Արմինֆո. Ցանկացած համաշխարհային օրակարգ, այդ թվում ՝ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև, պահանջում է ատելության խոսքի և խտրականության բացառում։ Այդ մասին ապրիլի 22-ին հայտարարել է Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանում հայ ռազմագերիների շահերի ներկայացուցիչ Սիրանուշ Սահակյանը՝ "Ատելության հրահրումն Ադրբեջանում. զեկույցի հիմնական եզրակացությունները" պանելային քննարկման ժամանակ։
Իրավապաշտպանն ընդգծել է, որ չնայած ատելության և խտրականության դրսևորումներին արձագանքելու համար նախատեսված միջազգային մեխանիզմների առկայությանը, ժամանակակից տեխնոլոգիաների զարգացման հետ մեկտեղ այն դառնում է ավելի ու ավելի բարդ խնդիր: "Ադրբեջանում հայերին համեմատում են կենդանիների կամ ստորադաս արարածների հետ։ Մեղմ ասած՝ Ադրբեջանում կարող են ասել. "Հայերը շներ են, և, ուրեմն, նրանց հետ կարելի է վարվել այնպես, ինչպես շների հետ", - նշել է Սահակյանը:
Այդ առումով իրավապաշտպանը հիշեցրել է, որ Հայաստանը հայց է ներկայացրել Միջազգային դատարան, այդ թվում ՝ ատելության հրահրման հարցով։ Սահակյանն այս առնչությամբ ուշադրություն է հրավիրել այն ռիսկերի վրա, որոնք կարող են առաջանալ, եթե Հայաստանը, տեղի տալով ադրբեջանական իշխանությունների հերթական պահանջներին, փոխադարձության հիման վրա միջազգային դատական ատյաններից հետ վերցնի Ադրբեջանի դեմ հայցերը:
"Կարևոր է նշել, որ Միջազգային դատարանն իր որոշման մեջ Ադրբեջանի նկատմամբ կոնկրետ պահանջում է կանխել պետական մակարդակով խտրականության և ատելության խոսքի տարածումը, մինչդեռ, Հայաստանի դեպքում դա վերաբերում է առանձին անհատների", - հավելել է իրավապաշտպանը:
Այնուհետև փորձագետն ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ Ադրբեջանում փախստականների հարցերով զբաղվող կազմակերպությունները քաղաքական գործիքներ են դարձել պետության ձեռքում: "Նախկինում նրանք զբաղվում էին հումանիտար հարցերով, հետո հայտարարում էին ադրբեջանցիների՝ Արցախ վերադառնալու մասին, իսկ հիմա սկսել են խոսել "Հայաստան վերադառնալու" մտադրության մասին", - նշել Է Սահակյանը:
Որպես ատելության հրահրման մեկ այլ օրինակ՝ Սահակյանը նշել է Արցախի պատմամշակութային ժառանգության համակարգված ոչնչացումը։ "Այս ամենը տեղի է ունենում ոչ թե մասնավոր կազմակերպությունների մակարդակով, այլ նախաձեռնվում և համակարգվում է պետության կողմից։ Հռետորաբանություն է տարածվում այն մասին, որ այդ գույքը պատկանում է "կեղտոտ հայերին", եւ այն պետք է ոչնչացվի, ինչն ատելության լրացուցիչ ալիք է առաջացնում", - պարզաբանել է իրավապաշտպանը։
Այնուհետև Սահակյանն ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ ադրբեջանական քարոզչամեքենան հայերին ներկայացնում է որպես ահաբեկիչներ։ "Դա անհրաժեշտ է Ադրբեջանին՝ Հայաստանի դեմ ռազմական ուժի կիրառումը լեգիտիմացնելու համար։ Ըստ էության, հենց այս հռետորաբանությունն էր Ադրբեջանն օգտագործում, երբ պատերազմ սկսեց Արցախի դեմ։ Հիմա, երբ Արցախը զավթված է, նրանք պատրաստվում են ահաբեկչության հնարք օգտագործել Հայաստանի դեմ պատերազմ սկսելու համար։ Եթե հայերն ընկալվում են որպես ահաբեկիչներ, նշանակում է՝ նրանց դեմ բոլոր գործողություններն արդարացված են", - պարզաբանել է իրավապաշտպանը։
Միևնույն ժամանակ, ՄԻԵԴ-ում հայ ռազմագերիների շահերի ներկայացուցիչը դժգոհել է, որ չնայած Ադրբեջանի կողմից իրականացված հանցագործությունների, այդ թվում ՝ մարդկության դեմ հանցագործությունների բազմաթիվ ապացույցներին, Հայաստանի իշխանությունները, ըստ էության, չեն օգտագործում իրենց հասանելի հնարավորությունները՝ ադրբեջանական կողմին պատասխանատվության ենթարկելու համար, այդ թվում ՝ միջազգային դատարաններում հայցերի միջոցով: Այդ համատեքստում նա հիշեցրել է, որ Հայաստանը վավերացրել է Հռոմի կանոնադրությունը, որը հետագայում կարող էր օգտագործել Ադրբեջանի դեմ, սակայն չի օգտվել նույնիսկ այդ գործիքից, թեև կանոնադրությունն ընդունվել է հենց հայերի դեմ պաատերազմական հանցագործությունների համար Ադրբեջանին պատասխանատվության ենթարկելու անհրաժեշտության առնչությամբ:
Նա նաև անդրադարձել է Բաքվում հայերի նկատմամբ դատական ֆարսին, համոզմունք հայտնելով, որ դատավարություններն անհրաժեշտ են Ադրբեջանին՝ ապացուցելու համար, որ Արցախ գոյություն չի ունեցել, իսկ Արցախի ղեկավարության բոլոր գործողությունները համակարգվել են Հայաստանից: "Ադրբեջանն այդ դատաստանով փորձում է ձեռք բերել "բավարար" ապացույցներ, որոնք հիմք կհանդիսանան Հայաստանի դեմ ագրեսիայի համար", - պարզաբանել է Սահակյանը: