ՀՑԹԻ տնօրեն. թանգարան-ինստիտուտի կողմից 50 000 արխիվային նյութերի ձեռք բերումն ընդլայնել է Հայոց ցեղասպանության ուսումնասիրության գիտական գործունեությունը

Արմինֆո.  Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտը (ՀՑԹԻ) 2024-2025 թվականներին ձեռք է բերել 50 000 արխիվային նյութ, ինչը զգալիորեն ընդլայնել է նրա գիտական գործունեությունը Հայոց ցեղասպանության ուսումնասիրության ոլորտում: Այդ մասին ապրիլի 21-ին Երևանում կայացած մամլո ասուլիսում հաղորդել է ՀՑԹԻ տնօրեն Էդիտա Գզոյանը' Հայոց ցեղասպանության 110-րդ տարելիցի նախապատրաստական աշխատանքների առնչությամբ:

Գզոյանը նշել է, որ ապրիլի 24-ին բացվելու է եզակի ժամանակավոր ցուցահանդես՝ նվիրված ողբերգական իրադարձությունների տարելիցին: Նրա խոսքով ՝ ներկայացված նյութը կտարբերվի նախկինում ցուցադրվածից, քանի որ ցուցահանդեսում կներառվեն այն ժամանակ այդ հանցագործությունները վավերագրած մարդկանց հիշողությունները: "Չնայած այն ժամանակ տերմինի բացակայությանը՝ բոլոր նրանք, ովքեր բախվել են հայ ժողովրդի ողբերգությանը, պնդում են, որ տեղի ունեցածը հանցագործություն էր", - ընդգծել է թանգարան - ինստիտուտի տնօրենը:

Բացի այդ, Գզոյանը տեղեկացրել է, որ ապրիլի 24 - ին ցուցադրություններ կբացվեն, միաժամանակ, Ռուսաստանի երեք քաղաքներում՝ Մոսկվայում, Դոնի Ռոստովում և Սանկտ Պետերբուրգում, ինչպես նաև՝ ԱՄՆ-ում, Կանադայում և Բրազիլիայում: Թանգարանի տնօրենը նաև հավելել է, որ դրանցից մեկը, որը նվիրված է կանանց, արդեն գործում է Արիզոնայում: "Ի տարբերություն նախորդ տարիների ՝ ցուցահանդեսներ կներկայացվեն նաև Գյումրիում և Աբովյանում։ Ապրիլի 29-ին Աբովյանում տեղի կունենա "Մեկ կտավի պատմություն" խորագրով ցուցահանդես, որը լուսաբանում է կանանց փորձը ցեղասպանության ժամանակ: Իսկ ապրիլի 30 - ին տեղի կունենա "Հայ կինը ՝ ցեղասպանության զոհ և հերոս" ցուցահանդեսի պաշտոնական բացումը: Խորվաթիայում ևս ցուցահանդես է անցկացվել, որը, հիմնականում, կազմակերպվել է առցանց ձևաչափով", - հավելել է Գզոյանը։

Խոսելով արտերկրում ցուցահանդեսներ անցկացնելու մասին՝ նա նշել է, որ այնտեղ որևէ արտառոց բան չի ներկայացվել, օգտագործվել են պաստառներ, որոնք հիմնված են եղել այդ ժամանակների լուսանկարների և իրադարձությունների մասին տեղեկատվության վրա: Գզոյանը, միաժամանակ, ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ միջազգային հանրության շրջանում Հայոց ցեղասպանության մասին տեղեկատվությունը նախկինի պես սահմանափակ է: Որպես իր խոսքերի ապացույց՝ նա հաղորդել է, որ հայկական թանգարան-ինստիտուտ այցելող զբոսաշրջիկները զարմանում են, որ դպրոցներում ուսումնասիրում են Առաջին համաշխարհային պատերազմի դեպքերը, սակայն Հայոց ցեղասպանության մասին ոչ մի հիշատակում չկա: "Հենց այդ պատճառով մենք բարձրացնում ենք այս հարցում լուսավորության կարևորությունը", - նշել է նա:

Անդրադառնալով թանգարանի ձեռքբերումներին՝ Գզոյանը պատմել է կարևոր նվիրատվության՝ Սողոմոն Թեհլիրյանի ՝ անցյալ տարվա ապրիլին ստացած ձեռագիր օրագրերի մասին: Նրա խոսքով, դա մի շարք այլ նվիրատվությունների սկիզբ է դարձել, որոնց թվում են Մուսա լեռան պաշտպանության շուրջ 59 օրիգինալ լուսանկարներ և փաստաթղթեր այն մասին, թե ինչպես են հայերին փրկել ֆրանսիական կողմի օգնությամբ: "Հատուկ նշանակություն ունի 1920-ականներին Ղազիր քաղաքի որբանոցում հյուսված գորգը։ Այն խնամքով պահպանել է մեր ցեղասպանագետ Վահրամ Շեմասյանը։ Մենք նաև ստացել ենք օսմանյան փաստաթղթերի, սեփականության իրավունքի վկայականների և լուսանկարների մեծ ծավալ", - ընդգծել է տնօրենը։

Բացի այդ, ինչպես նշել է Գզոյանը, Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտը հրատարակել է երկու գիտական հանդես՝ հայերեն և անգլերեն, որոնք բաց հասանելիության մեջ են և հարթակ են հանդիսանում Հայոց ցեղասպանության պատմության մասին իրազեկվածության բարձրացման համար: "Մեր ուսումնասիրությունները կարդում են ուսանողներն ու ուսուցիչները, և այժմ դրանք տպագրվում են նաեւ անգլերեն: Անցյալ տարի մենք լավ արդյունքների հասանք.  թողարկեցինք շուրջ 10 անգլերեն հրապարակում, ինչը զգալիորեն մեծացնում է մեր տեսանելիությունը գիտական աշխարհում", - ամփոփել է Գզոյանը։

Նշենք, որ ապրիլի 24-ին Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտը կաշխատի ժամը 8:00-20:00-ն