Հայաստանը նման ինտենսիվ ժամանակաշրջան Եվրամիության հետ չէր ունեցել

Արմինֆո. Հայաստանը նման ինտենսիվ ժամանակաշրջան, թերևս, Եվրամիության հետ չէր ունեցել։ "Արմենպրես"-ի հետ հարցազրույցում այդ մասին հայտարարել է Հայաստանի արտաքին գործերի նախարարի տեղակալ Պարույր Հովհաննիսյանը:

Դիվանագետը հիշեցրել է, որ որ այն սկսվեց Եվրախորհրդարանում 2023 թվականի հոկտեմբերին Հայաստանի վարչապետի ելույթով, որտեղ հայտարարվեց, որ Հայաստանը պատրաստ է մերձենալ Եվրամիության հետ այնքանով, ինչքանով Եվրամիությունը պատրաստ է դա անել։

Նրա ասելով՝ հիմնական ուղղությունը գործընկերության նոր օրակարգի ստեղծումն է, և այդ բանակցությունները կավարտվեն գալիք շաբաթների ընթացքում, բայց դրա հետ զուգահեռ տեղի ունեցան նաև այլ կարևոր զարգացումներ։

«Եվրամիությունը մեզ համար երբևիցե չի եղել այդպիսի կարևոր դերակատար։ Այժմ մեր սահմաններին Եվրամիության դիտորդների ներկայացմամբ, նոր ձևաչափերով, ինչպիսիք են քաղաքական և անվտանգային երկխոսությունը, որը նոր մեխանիզմն է և այլ նախաձեռնություններով Եվրամիությունը մեզ համար դառնում է շատ կարևոր գործընկեր անվտանգության ոլորտում», - ասել է նա։

Դիվանագետը նշել է նաև Եվրոպական խաղաղության գործիքը, որից մենք արդեն օգտվում ենք, և որի վերաբերյալ որոշումն ընդունվել էր 2024 թվականի հուլիսին՝ մեկ այլ շատ կարևոր որոշման հետ մեկտեղ, որն արտոնագրերի ռեժիմի ազատականացման վերաբերյալ բանակցությունների մեկնարկի որոշումն էր։ «Երկար տարիներ փորձում էինք դա ապահովել, և գիտեք, թե մի խումբ գործընկերներ ինչքան զուսպ են վերաբերվում միգրացիոն ոլորտի հետ կապված հարցերին, սակայն մեզ հաջողվեց ապահովել այդ որոշման ընդունումը, և արդեն դեկտեմբերին մեկնարկեցին բովանդակային բանակցությունները վիզաների ազատականացման շուրջ», - հավելել է նա։

Նրա ասելով՝ Եվրամիությունը շարունակում է մնալ Հայաստանի կարևորագույն դոնորը, կարևորագույն աջակիցը՝ ժողովրդավարության գործընթացների հետ կապված։

«Հայաստանում ԵՄ դիտորդական առաքելության գործունեությունը ևս 2 տարով երկարաձգելը շատ կարևոր որոշում էր․ դիտորդական առաքելությունը մեծ դեր է խաղում մեր անվտանգության ապահովման գործընթացում, մեր սահմանների այդ մոնիթորինգը ոչ միայն նպաստել է միջադեպերի նվազեցմանն, այլև իրազեկության մակարդակը Բրյուսելում և եվրոպական մայրաքաղաքներում զգալի աճել է։ Այժմ երրորդ՝ անկողմնակալ դիտորդի աչքերով է իրավիճակը դիտվում։ Դա նաև մեծ դեր է խաղում մեր սահմանամերձ շրջաններում բնակչության ինքնավստահության մակարդակի բարձրացման առումով։ Այդ առաքելությունն օգնում է նաև ենթակառուցվածքային գործունեության առումով մեր մի շարք պրոյեկտներին․ այսպես, օրինակ, չվերթը դեպի Կապանի օդանավակայան նույնպես վերահսկվում է դիտորդների կողմից։  

Շատ ենք կարևորում (խմբ․ նկատի է առնվում ՀՀ-ում ԵՄ դիտորդների գործունեությունը), և արտգործնախարարի մակարդակով անմիջապես արձագանքեցինք ու պատրաստ ենք սերտ համագործակցել դիտորդների հետ», - ընդգծել է դիվանագետը։

Անդրադառնալով եվրաինտեգրման և ԵԱՏՄ-ին Հայաստանի անդամակցության միջեւ հակասություններին՝ Հովհաննիսյանը նշել է, որ միշտ իր պրակտիկայում բազմաթիվ առիթներով լսել է այդ անհնար բառը տարբեր իրավիճակներում։

«Առաջին անգամ դա ՍԵՊԱ-ի (խմբ․ խոսքը 2017 թվականին Հայաստանի և ԵՄ-ի միջև կնքված «Համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության» փաստաթղթի մասին է) շուրջ իրավիճակն էր, երբ թվում էր, որ, անդամակցելով Եվրասիական միությանը, որևէ պայմանագրի հեռանկար հնարավոր չէ ունենալ Եվրամիության հետ, սակայն կարողացանք ունենալ այդ ասոցացման պայմանագրի թեթևացված տարբերակը։ Իրականում տուժեց ազատ առևտրի մասը, բայց ոլորտային համագործակցության բոլոր գլուխներից հաջողվեց պահպանել դրույթներ 75 %-ը, որոնք համապատասխանում են եվրոպական դիրեկտիվներին, ստանդարտներին և այլն, իսկ քաղաքական, մարդու իրավունքների գլուխները գրեթե ամբողջությամբ պահպանվեցին, և ՍԵՊԱ-ն ստորագրվեց, ուժի մեջ մտավ 2021 թվականին և իրականացվում է։ Նույն մոտեցումը կար Եվրոպական խաղաղության գործիքի շուրջ, թե ինչպե՞ս կարող է Հավաքական անվտանգության կազմակերպության անդամն օգտվել այդ հիմնադրամից, սակայն այդ որոշումը տեղի ունեցավ անցած տարվա հուլիսին, և մեր պաշտպանական կարողությունները զարգացնելու առումով այժմ կարևոր գործիքներից է։ Նույնը այստեղ․ երբեմն գործընթացներին պետք է ունենալ ավելի ստեղծագործ մոտեցում։ Ինչպես քիչ առաջ նշեցինք, այստեղ մեր մոտեցումը Եվրամիության հետ մեր համագործակցությունն աստիճանաբար զարգացնելն է՝ օգտվելով բոլոր ծրագրերից, հնարավոր ոլորտներից։ Հատկապես այս իրականության մեջ, երբ հնարավոր չէ երկարաժամկետ ծրագրեր ունենալ, պետք է շարժվենք բոլոր հնարավորություններից հնարավորինս օգտվելու նարատիվով։ Երբ կունենանք խնդրահարույց իրավիճակներ, դրանց կանդրադառնանք այդ փուլում։ Այժմ մեր մոտեցումը փուլային է այս առումով, և Եվրամիության հետ մեր մերձեցումն ունի հենց այդ նարատիվը։ Դա բարդ գործընթաց է, ունի համապատասխան փուլեր, և այս ժամանակաշրջանում այդ համատեղելիի, անհամատեղելիի հարցը դեռևս մեր օրակարգում չէ», - ամփոփել է Հովհաննիսյանը։