Իսկանդարյան. Ցանկացած տարածաշրջան ներսից ավելի մեծ և կարևոր է թվում, քան՝ դրսից

Արմինֆո.  Քաղաքական գիտության մեջ գոյություն ունի հայտնի փաստ. ցանկացած տարածաշրջան ներսից ընկալվում է որպես ավելի նշանակալից և մեծ, քան՝ դրսից, այսինքն՝ այն, ինչ տեղի է ունենում մեր տարածաշրջանի ներսում, մեզ շատ ավելի կարևոր է թվում, քան եթե նայենք դրան, օրինակ, Նյու Յորքից: Այդ մասին ԱրմԻնֆո-ի թղթակցի հետ զրույցում հայտարարել է քաղաքագետ, Կովկասի ինստիտուտի տնօրեն Ալեքսանդր Իսկանդարյանը' անդրադառնալով ԱՄՆ նախագահի հատուկ ներկայացուցիչ Սթիվ Ուիթքոֆի և Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի հանդիպման նպատակին:

Այդ առումով Իսկանդարյանը կարծիք է հայտնել, որ, այսպես կոչված, "Զանգեզուրի միջանցքի" արժեքը չափազանցվում է հայկական, ադրբեջանական և, նույնիսկ, ռուսական ԶԼՄ-ներում, ընդսմին, չունենալով գլոբալ նշանակություն: Քաղաքագետի խոսքով ՝ Ուիթքոֆը Բաքվի օդանավակայանում հազիվ թե այդ հարցը քննարկեր Ալիևի հետ, քանի որ այն այնքան էլ կարևոր չէ իրանաիսրայելական դիմակայության և Իրանի շուրջ իրադարձությունների համեմատ:

"Վաշինգտոնը չունի հատուկ ճշտված քաղաքականություն, այսպես կոչված, "Զանգեզուրի միջանցքի" վերաբերյալ։ ԱՄՆ դիրքորոշումը իրավիճակային է. անկախ այն բանից, կբացվի այդ միջանցքը, թե՝ ոչ, Վաշինգտոնում դրանից ոչ ոք չի մեռնի եւ հարություն չի առնի", - ընդգծել է Իսկանդարյանը։

Քաղաքագետն այդ առնչությամբ պարզաբանել է, որ արտաքին հայացքի համար հետխորհրդային բոլոր պետություններն ընկալվում են Ռուսաստանի և նրան շրջապատող երկրների համատեքստում: "Մեզ վերաբերվում են՝ կախված իրավիճակից, որը զարգանում է Ռուսաստանի շուրջ, հիմնականում, Ուկրաինայի շուրջ խնդիրների համալիրի համատեքստում։ Մնացած ամեն ինչ դիտարկվում է որպես մանրուք, որով զբաղվում են նեղ մասնագետները", - հավելել է Կովկասի ինստիտուտի տնօրենը։

Իսկանդարյանն այդ առումով համոզմունք է հայտնել, որ Բաքու Ուիթքոֆի "դիվանագիտական տարանցման" հիմնական նպատակն առնչվում Է Իրանին եւ այդ երկրի շուրջ իրադարձություններին: "Ես, նույնիսկ, կասեի, որ դա ինչ-որ եռանկյունի է ՝ Իրան, Իսրայել, ԱՄՆ։ Այս առումով Ադրբեջանը որոշակի նշանակություն ունի իր աշխարհագրական դիրքի շնորհիվ։ Սակայն անհնար է լինել Բաքվում և չանդրադառնալ հայ-ադրբեջանական համալիրին։ Հնարավոր է, որ ինչ-որ հայտարարություններ են արվել այդ հարցի կարգավորման և այն խաղաղ ճանապարհով լուծելու անհրաժեշտության մասին։ Պատճառներից մեկը, որ Ադրբեջանում հայտարարել են Հայաստանի հետ խաղաղության պայմանագիրը համաձայնեցնելու մասին, նաև դա էր։ Թեև Ուիթքոֆն այն ժամանակ Բաքվում չէր, բայց պետք է հասկանալ, որ այդ ամենն ընդհանուր գործընթացի  մաս է", - պարզաբանել է քաղաքագետը։

