Արցախի օմբուդսմեն. Արցախցիների իրավունքների անտեսումը Հայաստանին Ադրբեջանի հետ խաղաղության չի հանգեցնի

Արմինֆո. Միջազգային տարբեր հարթակներում իրենց հայրենիքից վտարված արցախցիների խնդիրների քննարկման դադարեցումը չի հանգեցնի Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղության պայմանագրի ստորագրման: Այդ մասին հայկական ԶԼՄ-ների հետ հարցազրույցում հայտարարել է Արցախի մարդու իրավունքների պաշտպան, նորաստեղծ Արցախցիների իրավունքների պաշտպանության խորհրդի անդամ Գեղամ Ստեփանյանը։

Այդ առնչությամբ իրավապաշտպանը կարևորել է խորհրդի ստեղծման պատճառների և դրա պահանջներից մեկի ըմբռնումը՝ արցախցիների խնդիրների լուծմանը Արցախի լեգիտիմ ներկայացուցիչների մասնակցության մասով: "Հայաստանը 30 տարի շարունակ ընկալվել է որպես արցախցիների իրավունքների ապահովման երաշխավոր և հանդիսանում է այն կողմը, որը կարող է այդ հարցը պահել օրակարգում։ Սակայն Հայաստանը մեր իրավունքները չի քննարկում ոչ Ադրբեջանի, ոչ էլ որևէ այլ կողմի հետ", - ընդգծել է նա, հիշեցնելով, որ հենց Հայաստանի իշխանություններն են մտադիր միջազգային դատարաններից հետ կանչել հայցերը, ինչը բացասաբար կանդրադառնա արցախցիների իրավունքների պաշտպանության վրա։

Անդրադառնալով այն կարծիքին, որ արցախցիների սոցիալական հարցերը պաշտպանելու պատրվակով խորհուրդն իրականում ընդդիմադիր պայքար է նախապատրաստում, Ստեփանյանը հիշեցրել է, որ հանրահավաքից հետո ներկայացվել են պահանջներ, որոնք ներառել են սոցիալական խնդիրներ և իրենց իրավունքների ապահովման ու պաշտպանության հարցեր, սակայն քաղաքական ենթատեքստ չեն պարունակել: Այնուհետև, ինչպես հիշեցրել է Արցախի օմբուդսմենը, հանդիպում է տեղի ունեցել փոխվարչապետ Տիգրան Խաչատրյանի հետ, որտեղ հայտարարվել է, որ արցախցիների աջակցության "40+10 հազար" ծրագիրը, միևնույն է, չի վերանայվի:

"Սկսվել է այլ ծրագրեր ներդնելու փորձ, որոնք չեն լուծում մեր նշած խնդիրները։ Այսինքն՝ մեր ներկայացրած հարցերը մնացել են չլուծված, և մեզ հասկացրել են, որ դրանք չեն վերանայվելու։ Հենց դրանից հետո էլ խորհուրդը վրան է տեղադրել Ազատության հրապարակում և հրավիրել հասարակական գործիչներին՝ այս օրակարգի շուրջ համախմբվելու և առաջարկներ մշակելու համար։ Մենք օգտագործում ենք բոլոր հնարավոր ուղիները արցախցիների խնդիրների լուծման համար", - պարզաբանել է Արցախի օմբուդսմենը։

Ստեփանյանը նաև հիշեցրել է, որ հանրահավաքի օրը հայտարարություններ են եղել, որ արցախցիներին օգտագործում են քաղաքական հարցեր լուծելու համար, և ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ հանրահավաքը չի կարելի ընկալել որպես իշխանափոխության փորձ: "Խորհուրդը բազմիցս ընդգծել է, որ ունի հստակ օրակարգ, որը վերաբերում է բացառապես արցախցիների իրավունքներին, և բոլոր խոսակցությունները կենտրոնացած են այդ հարցերի շուրջ: Հայաստանի իշխանությունները, միևնույն ժամանակ, իրավիճակը պատկերացնում են այնպես, կարծես իրենք արդեն լուծել են արցախցիների խնդիրները, բայց ակնհայտ է, որ առաջիկա ամիսներին կհայտնվեն ընտանիքներ, որոնք կմնան անօթևան: Իրենց գործողությունների արդյունքում իշխանությունները հիմք են ստեղծում, որպեսզի խորհրդի աշխատանքը կապեն առանձին անհատների հետ, որոնք խորհրդի օրակարգից դուրս հայտարարություններ են անում եւ այն օգտագործում են իրենց քաղաքական շահերի համար", - պարզաբանել է Ստեփանյանը։

Իրավապաշտպանը նաև ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ շատ ընդդիմադիր ուժեր, որոնց կապում են խորհրդի գործունեության հետ և նրան վերագրում են իշխանափոխություն իրականացնելու համար ընդդիմության հետ միավորվելու մտադրությունը: Այս առնչությամբ Ստեփանյանը կոչ է արել առանձին հայտարարությունները չկապել այն բանի հետ, թե ինչ է անում խորհուրդը արցախցիների իրավունքների պաշտպանության համար։

Հիշեցնենք, որ մարտի 29-ին Երևանի Ազատության հրապարակում մեկնարկել էր հանրահավաք՝ հանուն արցախցիների հավաքական վերադարձի, հայրենիքում արժանապատիվ և անվտանգ ապրելու, Հայաստանում սոցիալ-տնտեսական իրավունքների ապահովման, գերիներին վերադարձնելու և Արցախի մշակութային ժառանգության պաշտպանությանն ուղղված ջանքերի: Հանրահավաքի նախապատրաստման հետ կապված ձևավորվել է հատուկ խորհուրդ, որի կազմում ընդգրկվել են Արցախի հասարակական կազմակերպությունների, խորհրդարանական ուժերի ներկայացուցիչներ և անհատներ: Իսկ մարտի 31-ին Արցախցիների իրավունքների պաշտպանության խորհուրդը բողոքի ակցիա էր անցկացրել ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության շենքի դիմաց: Հանրահավաքի ընթացքում խորհուրդը ներկայացրել էր արցախցիների համար սոցիալական ծրագրերին վերաբերող խնդիրներն ու հնարավոր լուծումները: