություններից է։
Ներքին անվտանգության ապահովման գործում կարևորագույն հայեցակարգային խնդիրը քաղաքացի-իրավապահ մարմիններ համագործակցության նոր մշակույթի ձևավորումն է։
Այս իմաստով անհրաժեշտ է լուծել հետևյալ խնդիրները`բարձրացնել իրավապահ համակարգի՝ Ոստիկանության, Ազգային անվտանգության ծառայության, Պետական եկամուտների կոմիտեի վստահելիության մակարդակը՝ այս համակարգերում կոռուպցիայի բացառման, քաղաքացիների հետ նրանց հարաբերվելու մշակույթի բարձրացման, ինչպես նաև քաղաքացիներին տուգանելու և հետապնդելու նպատակադրման բացառման միջոցով:
Ինչպես նաև հանրության և հատկապես երիտասարդության շրջանակներից հետևողականորեն արմատախիլ անել այսպես կոչված գողական, քրեածին մտածելակերպի մնացուկները, կառավարությունը հստակ խնդիր է առաջադրում, որ ոչ հրապարակային, այսպես ասած ստվերային հանրային կյանքում գերիշխող տեսակը պետք է լինի ոչ թե քրեածին տարրը, այլ օրինապաշտ, ինտելեկտուալ, ուրիշների նկատմամբ հարգալից վերաբերմունք ունեցող, սեփական և ուրիշների իրավունքները իմացող և հարգող Քաղաքացին, ով ճանաչում է հանրային անվտանգության ապահովման հարցում իր պարտականությունները և պատրաստ է համագործակցել իրավապահ մարմինների հետ։
Այդ պայքարի արդյունավետության համար անհրաժեշտ է երաշխավորել փոխզսպումների և հակակշիռների սկզբունքի կիրարկումը, իրապես գործարկել գործող օրենսդրական կարգավորումները և մարմինները, ինչպես նաև ներդնել նոր գործիքակազմ։ Այս առումով էական նշանակություն կարող է ունենալ մասնագիտացված, անկախ հակակոռուպցիոն մարմնի ստեղծումը, որը ոչ միայն հնարավորություն կունենա իրականացնել մշտադիտարկում, վերահսկողություն և ուսումնասիրություններ, այլև օժտված կլինի օպերատիվ-հետախուզական, հետաքննական և նախաքննական գործառույթներ իրականացնելու իրավասությամբ։ Ստեղծվելիք մարմնին կվերապահվի կոռուպցիոն իրավախախտումների վերաբերյալ գործերի քննությունը:
Պետության և կառավարության գործունեության գործնական նշանակությունը պետք է լինի մարդու և քաղաքացու իրավունքների պաշտպանությունը և ազատությունների ապահովումը, նրանց կյանքն առավել հարմարավետ դարձնելը, մարդու երջանկության համար առավել նպաստավոր պայմանների ստեղծումը։
Քաղաքացու երջանկության համար նպաստավոր պայմաններ ստեղծելու համար անհրաժեշտ է ապահովել նրա ներգրավվածությունը հանրային կյանքին՝ աշխատանքային, տեղական ինքնակառավարման և համապետական մակարդակում։ Քաղաքացին պետք է համոզված լինի, որ ինքը հանրային կյանքի վրա ազդելու կոնկրետ և գործուն հնարավորություն ունի, և այդ հնարավորությունը առաջին հերթին պետք է ապահովվի իշխանության ձևավորման համակարգի նկատմամբ բարձր վստահությամբ։
Քաղաքացին պետք է գիտակցի նաև քաղաքացիական վերահսկողության իր գործառույթը, ընդ որում՝ նա պետք է հնարավորություն ունենա օրենքով չարգելված միջոցներով վերահսկողություն իրականացնել ոչ միայն պետական և տեղական ինքնակառավարման մարմինների նկատմամբ, այլև ուղղակի մասնակցություն ունենալ հանրային հարաբերությունների մշակույթի զարգացմանն ու հղկմանը։ Լայնորեն տարածված հակամարտության, հարկադրանքի, ուժի դիրքերից հարաբերվելու մշակույթը պետք է փոխարինվի հանրային և համայնքային խնդիրները ուժերի մեկտեղման և համագործակցության եղանակով լուծելու մշակույթով։
Վեցերորդ գլուխը նվիրված է տնտեսական զարգացմանը: Այս համատեքստում, այն կարևորվում է տնտեսական մրցակցության և մենաշնորհների դեմ պայքարը, ստվերի դեմ պայքարը և պետական եկամուտների ավելացումը. տնտեսական զարգացման սոցիալական ազդեցությունը, զբաղվածության աճը, աղքատության կրճատումը: Նշվում է նաև տնտեսական զարգացման գերակայությունները `բարձր տեխնոլոգիաները, գյուղատնտեսությունը, զբոսաշրջությունը:
Սփյուռքի հետ հարաբերությունների զարգացման համատեքստում, ըստ յոթերորդ ծրագրի գլխի, հռչակվում է այնպիսի քաղաքականություն, որն ապահովում է Սփյուռքի ներուժի ներգրավվածությունը Հայաստանի պետական կառավարման ոլորտում, վերացնելով խոչընդոտներն այդ ճանապարհին: Հայաստանի կառավարությունը երաշխավորում է նաև ազգային փոքրամասնությունների անվտանգությունն ու բնականոն զարգացումը:
Նշենք, որ կառավարության ծրագիրը խորհրդարանին կներկայացվի հունիսի 7-ին:
ԿԱՐԴԱԼ ԲՈԼՈՐ ՄԵԿՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