Արմինֆո.Թուրքիայում ընթանում է իրական գաղափարական "քաղաքացիական պատերազմ"։ Եվ, անկախ դրա ելքից, գաղափարական դիմակայության բուն գործընթացը վկայում է երկրում քաղաքական գործընթացի առկայության մասին, ինչը չես գտնի մեզ մոտ՝ Հայաստանում, կարծում է քաղաքագետ Վահե Դավթյանը։
Նրա համոզմամբ՝ նման դիմակայությունը ներքին զարգացման կարեւոր պայման է ՝ ինչպես քաղաքական, այնպես էլ սոցիալական։ "Եթե կուզեք ՝ դիալեկտիկական զարգացման։ Հակադրությունների միասնության և պայքարի սկզբունքով: Էքրեմ Իմամօղլուի ձերբակալությունը և դրան հաջորդած բողոքի ցույցերը Թուրքիայում ունեն ընդգծված գաղափարական բաղադրիչ։ Ակնհայտ է, որ թուրքական հասարակության մեջ խորը պառակտում կա քեմալական աշխարհիկ ավանդույթի կողմնակիցների եւ Էրդողանի իսլամալան պահպանողական իշխանության միջեւ", - հավելել Է Դավթյանը։
Քաղաքագետը նշել է, որ հակամարտությունը նոր բան չէ. այն ձևավորվել է տասնամյակներ շարունակ, սակայն վերջին տարիներին առանձնահատուկ սրություն է ձեռք բերել իշխող "Արդարություն և զարգացում" կուսակցության (ԱԶԿ) քաղաքականության մեջ ավտորիտար միտումների աճի ֆոնին:
"Էքրեմ Իմօղլուն՝ Ստամբուլի քաղաքախետն ու Ժողովրդահանրապետական կուսակցության (CHP) ներկայացուցիչը, դարձել է թուրքական քաղաքականության մեջ իսլամական գերակշռությանը դիմակայության խորհրդանիշ: 2019թ. մունիցիպալ ընտրություններում նրա հաղթանակը, հատկապես, հաշվի առնելով, որ Էրդողանը և նրա կողմնակիցները փորձում էին չեղարկել քվեարկության արդյունքները և վերընտրություն անցկացնել, ցույց տվեց հասարակության զգալի մասի հոգնածությունը ԱԶԿ-ի քաղաքականությունից:
Քեմալականների և լիբերալ շրջանակների համար Իմամօղլուն մարմնավորում է աշխարհիկ պետության սկզբունքներին Թուրքիայի վերադարձի հնարավորությունը։ Եվ, հետեւաբար, դա շոշափելի սպառնալիք է ստեղծված քաղաքական կարգին", - կարծում է փորձագետը։
Միաժամանակ, նա փաստել է, որ թուրքական դատական համակարգն արդեն բազմիցս օգտագործվել է ընդդիմության վրա ճնշում գործադրելու համար։ Դավթյանը նշել է, որ Իմամօղլուի դեմ գործը այդ գծի շարունակությունն է։ "Նրան "պետական ծառայողներին վիրավորելու" մեջ մեղադրելը և դրան հաջորդած դատավճռի կայացումը՝ քաղաքական գործունեության հնարավոր արգելքով, ցույց են տալիս իշխանության ձգտումը՝ թույլ չտալ նրան մասնակցել առաջիկա ընտրություններին։ Այն պայմաններում, երբ տնտեսական ճգնաժամը խաթարում է ԱԶԿ-ի ժողովրդականությունը, իսկ պետական ինստիտուտների նկատմամբ վստահությունը նվազում է, բռնաճնշումները Էրդողանի և նրա շրջապատի համար դառնում են իշխանության պահպանման գործիք։ Աշխարհաքաղաքական արկածախնդրություններն այլևս անհրաժեշտ ՕԳԳ չեն ապահովում ներքին լեգիտիմացման համար", - նշել է քաղաքագետը։
Ընդ որում, Դավթյանը ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ Իմամօղլուի ձերբակալությունից հետո սկսված ցույցերը միավորել են թուրքական հասարակության տարբեր խմբերին, որոնց թվում են քեմալականներն ու լիբերալները, որոնք դեմ են ավտորիտարիզմին եւ երկրի իսլամացմանը, քուրդ ակտիվիստները, որոնք ձերբակալությունը դիտարկում են որպես ընդդիմության դեմ բռնաճնշումների շարունակություն (հաշվի առնելով քրդամետ Ժողովուրդների դեմոկրատական կուսակցության անդամների ձերբակալությունները), միջին խավն ու երիտասարդները, որոնք հիասթափված են տնտեսական իրավիճակից եւ ազատությունների սահմանափակումից:
"Հաշվի առնելով այս շերտավորումը՝ բողոքի ցույցերը կրում են ոչ միայն սոցիալական, այլև խորապես գաղափարական բնույթ, արտացոլելով պայքարը երկրի ապագայի համար, թե՝ արդյոք այն կշարժվի դեպի ավտորիտար նեոօսմանիզմ, թե կվերադառնա քեմալական աշխարհիկ ուղի։ Իրավիճակի հետագա զարգացումը մեծապես կախված է հասարակության արձագանքից և միջազգային ճնշումից։ Եթե բողոքի շարժումն ուժեղանա, այն կարող է լուրջ մարտահրավեր լինել իշխանության համար, հատկապես՝ ընտրությունների նախաշեմին։ Սակայն ԱԶԿ-ն, զգալի վերահսկողություն ունենալով պետական ապարատի և ուժային կառույցների նկատմամբ, հավանաբար, կգնա բռնաճնշումների հետագա խստացման։ Ինչը կարող է հանգեցնել հասարակության ավելի մեծ պառակտման, հետևաբար՝ գաղափարական "քաղաքացիական պատերազմի" շարունակության", - ամփոփել է Դավթյանը։
Նշենք, որ Թուրքիայում շարունակվում են բազմահազարանոց բողոքի ակցիաները, որոնք պայմանավորված են ընդդիմադիր հայացքներ ունեցող Ստամբուլի քաղաքապետի ձերբակալությամբ: Ոստիկանությունը ջրցան մեքենաներ և արցունքաբեր գազ է կիրառել։ Հարյուրավոր ցուցարարներ ձերբակալվել են ։