Ռուսաստանցի փորձագետ. Հայ-թուրքական "կարգավորումն" ընթանում է փաստացի և Անկարայի թելադրանքով

Արմինֆո. Հայ-թուրքական "կարգավորումն" ընթանում է փաստացի և Անկարայի թելադրանքով։ Այս կարծիքին է ռուսաստանցի քաղաքագետ Սերգեյ Մարկեդոնովը։

Ռուս փորձագետը հիշեցրել է, որ ավելի վաղ Հայաստանի խորհրդարանի խոսնակ և վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի մերձավոր զինակից Ալեն Սիմոնյանը հայտարարել էր կառավարության ղեկավարի Թուրքիա այցի մասին, այն անվանելով պատմական, քանի որ Հայաստանի ղեկավարն առաջին անգամ է նման մակարդակի այց իրականացնելու։

Ընդ որում, Մարկեդոնովը նշել է, որ քաղաքական գործիչները պարտավոր չեն զբաղվել պատմական գիտությամբ եւ վերլուծական աշխատանքով, նրանք այլ հիմնարար նպատակներ ու խնդիրներ ունեն: "Այլապես Սիմոնյանը կհիշեր հայ-թուրքական մի հետաքրքիր անոմալիա։ Երկու երկրները չունեն դիվանագիտական հարաբերություններ և բաց սահմաններ։ Սակայն Հայաստանի բոլոր առաջնորդները եղել են Թուրքիայում", - հիշեցրել է նա։

Փորձագետն իր տելեգրամյան ալիքում մանրամասն ներկայացրել է հարևան երկիր չորս հայ առաջնորդների այցելությունների ժամանակագրությունը և նշել, որ երկկողմ հարաբերությունների "կարգավորումը" սկսվել է Փաշինյանից շատ առաջ։

"1992 թվականի հունիսին թուրքական հայտնի «Ջումհուրիեթ» ("Հանրապետություն") պարբերականի հետ հարցազրույցում Տեր-Պետրոսյանը հայտարարել էր, որ կցանկանար հարեւան երկիրը տեսնել բարեկամ եւ գործընկեր պետություն։ Խնդիրն այն է, որ Ղարաբաղի շուրջ հակամարտությունը, ընդհանուր առմամբ, Ադրբեջանի հետ խնդիրները (ոչ միայն Հայաստանի, ի դեպ, այլ նաեւ՝ Թուրքիայի) հետ էին մղում "կարգավորման" դեկլարատիվ փուլը գործնական քայլերից։ Երկրորդ՝ հայ-թուրքական հարաբերությունների պրագմատիզացման գործընթացը ցնցումներով էր ընթանում՝ մերթ վեր, մերթ վար։ Հայաստանի համար հաջողության գագաթնակետը կարելի է համարել "ֆուտբոլային դիվանագիտությունը" և Ցյուրիխյան արձանագրությունները-2009։ Հետո՝ անկում", - հիշեցրել է ռուս քաղաքագետը։

Նա հավելել է, որ 1991-2020 թվականներին վերելք էր, ավելի շուտ, հայկական կողմում։

"Այսօր թյուրքական տանդեմը բռնել է աշխարհաքաղաքական "երջանկության թռչունի" պոչից։ "Կարգավորումը" փաստացի ընթանում է Անկարայի թելադրանքով։ Պայմաններ առաջ է քաշում միայն թուրքական կողմը, Հայաստանը տեղի է տալիս։ Եվ խնդիրը ոչ միայն և, նույնիսկ, ոչ այնքան աշխարհաքաղաքականությունն է, էապես սրբագրվում է ազգաշինությունն ու ազգային-պետական ինքնությունը։ "Նեո-նորմալացումն" ընթանում է, ընդհանուր առմամբ, մեկ դարպասով, որպեսզի որևէ մեկը խոսի հայերի համար առևտրատնտեսական օգուտների մասին՝ սահմանների բացումից և արգելքների վերացումից հետո ։ Այստեղ, ի դեպ, ճիշտ ժամանակն է մտածել նաեւ Ռուսաստանի համար "օգուտների" մասին, որոնք, ամենայն հավանականությամբ, կլինեն Անդրկովկասում նրա ազդեցության սեղմումը", - նկատել է փորձագետը։

Վերջում նա նշել է, որ 2025 թվի հունիսի 20-ին ճեղքում, ամենայն հավանականությամբ, չի լինի, թեեւ նրանք, ովքեր ցանկանում են այն գտնել, կգտնեն: "Անկարան չի շտապում։ Նրա օգուտն ակնհայտ է. Երևանի և Բաքվի խաղաղությունը՝ դե ֆակտո ադրբեջանական պայմաններով, որից հետո "նորմալացում", որտեղ Թուրքիան, հասկանալի է, ալտրուիզմի հրաշքներ չի ցուցադրի։ Այսպիսով, գործընթացը ("նորմալացման") պաշտոնապես նույնն է, բայց տարբեր ժամանակահատվածներում դրա իմաստաբանական բովանդակությունը շատ տարբեր է: Բայց հենց սա պատմությունը",- ամփոփել է նա: