Arminfo.info


 Երկուշաբթի, 7 Նոյեմբերի 2016 16:59
Դավիթ Ստեփանյան

Ռուբեն Շուգարյան. Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորումը Responsibility to Protect և Remedial recognition հարթություն տեղափոխելու ժամանակն է

Ռուբեն Շուգարյան. Ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորումը Responsibility to Protect և Remedial recognition հարթություն տեղափոխելու ժամանակն է

ԱրմինֆոՆախկին փոխարտգործնախարար, ԱՄՆ-ում Հայաստանի նախկին դեսպան, Թաֆթս համալսարանի Ֆլետչերի իրավունքի և դիվանագիտության դպրոցի պրոֆեսոր Ռուբեն Շուգարյանն ԱրմԻնֆո-ին հարցազրույցում ներկայացնում է ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման ուղղությամբ հայկական քաղաքականության վեկտորի իր տարբերակը՝ պայմանավորված Ադրբեջանի ապրիլյան ագրեսիայով, խոսում միջազգային իրավունքում վերջին փոփոխությունների մասին, հիմնավորում գլոբալ, աշխարհաքաղաքական միտումներին Հայաստանի արտաքին քաղաքականության, ազգային անվտանգության դոկտրինի ադապտացման անհրաժեշտությունը:

 

Որպես երկար ժամանակ ՀՀ ԱԳՆ-ում աշխատած մարդ՝ նշեք ղարաբաղյան հիմնախնդրի կարգավորման շուրջ փոխզիջման ճանապարհին հակամարտության կողմերի հնարավոր զիջումների իրական սահմանը:

 

Կարծում եմ՝ ղարաբաղյան հակամարտության կագավորման հարցը որոշակի էվոլյուցիա է անցել, քանի որ 90-ականների սկզբին Հայաստանի հիմնական ձեռքբերումը դարձավ միջնորդության միջազգայնացումը դրա կարգավորման գործընթացում: Եվ, ի տարբերություն Վրաստանի, «որն իր տարածքում ունի երկուսուկես հակամարտություն», Երևանին հաջողվել է ղարաբաղյան հարցը դնել ԵԱՀԿ շրջանակում, ինչն այս բոլոր տարիներին, անշուշտ, նաև ուղեկցվել է անհաջողություններով և հիասթափություններով: Սակայն, ըստ էության, այն ժամանակ մեզ հաջողվեց ոչ թե  պարզապես ստեղծել բանակցային ձևաչափ, այլ ինստիտուցիոնալիզացնել ողջ բանակցային փորձը՝ դրան հաղորդելով հաշվեկշռվածություն ՄԱԿ Անվտանգության խորհրդի երեք մշտական անդամների ներկայության միջոցով` ի դեմս ԱՄՆ-ի, Ֆրանսիայի և Ռուսաստանի:  Հաշվեկշռվածություն, որը պահպանվում է առ այսօր: Ասեմ ավելին, այսօր Ղարաբաղի հարցը միակ հարթակն է, որում ԱՄՆ և Ռուսաստանն առայժմ ինչ-որ կերպ համագործակցում  են: Մենք պետք է հասկանանք, որ մեծ երկրների միջև չափազանց բարդ հարաբերությունների առկայության դեպքում նրանք միշտ  կարիք ունեն մեկ-երկու հարցերի որոնման, որոնց շուրջ համագործակցում են: Հետագայում դա նրանց թույլ է  տալիս հասնել ավելի գլոբալ հարցերի  քննարկման քիչ թե շատ դյուրամարս մակարդակի: Ուստի ԱՄՆ-ի և Ռուսաստանի համար ղարաբաղյան հարցը , ի թիվս այլ հարցերի, նաև առիթ է ապագա ձևաչափերի ստեղծման համար: Հայ դիվանագիտությունը միշտ փորձել է գտնել ինչ-որ փոխզիջում ԱՄՆ-Ռուսաստան հարաբերություններում` Ղարաբաղյան հարցը Վաշինգտոնի և Մոսկվայի միջև փորձաքարի վերածումից խուսափելու նպատակով: Ընդ որում, դա միշտ չի ստացվել: Իսկ ԵՄ ներկայացնող Ֆրանսիան երկիր է, որը ցանկացած իրադրությունում միշտ ներկայացնում է ինքն իրեն:

 

Ձեր կարծիքով, արդյո՞ք Ադրբեջանի նախաձեռնած «ապրիլյան պատերազմն» ավելի շոշափելի, քան 800 հա չեզոք տարածքի գրավումը, փոփոխություններ և, գլխավորը, հեռանկարներ է մտցրել բանակցային գործընթացում:

 

Ապրիլյան պատերազմից հետո ղարաբաղյան հակամարտության կարգավորման գործընթացն էական տրանսֆորմացիաներ ապրեց: Եթե մինչև ապրիլ ամեն ինչ տեղի էր ունենում ինչ-որ սկզբունքների շրջանակներում, օրինակ՝ «մադրիդյան», ապրիլին Ադրբեջանը վերջնականապես հատեց խիստ վտանգավոր գիծը:

Դրանից անմիջապես հետո Հայաստանում ամենաբարձր մակարդակով սկսեցին խոսել Արցախը ճանաչելու հնարավորության մասին: Կարծում եմ՝ ճանաչման հարցը բավական բարդ է՝ հաշվի առնելով մեր մասնակցությունը բանակցային գործընթացին, որի վերջնանպատակն այդ թվում Արցախի կարգավիճակի որոշումն է: Իսկ Ադրբեջանը պարբերաբար փորձում է ղարաբաղյան հակամարտությունը ներկայացնել որպես կրոնական և տեղափոխել այն ԵԱՀԿ ձևաչափից ՄԱԿ-ի ձևաչափ: Եվ հատկապես ապրիլյան պատերազմի ընթացքում, կրկնօրինակելով ԻԼԻՊ գործողությունները, Բաքուն փորձեց օգտագործել կրոնական, իսլամական համերաշխության գործոնը:Կարող եմ բազմաթիվ զուգահեռներ նշել այսօրվա Ադրբեջանի և ԻԼԻՊ միջև, օրինակ՝  Արցախի քաղաքացիական բնակչության հետ ադրբեջանցի զինվորականների նպատակաուղղված դաժան վերաբերմունքը:

 

Դա արվել է նպատակաուղղվա՞ծ ու ի՞նչ վերջնանպատակով:

 

Միանշանակ նպատակաուղղված՝ ահաբեկելու, այլ երկրների որոշակի ազդանշան ուղարկելու և այլ նպատակներով: Եվ այսօր բանակցություններում Հայաստանի կողմից ոչ թե հակամարտության փաստերը պետք է ներկայացվեն, այլ՝ դրա փոփոխված էությունը, որն արտահայտվում է Ադրբեջանի կողմից ապրիլին բարոյականության և էթիկայի հնարավոր բոլոր սահմաններն անցնելով:

Responsibility to Protect կամ պաշտպանելու պարտականություն նոր միջազգային իրավունքը կոնսենսուսային որոշում է, որը ներկայացվել էՔոֆի Անանի կողմից և հետագայում զարգացվել ՄՃԽ նախագահ Գարեթ Էվանսի կողմից: Այս բառակապակցության հետ միասին քաղաքական բառապաշարում սկսել է հաճախ օգտագործվել ևս մեկ հասկացություն՝ Remedial recognition, որի իմաստը տվյալ դեպքում նշանակում է ճանաչում, ինքնիշխանություն, անջատում՝ հանուն փրկության: Եվ այսօր Ղարաբաղի հարցը պետք է դիտարկվի՝ ոչ տարածքային ամբողջականության և ժողովուրդների ինքնորոշման իրավունքի հասկացությունների շրջանակներում: Ադրբեջանի ապրիլյան ագրեսիայից հետո ղարաբաղցիների համար դա ֆիզիկական գոյատևման և փրկության հարց է:

Կոսովոն, ի դեպ, ճանաչվեց հանուն փրկության, քանի որ միջազգային հանրությունը սերբերի կողմից «Կոսովոյի ազատագրման բանակի» ջախջախումից հետո այլ ելքի բացակայության եզրահանգման եկավ: Դա տեղի չունեցավ Ղարաբաղում՝ Ադրբեջանի նկատմամբ ԼՂՀ Պաշտպանության բանակի հաղթանակի լույսի ներքո: Ագրեսոր Ադրբեջանի նկատմամբ պաշտպանվող ղարաբաղցիների հաղթանակն էլ պարադոքսալ իրավիճակի հանգեցրեց, որը մինչ օրս արտահայտվում է ստատուս-քվոյի պահպանմամբ: 

 

Այլ կերպ ասած՝ ագրեսորը և զոհը փոխվե՞լ են տեղերով՝ հատկապես «միլիոն փախստականների և 20% օկուպացված տարածքների» մասին Բաքվի աղաղակումների լույսի ներքո:

 

Անշուշտ: Եվ  հարձակման ապրիլյան մասշտաբը ու Բաքվի  բացահայտ սպառնալիքները, որոնք կանխվեցին բացառապես 1988 թ. ի վեր հայ ժողովրդի աննախադեպ համախմբման շնորհիվ, թույլ են տալիս Երևանին կրկին ամեն բան իրենց տեղը դնել: Կարգավորման գործընթացը պետք է թողնել ԵԱՀԿ շրջանակներում, բայց անհրաժեշտ է նոր շեշտադրումներ անել՝ Remedial recognition միջազգային հասկացությանը համապատասխան: Կարծում եմ, որ այսօր Ղարաբաղի հարցում Հայաստանի արտաքին քաղաքականությանը հումանիտար ասպեկտ հաղորդելու ճիշտ ժամանակն է:  

 

Արդյո՞ք Remedial recognition-ի հաջող կյանքի կոչման նպատակով Հայաստանը պետք է առաջինը պաշտոնապես ճանաչի Արցախը:

 

Չբացառելով որոշակի հանգամանքներում Հայաստանի կողմից Արցախի ճանաչումը՝ կարծում եմ, որ այդ ճանաչումը չպետք է քաղաքական տարբեր ուժերի հայրենասիրական հույզերի արդյունք լինի: Պատրաստվել ճանաչման, անշուշտ, պետք է, և անհրաժեշտ է միաժամանակ ձեռքի տակ ունենալ ողջ անհրաժեշտ իրավաբանական փաթեթը: Եվ դրան պետք է պատրաստվենք ոչ միայն ինքներս, անհրաժեշտ է դրան նախապատրաստել որոշակի երկրների:

 

Նշեք Արցախի ճանաչման տեսակետից մի քանի առավել հեռանկարային երկրների:

 

Նման ճանաչման նախադրյալներ և հիմք կան շատ երկրներում, նույնիսկ՝ ԱՄՆ-ում, թեև ոչ դաշնային մակարդակով: Արդեն ԱՄՆ 7 նահանգ ճանաչել է Արցախը, և դա քիչ չէ: Այդ ճանաչումները նաև ազդակ են պարունակում՝ ուղղված Վաշինգտոնի կառավարությանը: Ինչ վերաբերում է Եվրոպային, ապա Ֆրանսիան կապված է ԵԱՀԿ շրջանակներում մոտեցման հավասարակշռվածությամբ և պարտավորություններով: Կարծում եմ, որ շատ բան կարելի է անել Գերմանիայում, որտեղ զգալիորեն փոխվել իրավիճակը Հայոց ցեղասպանության ճանաչումից հետո, սկանդինավյան, եվրոպական փոքր երկրներում, որոնց համար հումանիտար հարցերը միշտ գերակայություն են: Ըստ որում, պետք է նշել, որ ցանկացած երկիր, ճանաչելով Ցեղասպանությունը, ենթագիտակցորեն թույլ է տալիս Ղարաբաղի հարցում  հավասարակշռված գծի հնարավորությունը:  Այս առումով Հայաստանը պետք է ինքը կողմնորոշվի այդ երկու ճանաչումների առաջնահերթության հարցում: Մենք պետք է իրատես լինենք և հասկանանք, որ ԱՄՆ Կոնգրեսում ԼՂՀ ճանաչման հարցը բարձրացնել այսօր հնարավոր չէ: Միաժամանակ Լեռնային Ղարաբաղի ինքնորոշման իրավունքը ճանաչելու հարց դնել, իհարկե, հնարավոր է՝ հատկապես հանուն փրկության: Հատկապես, եթե այդ հարցը լիովին տեղավորվում է Ղարաբաղի շուրջ ներկայիս իրավիճակի շրջանակներում: Անշուշտ, պետք է աշխատանք տանել նաև հարավամերիկյան երկրների ուղղությամբ՝ Ուրուգվայ, Արգենտինա և այլն:   

 

1997 թ. «Մադրիդյան սկզբունքների» ի հայտ գալու հետ միասին քննարկվող Արցախի տարածքների հանձնման հարցն այսօր էլ ակտուալ է՝ հակամարտության տարածաշրջանում ռուս խաղաղապահների տեղակայման և առանց կարգավիճակի որոշման հակամարտության վերջնական կոնսերվացման տեսքով: Արդյո՞ք  նման սցենարը համապատասխանում է Հայաստանի և, ամենից առաջ, ղարաբաղցիների, շահերին, և ի՞նչ սպառնալիքներով է այն հղի:

 

Իսկ ինչո՞ւ հատկապես ռուս խաղաղապահների:

 

Քանի որ հատկապես վերջին ժամանակներս, որքանով ինձ հայտնի է, դա է պնդում Ռուսաստանը:

 

Ղարաբաղում իր խաղաղապահներին տեղակայելու Ռուսաստանի ձգտումն ամենևին չի նշանակում, որ Ռուսաստանին դա կհաջողվի: Ավելին, կարծում եմ, կարգավորման ծրագիրը, որը կարող էր աշխատել 1998 թվականին, այսօր չի կարող աշխատել, և ոչ մայն իրողությունների փոփոխման պատճառով: Բոլոր այդ «մադրիդյան», «պրահյան», «կազանյան» սկզբունքներում ինձ միշտ մտահոգել է նույնիսկ ոչ այնքան տարածքների հանձնումը, որքան հանրաքվեի անցկացման հարցը՝ առանց դրա ամսաթվի հստակ որոշման: Հանրաքվեի հարցը խիստ բուտաֆորային է՝ հաշվի առնելով, որ Ադրբեջանի Սահմանադրությունը թույլ է տալիս դրա անցկացումը բացառապես իր ողջ տարածքում: Մի քանի անգամ բանակցային գործընթացում նկատել եմ հանրաքվե հասկացությունը պլեբիսցիտով փոխարինելու միտում, ինչը բացարձակ անթույլատրելի է՝ հաշվի առնելով, որ վերջինս չունի այն իրավաբանական ուժը, ինչ հանրաքվեն:

 

Ղարաբաղի շուրջ հրապարակվող բանակցային օրակարգից ելնելով՝ տպավորություն է ստեղծվում, որ բանակցությունները կավարտվեն տարածքների հանձնմամբ և խաղաղապահների տեղակայմամբ, իսկ մնացած ամեն բան կհետաձգվի ամենաանորոշ ժամկետով

 

Շատ կցանկանայի, որ տպավորությունը, որ բանակցությունները կավարտվեն տարածքների հանձնմամբ և խաղաղապահների տեղակայմամբ, իսկ մնացած ամեն բան կհետաձգվի ամենաանորոշ ժամկետով, սխալ լիներ, բայց վստահաբար հակառակը պնդել չեմ կարող: Կարող եմ միայն ասել, որ խաղաղապահների տեղակայումը հնարավոր է բանակցային բոլոր հակասությունների լուծման հստակ, փաթեթային ժամանակացույց ստեղծելուց հետո միայն: Ըստ որում, կարծում եմ, որ որևէ մի երկրի, ոչ միայն Ռուսաստանի, խաղաղապահների տեղակայումը հատկապես հիմա անթույլատրելի է: Մեր գլխավոր սխալն առնչվում է մեր դիրքորոշման ինչ-որ շրջանակների գոյության վերաբերյալ կարծիքին, մինչդեռ մեր դիրքորոշումը պետք է լինի չափազանց ֆլյուիդային և փոխվի աշխարհաքաղաքական փոփոխություններին համապատասխան: 1998 թվականին թելադրում էինք մենք` որպես ուժեղ կողմ, իսկ առկա իրավիճակում, երբ թելադրող է փորձում դառնալ Ադրբեջանը, մենք պետք է կտրուկ փոխենք Ղարաբաղի նկատմամբ դիրքորոշումը…

 

Ադրբեջանի ջանքերի շնորհիվ վերադառնալով ագրեսիայի զոհի կերպարին

 

Դուք ասեցիք դա իմ փոխարեն: Հարավային Օսիայի շուրջ հակամարտությունում Ռուսաստանը խիստ գռեհկացված ձևով միակողմանի կարգով կիրառեց Responsibility to рrotect (պաշտպանելու պարտականություն) միջազգային իրավունքը: Եվ Մոսկվան, անշուշտ, ունի իր դիրքորշումն արդարացնող տրամաբանության որոշակի պաշար, թեև, իհրակե, Ռուսաստանը չհասավ համընդհանուր ճանաչման` Կոսովոյի օրինակով: Ռուսաստանը համանման ձևով փորձեց ներկայացնել Ղրիմի շուրջ իրավիճակը, սակայն անմիջապես լիակատար պարտություն կրեց: Այդ պատճառով մենք պետք է հրաժարվենք կարծրատիպերից և վախից, թե` փոխելով Ղարաբաղի նկատմամբ դիրքորոշումը, Հայաստանը հանկարծ կարող է իրեն դրսևորել անսկզբունքայնորեն: Մենք պետք է հասկանանք, որ փոխզիջում պետք է լինի ամեն դեպքում, և դրան անհնար է հասնել առանց որևէ բան զիջելու: Ընդ որում, Հայաստանի նպատակը պետք է լինի Արցախի անկախությունը և պարտադիր ընդհանուր սահմանը Հայաստանի հետ, ընդ որում, ոչ միայն Լաչինի շրջանի միջոցով` հաշվի առնելով Հայաստանն Արցախին կապող ավտոճանապարհի հնարավոր գնդակոծման շառավղի ընդլայնումը:

 

Համանախագահող երկրների կողմից Ղարաբաղի շուրջ փոխզիջման ձեռքբերումը հայկական կողմերի համար սպառնալիք է, թե՞, այնուամենայնիվ, դրական հեռանկար:

 

Ղարաբաղյան հարցը պետք է լուծեն հակամարտող կողմերը, այլ ոչ թե՜ միջնորդները: Թե Հայաստանը, թե Ադրբեջանը պետք է հասկանան, որ հարցի լուծումը լիովին բխում է իրենց սեփական շահերից: Ես շատ եմ զարմանում, կարդալով Հայաստանից հարցազրույցները, որոնցում պնդվում է, որ ղարաբաղյան հարցը մեզ համար, պարզվում է, վաղուց լուծված է, և պաշտոնական կարգավորումը հարկավոր է ում ասես, բայց` միայն ոչ մեզ: Դա այդպես չէ:  Հայաաստանի ազգային անվտանգության դեկտրինայում, որն, ի դեպ, հարկավոր է ժամանակ առ ժամանակ թարմացնել, Ադրբեջանը երևում է ամենուրեք, որտեղ միայն հնարավոր է: Մինչդեռ ադրբեջանական դոկտրինայի չհրապարակված մասում սպառնալիքների թվում Հայաստանին տրված է միայն երրորդ տեղը, քանի որ Ադրբեջանի համար Իրանն ու Ռուսաստանն օբյեկտիվորեն ավելի լուրջ սպառնալիքներ են, քան Հայաստանը: Դա վկայում է Ադրբեջանում ռազմավարական մտածողության ի հայտ գալու մասին, մինչդեռ Հայաստանը շարունակում է մնալ նախկին մակարդակին: Մեր դոկտրինան գրվել է բավականին լավ և պրոֆեսիոնալ ձևով, բայց այն հնացել է, հարկավոր է այն փոխել: Եվ, այնուամենայնիվ, հարկավոր է ունենալ երկու դոկտրինա` բաց և փակ:

ԿԱՐԴԱԼ ԲՈԼՈՐ ՄԵԿՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

Манвел
Весьма неплохо, но думаю, что будет еще лучше Главное найти подходящих интервьюируемых.

ԱՎԵԼԱՑՆԵԼ ՄԵԿՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
Ներմուծեք թվանշաններն     

Նորություններ
Հայտարարություն. ՀՅԴ կառույցն ամուր է և պատրաստ ցանկացած զարգացմանՀայտարարություն. ՀՅԴ կառույցն ամուր է և պատրաստ ցանկացած զարգացման
"Հայաստան" խմբակցության պատգամավորները պահանջում են փոխել երեք մանկահասակ երեխաների մայր Լիանա Հարությունյանի խափանման միջոցը
էլեկտրաէներգիայի պլանային դադարեցումներ հուլիսի 14-ինէլեկտրաէներգիայի պլանային դադարեցումներ հուլիսի 14-ին
Ոսկե ծիրան. Ոսկե ծիրան. "Արտադրված է Գերմանիայում" ծրագիրը կբացվի Քրիստիան Պեցոլդի նոր ֆիլմով
Հայաստանն ու Վրաստանը մշակույթի ոլորտում 2025-2027թթ. համագործակցությունը շարունակելու ծրագիր են ստորագրելՀայաստանն ու Վրաստանը մշակույթի ոլորտում 2025-2027թթ. համագործակցությունը շարունակելու ծրագիր են ստորագրել
Օմբուդսմենը՝ երեք անչափահաս երեխաների մոր կալանավորման մասին. միջոցներ են ձեռնարկվում իրավունքների պաշտպանության համար՝ ներառյալ երեխայի խնամքի տրամադրման հարցըՕմբուդսմենը՝ երեք անչափահաս երեխաների մոր կալանավորման մասին. միջոցներ են ձեռնարկվում իրավունքների պաշտպանության համար՝ ներառյալ երեխայի խնամքի տրամադրման հարցը
Սա պարզ պատահականություն չէ. Ջաֆար Փանահիի նոր ֆիլմը կբացի Սա պարզ պատահականություն չէ. Ջաֆար Փանահիի նոր ֆիլմը կբացի "Ոսկե ծիրան" 22-րդ կինոփառատոնը
Փաստաբան. «Սրբազան պայքար»-ի գործով բոլորին կալանավորելուց հետո բռնաճնշումներն այդքանով չավարտվեցինՓաստաբան. «Սրբազան պայքար»-ի գործով բոլորին կալանավորելուց հետո բռնաճնշումներն այդքանով չավարտվեցին
Իշխող ուժի ներկայացուցիչների կողմից Հայոց Եկեղեցու դեմ սանձազերծված արշավը տկարացնում է մեր պետության դիրքերը աշխարհի համայնապատկերում. Քահանայից  հավաքի  հայտարարությունԻշխող ուժի ներկայացուցիչների կողմից Հայոց Եկեղեցու դեմ սանձազերծված արշավը տկարացնում է մեր պետության դիրքերը աշխարհի համայնապատկերում. Քահանայից  հավաքի  հայտարարություն
Ֆրանսիան Ֆրանսիան "Ոսկե ծիրան" կինոփառատոնին կներկայացնի 12 ֆիլմ
Ամենայն հայոց կաթողիկոս. Փոխանակ հասարակության մեջ անջրպետները վերացնելու՝ Հայաստանի իշխանությունները շարունակում են արշավ իրականացնել Եկեղեցու նկատմամբԱմենայն հայոց կաթողիկոս. Փոխանակ հասարակության մեջ անջրպետները վերացնելու՝ Հայաստանի իշխանությունները շարունակում են արշավ իրականացնել Եկեղեցու նկատմամբ
Ընդդիմադիր պատգամավոր. Երեք երեխաների մորը՝ 8 ամսական երեխայի հետ, ուղարկում են մեկուսարան՝ անօրինական միգրացիային օժանդակելու մեղադրանքովԸնդդիմադիր պատգամավոր. Երեք երեխաների մորը՝ 8 ամսական երեխայի հետ, ուղարկում են մեկուսարան՝ անօրինական միգրացիային օժանդակելու մեղադրանքով
Նիդերլանդներն այս տարի ևս կաջակցի Նիդերլանդներն այս տարի ևս կաջակցի "Ոսկե ծիրան" փառատոնային թերթի թողարկմանը
Եվրամիությունը Հայաստանին և Ադրբեջանին խրախուսում է հնարավորինս շուտ ստորագրել և վավերացնել խաղաղության համաձայնագիրըԵվրամիությունը Հայաստանին և Ադրբեջանին խրախուսում է հնարավորինս շուտ ստորագրել և վավերացնել խաղաղության համաձայնագիրը
Կառավարությունում քննարկվել է Արդարադատության նախարարության քրեակատարողական համակարգի բարեփոխման հայեցակարգըԿառավարությունում քննարկվել է Արդարադատության նախարարության քրեակատարողական համակարգի բարեփոխման հայեցակարգը
ԵՊՀ հեռացված աշխատակիցը բուհի ռեկտորին մեղադրել է Հայաստանի իշխանությունների շահերը սպասարկելու համարԵՊՀ հեռացված աշխատակիցը բուհի ռեկտորին մեղադրել է Հայաստանի իշխանությունների շահերը սպասարկելու համար
ՉԺՀ աջակցությամբ առաջիկայում վերապատրաստման դասընթացներ կկազմակերպվեն ՔԿ աշխատակիցների համարՉԺՀ աջակցությամբ առաջիկայում վերապատրաստման դասընթացներ կկազմակերպվեն ՔԿ աշխատակիցների համար
Գառնի հնագիտական համալիրը և Քարերի սիմֆոնիան ընդգրկվել են ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի նախնական ցանկումԳառնի հնագիտական համալիրը և Քարերի սիմֆոնիան ընդգրկվել են ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի նախնական ցանկում
Գլենդելի նախկին քաղաքապետ. Հայ Առաքելական Եկեղեցին թուլացնելու փորձերով  Հայաստանի  ղեկավարությունը կարող է խաթարել հայկական  աշխարհը դեռ  միավորող  վերջին հաստատությունըԳլենդելի նախկին քաղաքապետ. Հայ Առաքելական Եկեղեցին թուլացնելու փորձերով  Հայաստանի  ղեկավարությունը կարող է խաթարել հայկական  աշխարհը դեռ  միավորող  վերջին հաստատությունը
Ձերբակալվել է 2020 թվականի նոյեմբերի 10-ին զանգվածային անկարգություններին մասնակցած ևս 7 անձՁերբակալվել է 2020 թվականի նոյեմբերի 10-ին զանգվածային անկարգություններին մասնակցած ևս 7 անձ
Տեղի է ունեցել Եվրոպական քաղաքական համայնքի 8-րդ գագաթնաժողովի կազմակերպման հանձնաժողովի առաջին նիստըՏեղի է ունեցել Եվրոպական քաղաքական համայնքի 8-րդ գագաթնաժողովի կազմակերպման հանձնաժողովի առաջին նիստը
ՀՅԴ Հայաստանի երիտասարդական միություն. Պետական ապարատը նոր պատերզմի կանխարգելման փոխարեն զբաղված է սթրայքբոլի սիրահարների «բացահայտմամբ»ՀՅԴ Հայաստանի երիտասարդական միություն. Պետական ապարատը նոր պատերզմի կանխարգելման փոխարեն զբաղված է սթրայքբոլի սիրահարների «բացահայտմամբ»
Բելառուսում Բելառուսում "Համագործակցության Երեխաներ" համաժողովում անցկացվել է Հայաստանի օր
Դաշնակցականը՝ զինակիցների հետապնդումների մասին. Փաշինյանը փորձում է ոչնչացնել դիմադրության բոլոր օջախներըԴաշնակցականը՝ զինակիցների հետապնդումների մասին. Փաշինյանը փորձում է ոչնչացնել դիմադրության բոլոր օջախները
Իդրամը առաջինը Կովկասում հայտարարում է Alipay+-ի հետ համագործակցության մասինԻդրամը առաջինը Կովկասում հայտարարում է Alipay+-ի հետ համագործակցության մասին
Կառավարիչը համատիրությանը պատճառել է առանձնապես խոշոր չափերով վնասԿառավարիչը համատիրությանը պատճառել է առանձնապես խոշոր չափերով վնաս
Արդշինբանկը մասնակցեց «Tech Week Vanadzor 2025» միջոցառմանըԱրդշինբանկը մասնակցեց «Tech Week Vanadzor 2025» միջոցառմանը
Փաստաբանների իրավունքների պաշտպանության հանձնաժողովը Հակակոռուպցիոն կոմիտեից պահանջում է վարույթ նախաձեռնել իրենց վստահորդների հետ փաստաբանների հանդիպումներին խոչընդոտելու առնչությամբՓաստաբանների իրավունքների պաշտպանության հանձնաժողովը Հակակոռուպցիոն կոմիտեից պահանջում է վարույթ նախաձեռնել իրենց վստահորդների հետ փաստաբանների հանդիպումներին խոչընդոտելու առնչությամբ
Փորձագետ. Աբու-Դաբիի հանդիպումը, ի հեճուկս իշխանական սպասումների, հաջողված չի եղելՓորձագետ. Աբու-Դաբիի հանդիպումը, ի հեճուկս իշխանական սպասումների, հաջողված չի եղել
ԱՄՆ-ը Հայաստանում նոր ռազմական կցորդ ունիԱՄՆ-ը Հայաստանում նոր ռազմական կցորդ ունի
Քաղաքագետ. Անհրաժեշտ է, որպեսզի արտաքին խաղացողները հակաիշխանական ճամբարին դիտեն որպես հուսալի գործընկերՔաղաքագետ. Անհրաժեշտ է, որպեսզի արտաքին խաղացողները հակաիշխանական ճամբարին դիտեն որպես հուսալի գործընկեր
ՄԻԵԴ-ում հայ ռազմագերիների ներկայացուցիչը խոսել է Բաքվի դատարանի կողմից Ռուբեն Վարդանյանի իրավունքների աղաղակող խախտումների մասինՄԻԵԴ-ում հայ ռազմագերիների ներկայացուցիչը խոսել է Բաքվի դատարանի կողմից Ռուբեն Վարդանյանի իրավունքների աղաղակող խախտումների մասին
Հայաստանի նախագահը դեսպաններ է նշանակել Օմանում և ՀորդանանումՀայաստանի նախագահը դեսպաններ է նշանակել Օմանում և Հորդանանում
"Տաշիր պիցցա" ռեստորանների ցանցի տնօրենը կալանավորվել է 1 ամիս ժամկետով
Նոր C360 Matrix փաթեթ` Converse Mobile-ումՆոր C360 Matrix փաթեթ` Converse Mobile-ում
Երևանում կրկին մեկնաբանել են Աբու Դաբիում Փաշինյան-Ալիև հանդիպման արդյունքներըԵրևանում կրկին մեկնաբանել են Աբու Դաբիում Փաշինյան-Ալիև հանդիպման արդյունքները
Պետդեպարտամենտ. ԱՄՆ-ն աջակցում է Հարավային Կովկասում խաղաղությանն ու կայունությանն ուղղված ջանքերինՊետդեպարտամենտ. ԱՄՆ-ն աջակցում է Հարավային Կովկասում խաղաղությանն ու կայունությանն ուղղված ջանքերին
ԱԳՆ. Ռուսաստանը պատրաստ է ներդրում ունենալ Երևանի և Բաքվի հարաբերությունների կարգավորման գործումԱԳՆ. Ռուսաստանը պատրաստ է ներդրում ունենալ Երևանի և Բաքվի հարաբերությունների կարգավորման գործում
Պաշտպանության նախարարությունում քննարկել են ՆԱՏՕ-ի հետ համագործակցությանն առնչվող հարցերՊաշտպանության նախարարությունում քննարկել են ՆԱՏՕ-ի հետ համագործակցությանն առնչվող հարցեր
Հայաստանի ԱԳՆ-ը ԶԼՄ-ներին մեղադրել է Մնացական Սաֆարյանի խոսքերը խեղաթյուրելու համարՀայաստանի ԱԳՆ-ը ԶԼՄ-ներին մեղադրել է Մնացական Սաֆարյանի խոսքերը խեղաթյուրելու համար
էլեկտրաէներգիայի պլանային դադարեցումներ  հուլիսի 11-ինէլեկտրաէներգիայի պլանային դադարեցումներ հուլիսի 11-ին
Քաղաքագետ. Աբու Դաբիի հանդիպման գլխավոր ուղերձն այն է, որ պատերազմը չի վերսկսվում այս պահին, սակայն խաղաղություն նույնպես չկաՔաղաքագետ. Աբու Դաբիի հանդիպման գլխավոր ուղերձն այն է, որ պատերազմը չի վերսկսվում այս պահին, սակայն խաղաղություն նույնպես չկա
Հայաստանն ու Իրանը կարևորում են տարածաշրջանում խաղաղությանն ու կայունությանն ուղղված քայլերըՀայաստանն ու Իրանը կարևորում են տարածաշրջանում խաղաղությանն ու կայունությանն ուղղված քայլերը
Անտիոքի պատրիարք. ՀԱԵ ներքին կառավարումը խաթարելու ցանկացած փորձ կրոնական ազատության լուրջ խախտում է Անտիոքի պատրիարք. ՀԱԵ ներքին կառավարումը խաթարելու ցանկացած փորձ կրոնական ազատության լուրջ խախտում է
ՔԿ. Խուզարկությունների ընթացքում առգրավված նռնակը մարտական է, իսկ երկու դետոնատորները  ռազմամթերք ենՔԿ. Խուզարկությունների ընթացքում առգրավված նռնակը մարտական է, իսկ երկու դետոնատորները ռազմամթերք են
Ադրբեջանագետը՝ Սյունիքով արտատարածքային միջանցքի մասին. «կարմիր գիծը» քանի՞ անգամ կարող է դառնալ դեղին ու կանաչ Ադրբեջանագետը՝ Սյունիքով արտատարածքային միջանցքի մասին. «կարմիր գիծը» քանի՞ անգամ կարող է դառնալ դեղին ու կանաչ
Հայաստանի ԱԳՆ-ը ներկայացրել է Աբու Դաբիում Ալիև-Փաշինյան բանակցությունների արդյունքներըՀայաստանի ԱԳՆ-ը ներկայացրել է Աբու Դաբիում Ալիև-Փաշինյան բանակցությունների արդյունքները
"Տաշիր" ընկերությունների խմբի կառուցած Երևանի կրկեսի նոր շենքը կարող է բռնագրավվել հօգուտ պետության
Կրեմլ. Ռուսաստանը ողջունում է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև ուղիղ երկխոսությունը Կրեմլ. Ռուսաստանը ողջունում է Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև ուղիղ երկխոսությունը
Հայաստանի օմբուդսմենը նշել է իրավապահների կողմից ընդդիմադիրներին ձերբակալելիս անմեղության կանխավարկածի խախտումըՀայաստանի օմբուդսմենը նշել է իրավապահների կողմից ընդդիմադիրներին ձերբակալելիս անմեղության կանխավարկածի խախտումը
Ահաբեկչության նախապատրաստության դեպքի առթիվ նախաձեռնված քրեական վարույթի շրջանակներում 7 անձ ձերբակալվել էԱհաբեկչության նախապատրաստության դեպքի առթիվ նախաձեռնված քրեական վարույթի շրջանակներում 7 անձ ձերբակալվել է
Հայաստանում Ճապոնիայի կառավարության դրամաշնորհով կշարունակվի մթնոլորտային օդի որակի վերահսկման համակարգի մշակման աշխատանքըՀայաստանում Ճապոնիայի կառավարության դրամաշնորհով կշարունակվի մթնոլորտային օդի որակի վերահսկման համակարգի մշակման աշխատանքը
«Բիզնես գործընթացների օպտիմիզացիա AI-ով» դասընթաց՝ ԱրարատԲանկի ղեկավար անձնակազմի համար«Բիզնես գործընթացների օպտիմիզացիա AI-ով» դասընթաց՝ ԱրարատԲանկի ղեկավար անձնակազմի համար
"Եռանկյունին"՝ որպես հատման կետ. Երևանում կնշեն մեծ վարպետների՝ Հենրիկ Մալյանի և Աղասի Այվազյանի 100-ամյակը
"Հայաստանի մանուկներ" բարեգործական հիմնադրամն անհատույց օգտագործման իրավունքով կստանա Գորիս համայնքին պատկանող հողամասեր
Հայաստանի ՄԻՊ-ն ուսումնասիրություն է սկսել ՀՅԴ անդամների խուզարկությունների և ձերբակալությունների փաստի առնչությամբՀայաստանի ՄԻՊ-ն ուսումնասիրություն է սկսել ՀՅԴ անդամների խուզարկությունների և ձերբակալությունների փաստի առնչությամբ
Կոնգրեսական Բրեդ Շերմանը մտահոգություն է հայտնել Հայաստանում ընդդիմադիրների վերջին ձերբակալությունների առնչությամբԿոնգրեսական Բրեդ Շերմանը մտահոգություն է հայտնել Հայաստանում ընդդիմադիրների վերջին ձերբակալությունների առնչությամբ
ՀՅԴ անդամների տներում խուզարկություններ են կատարվել, կան ձերբակալվածներՀՅԴ անդամների տներում խուզարկություններ են կատարվել, կան ձերբակալվածներ
Արամ Համբարյանը սատարել է գործարար Սամվել ԿարապետյանինԱրամ Համբարյանը սատարել է գործարար Սամվել Կարապետյանին
ԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ-ը տեղյակ է Հայոց եկեղեցու շուրջ հակասությունների մասինԵԱՀԿ/ԺՀՄԻԳ-ը տեղյակ է Հայոց եկեղեցու շուրջ հակասությունների մասին
Կարդալ ավելին



Մեկնաբանվողներ
Վերաքննիչ դատարանն անփոփոխ է թողել Սամվել Կարապետյանին կալանավորելու առաջին ատյանի որոշումըՎերաքննիչ դատարանն անփոփոխ է թողել Սամվել Կարապետյանին կալանավորելու առաջին ատյանի որոշումը
Մովչան. Աշխարհում չկա մեկը, ով հիմա զբաղվեր Ռուբեն Վարդանյանին Բաքվի բանտից ազատելու հարցովՄովչան. Աշխարհում չկա մեկը, ով հիմա զբաղվեր Ռուբեն Վարդանյանին Բաքվի բանտից ազատելու հարցով
IDBank-ի ներկայացուցիչը միացել է Trade Finance Global-ի խմբագրական խորհրդինIDBank-ի ներկայացուցիչը միացել է Trade Finance Global-ի խմբագրական խորհրդին
ԱԺ պատգամավոր. ամենակարևորը ռուս-ադրբեջանական դիմակայությունը Հայաստանի սահմաններին չհասցնելն էԱԺ պատգամավոր. ամենակարևորը ռուս-ադրբեջանական դիմակայությունը Հայաստանի սահմաններին չհասցնելն է
Կառավարության շենքի մոտ ցուցարարները պահանջում են քրեական պատասխանատվության ենթարկել Փաշինյանին՝ ՀԱԵ հասցեին հայտարարությունների համարԿառավարության շենքի մոտ ցուցարարները պահանջում են քրեական պատասխանատվության ենթարկել Փաշինյանին՝ ՀԱԵ հասցեին հայտարարությունների համար
Կաթողիկոս. Թուրքիայի ռազմական աջակցությամբ Ադրբեջանն իրականացրել է ոճրագոծություն՝ բռնազավթել և ամբողջապես հայաթափել է ԱրցախըԿաթողիկոս. Թուրքիայի ռազմական աջակցությամբ Ադրբեջանն իրականացրել է ոճրագոծություն՝ բռնազավթել և ամբողջապես հայաթափել է Արցախը
Թվում էր՝ ավելի վատ չի կարող լինել. Փաշինյանն անպարկեշտ վիրավորանք է հրապարակել եպիսկոպոսի հասցեին, իսկ նրա կինը հոգևորականներին անվանել է մանկապիղծներԹվում էր՝ ավելի վատ չի կարող լինել. Փաշինյանն անպարկեշտ վիրավորանք է հրապարակել եպիսկոպոսի հասցեին, իսկ նրա կինը հոգևորականներին անվանել է մանկապիղծներ
Հայաստանը պաշտպանել է ՄԱԿ Գլխավոր ասամբլեայում ընդունված հակառուսական բանաձևըՀայաստանը պաշտպանել է ՄԱԿ Գլխավոր ասամբլեայում ընդունված հակառուսական բանաձևը
Վարդան Ղուկասյանն ընտրվել է Գյումրու քաղաքապետՎարդան Ղուկասյանն ընտրվել է Գյումրու քաղաքապետ
Սարգսյանը նշել է երեք հիմնական խնդիրները, որոնք անհրաժեշտ է իրագործել Հայաստանում իշխանափոխությունից հետոՍարգսյանը նշել է երեք հիմնական խնդիրները, որոնք անհրաժեշտ է իրագործել Հայաստանում իշխանափոխությունից հետո
Քաղաքական գործիչ. Փաշինյանը միտումնավոր զոհաբերեց Արցախը՝ Հայաստանի ռազմավարական կողմնորոշումը փոխելու համարՔաղաքական գործիչ. Փաշինյանը միտումնավոր զոհաբերեց Արցախը՝ Հայաստանի ռազմավարական կողմնորոշումը փոխելու համար
Վաթսուն ամերիկացի օրենսդիրներ ԱՄՆ պետքարտուղարին կոչ են արել դադարեցնել ռազմական օգնությունն ԱդրբեջանինՎաթսուն ամերիկացի օրենսդիրներ ԱՄՆ պետքարտուղարին կոչ են արել դադարեցնել ռազմական օգնությունն Ադրբեջանին
Քաղաքագետ. 31 տարի անց Արցախն Ադրբեջանի կազմում է ճանաչել Լևոն Տեր-Պետրոսյանի քաղաքական հոգեզավակըՔաղաքագետ. 31 տարի անց Արցախն Ադրբեջանի կազմում է ճանաչել Լևոն Տեր-Պետրոսյանի քաղաքական հոգեզավակը
 Փաշինյանը հայտարարել է Ղարաբաղյան շարժման դերի մասին՝  Փաշինյանը հայտարարել է Ղարաբաղյան շարժման դերի մասին՝ "Հայաստանի պետականության չկայացման գործում"
Փաշինյանը պարզաբանել է, թե խաղաղության համաձայնագրի շրջանակում Բաքվի հետ ինչ հարցեր են քննարկման ենթակաՓաշինյանը պարզաբանել է, թե խաղաղության համաձայնագրի շրջանակում Բաքվի հետ ինչ հարցեր են քննարկման ենթակա