Վարդանյանի փաստաբանը ներկայացրել է այն քայլերը, որոնք կարող էին ձեռնարկել Հայաստանի իշխանությունները՝ Բաքվից հայ ռազմագերիներին վերադարձնելու համար

Արմինֆո. Բաքվի բանտում գտնվող Արցախի նախկին պետնախարար, բարերար Ռուբեն Վարդանյանի միջազգային փաստաբան Ջարեդ Գենսերը ներկայացրել է այն քայլերն ու ջանքերը, որոնք կարող էին ձեռնարկել Հայաստանի իշխանությունները՝ Ադրբեջանում պահվող հայ ռազմագերիներին և քաղաքացիական անձանց վերադարձնելու ուղղությամբ:

Նրա հրապարակած հայտարարության մեջ արձանագրվում է, որ չնայած Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև դիվանագիտական հարաբերությունների բացակայությանը, Հայաստանի իշխանություններն ունեն մի շարք հնարավորություններ, որպեսզի օգնեն Ադրբեջանից ազատ արձակել հայ քրիստոնյա քաղաքբանտարկյալներին և ռազմագերիներին:

Գենսերի համոզմամբ, իրականում, Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն ու ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանը շատ ավելին կարող են անել:

«Հանրային հայտարարություններ և հանրային դիվանագիտություն․ Վարչապետ Փաշինյանը կարող է արտգործնախարարի և ԱԳՆ հայտարարությունների վրա հիմնվելով՝  հրապարակային հայտարարություն տարածել, որում կասվի, որ Ադրբեջանի կողմից քաղբանտարկյալների և գերիների ազատ արձակումը գերառաջնահերթություն է/առաջնահերթ խնդիր է/գերխնդիր է, որ նրանց կալանավորումը քաղաքական դրդապատճառներ ունի, և նրանք պետք է անհապաղ և անվերապահորեն ազատ արձակվեն։ Վարչապետը կարող է մամուլի ասուլիս հրավիրել՝ քննարկելու այս բոլոր հարցերը, խոշորագույն թերթերից մեկում հոդված հրապարակել, ելույթ ունենալ/հանդես գալ բոլոր այն դեպքերում, երբ կարևոր իրադարձություններ/զարգացումներ են լինում», - համոզված է փաստաաբանը։

Ընդ որում, նա համոզված է, որ Փաշինյանն ու Միրզոյանը կարող են հանդիպել քաղբանտարկյալների և գերիների ընտանիքների հետ՝ իրենց համերաշխությունը հայտնելու նրանց։ «Նրանք կարող են նաև Կարմիր Խաչի միջազգային կոմիտեին և Եվրոպայում անվտանգության և համագործակցության կազմակերպությանը (ԵԱՀԿ) խնդրել՝ դիտորդներ ուղարկել Ռուբեն Վարդանյանի և մյուսների դատավարություններին: Նրանք կարող են նաև խնդրել իրենց բոլոր դաշնակիցներին, որոնք Բաքվում դեսպանություններ ունեն, դիտորդներ ուղարկել դատավարությանը: Նրանք կարող էին նույնիսկ խնդրել Ադրբեջանին, չնայած դիվանագիտական հարաբերությունների բացակայությանը, դատավարություններին Հայաստանի կառավարությունից դիտորդներ ուղարկել համար։

Փաշինյանը կարող էր Բաքու ուղարկել անձնական բանագնաց, որը կփորձեր մարդասիրական խողովակ/միջանցք բացել՝ քաղբանտարկյալների և գերիների ազատ արձակման շուրջ բանակցություններ վարելու համար։ Բացի այդ, նա կարող էր գործակցել համախոհ կառավարության հետ, օրինակ՝ Շվեյցարիայի՝ Հայաստանի շահերն Ադրբեջանում ներկայացնելու համար։ Դա կարող էր արվել Բաքվում այդ երկրի դեսպանատանը «Հայկական շահերի բաժին» ստեղծելու միջոցով: Եթե անգամ քաղբանտարկյալների և ռազմագերիների հարցը ներառված չլինի խաղաղության համաձայնագրի մեջ, ապա վարչապետը կարող է մասնավոր կերպով հասկացնել, որ նրանց ազատ արձակումը պետք է տեղի ունենա գործարքի ավարտից առաջ կամ ավարտին զուգահեռ:

Աջակցության խնդրանք՝ Միացյալ Նահանգներից, Ֆրանսիայից և Եվրոպական միությունից. Վարչապետ Փաշինյանը կարող է օգնություն խնդրել նախագահ Թրամփից և պետքարտուղար Ռուբիոյից, նախագահ Մակրոնից, ԵՄ արտաքին գործերի և անվտանգության քաղաքականության հարցերով բարձր ներկայացուցիչ Կայա Կալլասին՝ քաղբանտարկյալներին և ռազմագերիներին ազատ արձակելու հարցում», - կարծում է փաստաբանը։

Գենսերը կարծում է, որ, դրան զուգընթաց, Հայաստանի կառավարությունը կարող է շարունակել Արդարադատության միջազգային դատարանում և Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանում իր դատական գործերին հետամուտ լինելը, դիմել Միջազգային քրեական դատարանի դատախազին՝ նախնական քննություն սկսել Լեռնային Ղարաբաղի 120 հազար քրիստոնյա հայերի բռնի տեղահանման փաստով:

«Համաշխարհային կրոնական համայնքի ներգրավում․ Կառավարությունը կարող է օգնության խնդրանքով դիմել՝ ներկայացնելով հայ քրիստոնյա համայնքի նկատմամբ բացահայտ հալածանքները՝ նախագահ Թրամփի գործողությունների կոչին համահունչ , ինչպես Լեռնային Ղարաբաղից բռնի կերպով տեղահանված 120 հազար մարդու, այնպես էլ Բաքվում ներկայումս պահվող հայ քաղբանտարկյալների համար, որոնք այնտեղ են իրենց էթնիկ և կրոնական պատկանելության պատճառով:

Փաշինյանը կարող էր հատուկ բանագնաց նշանակել՝ ամբողջ աշխարհում հալածվող քրիստոնյաներին ազատ արձակելու նպատակով՝ շեշտը դնելով քաղբանտարկյալների և գերիների ազատ արձակման ուղղության վրա։ Նա կարող է միանալ աշխարհի 80 երկրներին և ստորագրել Կանադայի գլխավորած «Միջպետական հարաբերություններում կամայական կալանքի կիրառման դեմ» հռչակագիրը:

Վարչապետ Փաշինյանը կարող է օգնություն խնդրել ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղար Անտոնիու Գուտերեշից և ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների հարցերով գերագույն հանձնակատար Ֆոլկեր Թյուրքից՝ բանտարկյալներին և գերիներին մարդասիրական նկատառումներով ազատ արձակելու համար», - ամփոփել է Վարդանյանի փաստաբանը։