Այդ առնչությամբ Իսկանդարյանը կարծիք է հայտնել, որ ԱՄՆ-ի ուշադրությունը Հարավային Կովկասի նկատմամբ այժմ նվազում է, այլ ոչ թե ավելանում, և հավելել է, որ Վաշինգտոնի կողմից հաստատված քաղաքականություն այս տարածաշրջանում չի լինի, առնվազն, միջնաժամկետ հեռանկարում:

Միեւնույն ժամանակ, Կովկասի ինստիտուտի տնօրենը պարզաբանել է, թե դա չի նշանակում, որ Ամերիկան ոչ մի կերպ չի ազդում Հարավային Կովկասի իրադարձությունների վրա "այլ ուսի" միջոցով: Նա նշել է, որ Եվրոպայի և Ռուսաստանի փոխհարաբերությունների մասին խոսելիս պետք է հասկանալ, որ դրանք այն խնդիրներն են, որոնցով ԱՄՆ-ն այս կամ այն չափով զբաղվում է և զբաղվելու է: Սակայն, Իսկանդարյանի խոսքով, պետք է հաշվի առնել, որ Ամերիկան որոշակի շահեր ունի տարածաշրջանում, ինչպես՝ Իրանի հետ կապված թեմատիկան, ինչպես նաև իսրայելական ուղղությունը: Այս առումով քաղաքագետը պարզաբանել է, որ իրավիճակի զարգացումը, օրինակ, Իրանում կազդի նաև Հարավային Կովկասի վրա։

Անդրադառնալով այն հարցին, թե արդյոք Ուիթքոֆը հանդիպման ժամանակ շոշափել է Սյունիքով երթուղու հարցին, Իսկանդարյանը նշել է, թե  չի կարծում, որ Միջին միջանցքի համար Հայաստանն, ընդհանրապես,  պետք է: Նա դա բացատրել է այն բանով, որ այդ հարցի շուրջ քննարկումները իրենցից ներկայացնում են որոշ "լռության ֆիգուրներ" կամ դիսկուրսներ, որոնք ստեղծում են մեդիա աղմուկ։ "Ադրբեջանից դեպի Թուրքիա ճանապարհ արդեն գոյություն ունի, և դրա համար ոչ մի Հայաստան պետք չէ ։ Խոսքը Բաքու-Թբիլիսի-Ախալքալաք-Կարս երթուղու մասին է, որն արդեն գործում է։ Կան նաև ավտոճանապարհներ։ Այն, ինչ իսկապես կարելի է Ադրբեջանից Եվրոպա տանել Թուրքիայի տարածքով, նավթն ու գազն են։ Բոլոր անհրաժեշտ խողովակաշարերն ու գազատարներն արդեն գոյություն ունեն, և այդ իմաստով Հայաստանը ոչ մի "Խաղաղության խաչմերուկ" չէ։ Սա, պարզապես, մեդիա աղմուկ է, որը գլոբալ նպատակներով իրենից ոչինչ չի ներկայացնում", - ամփոփել է Իսկանդարյանը։

Հիշեցնենք, որ Սթիվ Ուիթքոֆը Մոսկվա այցից հետո տարանցմամբ ուղևորվել էր Բաքու, որտեղ հանդիպել էր Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի հետ: Այս մասին նա պատմել է Թաքեր Կարլսոնի հետ վերջին հարցազրույցում, որի ժամանակ Դոնալդ Թրամփի կողմից իրեն հանձնարարված միջազգային խնդիրների շարքում՝ Գազա, Ուկրաինա, Իրան, նշել է նաև հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման հարցը: