Արմինֆո. Աշխարհում ոչ ոք ոչ մեկին չի կարող արգելել հարաբերություններ զարգացնել այլ երկրների հետ, բայց դա չպետք է լինի զրոյական արդյունքով խաղ։ Այդ մասին հայտարարել է ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովը՝ մայիսի 21-ին Երեւանում Հայաստանի իր գործընկեր Արարատ Միրզոյանի հետ բանակցությունների ամփոփիչ համատեղ մամուլի ասուլիսի ժամանակ։
Հարցին, թե ինչու ռուսական կողմը պատշաճ կերպով չի արձագանքել 2022 թվականի աշնանը Հայաստանի ինքնիշխան տարածքների դեմ ադրբեջանական ագրեսիային, Լավրովը պատասխանել է, թե ՀԱՊԿ-ի արձագանքն եղել է անհապաղ։ "Ինչ վերաբերում է ՀԱՊԿ շրջանակում Հայաստանի հանդեպ մեր պարտավորություններին, ապա այդ արձագանքը հետևել է ՝ անհապաղ: Իրավիճակին ծանոթանալու համար ՀԱՊԿ-ի խումբը ուղարկվել է Հայաստան, այն ժամանակ ՀԱՊԿ - ի "fact-finding" - ը գլխավոր քարտուղարի գլխավորությամբ մեկնել է դեպքի վայր, ներկայացրել օպերատիվ զեկույց ՝ կոնկրետ գործնական առաջարկներով, որպեսզի ՀԱՊԿ-ի դիտորդների առաքելություն ուղարկի այնտեղ իրադրության կայունացման համար", - նշել է ռուս դիվանագետը ։
Այդ առումով նա ևս մեկ անգամ հիշեցրել է, որ այցի արդյունքներով զեկույց է պատրաստվել ՀԱՊԿ հետագա գործողությունների վերաբերյալ, նույն թվականի հոկտեմբերին Երևանում ՀԱՊԿ ԱԳՆԽ-ում այն համաձայնեցվել և ներկայացվել է պետությունների ղեկավարների հաստատմանը, սակայն հայկական կողմը հրաժարվել է հաստատել այն, կոնսենսուս չի ապահովվել:
"Իսկ որոշ ժամանակ անց ՝ արդեն 2022 թվականի նոյեմբերին, հայտարարվեց ԵՄ առաքելության մասին, և Պրահայում ներկայացվեց Լեռնային Ղարաբաղի պատկանելության մասին դիրքորոշումը, որն այժմ փոխադարձ հիմունքներով է հաստատվել Բաքվի կողմից, և Երևանը կորոշի 1991 թվականի Ալմա-Աթայի հռչակագրի հիման վրա, որով Լեռնային Ղարաբաղը ճանաչվում էր որպես Ադրբեջանի մաս։ Դա բավական անսպասելի էր, քանի որ 2020 թվականի նոյեմբերին ռազմական գործողությունների թեժ պահին Հայաստանի, Ադրբեջանի և Ռուսաստանի ղեկավարները բառացիորեն ԶԼՄ-ների կողմից գիշերը խմբագրում էին հրադադարի մասին պայմանավորվածությունները, և այդ փաստաթղթում Լեռնային Ղարաբաղի պատկանելության հարցը գիտակցաբար մնում էր փակագծերից դուրս ։ Դա այնպիսի ջենթլմենական պայմանավորվածություն էր, որ Ղարաբաղի կարգավիճակը ենթակա է կողմերի միջև հետագա համաձայնեցման", - ասել է ՌԴ նախարարը, հավելելով, որ տեղի է ունեցել այն, ինչ տեղի է ունեցել։
Միաժամանակ նա ընդգծել է, որ միշտ կարելի է քննադատել, սակայն չեն քննադատում միայն նրան, ով ոչինչ չի անում ։ "Իսկ մենք փորձել ենք", - ասել Է Լավրովը։
Միրզոյանն, իր հերթին, նշել է, որ չի կարող անմասն մնալ այդ աներևակայելի կարևոր խոսակցությունից։ "Սա այն դեպքերից է, երբ մենք ՝ երկու երկրներս, ունենք փոխըմբռնում և ընդհանուր ընկալում շատ հարցերի շուրջ, բայց, միևնույն ժամանակ, կան նաև հարցեր, որտեղ փաստերի մեկնաբանությունը տարբեր է։ Եվ դա հենց այդ հարցն է, և հարձակումը Ջերմուկի ուղղությամբ հենց այդպիսի հարց է, և այդ իրադարձությունը անկյունաքարային դարձավ հետագա զարգացման և դիրքորոշումների համար, այդ թվում՝ ՀԱՊԿ-ին անդամակցության սառեցման համատեքստում: Հետևաբար, կուզենայի առիթն օգտագործել և կրկին ներկայացնել Հայաստանի ընկալումներն ու դիրքորոշումը", - նշել է նա։
Միրզոյանի խոսքով ՝ 2022 թվականի օգոստոսին Ռուսաստանը, որպես միջնորդ, Հայաստանին և Ադրբեջանին առաջարկ է ներկայացրել, Հայաստանն իր համաձայնությունն է տվել այդ առաջարկներին, իսկ Ադրբեջանը ՝ ոչ ։ "Դա օգոստոսի վերջն էր, երբ մենք տեսանք, որ դրական դիրքորոշում չկա։ Եվ դրանից հետո, արդեն սեպտեմբերի առաջին կեսին մենք տեսանք Ջերմուկի ուղղությամբ ադրբեջանական զինված ուժերի հարձակում, Հայաստանի Հանրապետության տարածքային ամբողջականության խախտում, Հանրապետության միջազգայնորեն ճանաչված սահմանների խախտում։ Իհարկե, մենք այդ մասին տեղեկացրել ենք մեր դաշնակիցներին՝ և Ռուսաստանին, որպես անմիջական դաշնակից, և նաև ՀԱՊԿ շրջանակներում մեր դաշնակիցներին։ Այն գործողությունները, որոնք հետևեցին դրան, ինչպես ասացի, գոհացուցիչ չէին Հայաստանի համար։ Եվ արդեն հաջորդ ամիս ՝ հոկտեմբերին, Պրահայում տեղի ունեցավ քառակողմ հանդիպում, որտեղ կողմերը վերահաստատեցին դեռևս 1991 թվականի դեկտեմբերից գործող ընդհանուր ընկալումը, ստորագրված ընկալումը առ այն, որ Հայաստանն ու Ադրբեջանը ճանաչում են միմյանց տարածքային ամբողջականությունը Ալմա-Աթայի հռչակագրի հիման վրա", - ասել է նա։
Այնուհետև նա նորից սկսել է ներկայացնել Հայաստանի գործող իշխանությունների մեկնաբանությունը այդ փաստաթղթի վերաբերյալ ՝ լրջորեն մանրամասնելով Ալմա-Աթայի հռչակագրի էությունը, որը ճանաչում էր պետություններն առկա սահմաններում, այլ ոչ թե Միության փլուզման պահին։ Եվ այդ փաստաթղթին հղումներն էլ անհիմն են, քանի որ այդ փաստաթղթում Լեռնային Ղարաբաղի վերաբերյալ վերապահումներ կան, Իսկ Ադրբեջանն այդ հռչակագրին միացել է 1993 թվականին։
"Իսկ ինչ վերաբերում է Լեռնային Ղարաբաղի հարցին, ապա Հայաստանի Հանրապետության դիրքորոշումը տարիներ շարունակ չի կիսել միջազգային գործընկերներից որևէ մեկը, այդ թվում, հարկ եմ համարում հիշեցնել, որ Ռուսաստանի Դաշնությունը բարձրագույն մակարդակով ընդգծել է, որ Լեռնային Ղարաբաղը պատկանում է Ադրբեջանին։ Հայաստանի Հանրապետությունը չի վիճարկում այդ մոտեցումը, նորից եմ կրկնում, որ Հայաստանը ճանաչում է Ադրբեջանի տարածքային ամբողջականությունը Ալմաթիի հռչակագրի հիման վրա և, բնականաբար, ակնկալում է և ստացել է Ադրբեջանի կողմից հավաստիացումներ Հայաստանի տարածքային ամբողջականությունը ճանաչելու մասին", - եզրափակել է Միրզոյանը։