Արմինֆո.Արցախի ռազմաքաղաքական ղեկավարության և Բաքվի բանտերում գտնվող մյուս պատանդների նկատմամբ Հայաստանի պաշտոնական դիրքորոշումը խիստ բացասական ազդեցություն է ունենում նրանց ազատ արձակման գործընթացի վրա: Նման կարծիք է հայտնել Հայաստանի առաջին օմբուդսմեն, իրավապաշտպան Լարիսա Ալավերդյանը՝ ԱրմԻնֆո-ի թղթակցի հետ զրույցում ' մեկնաբանելով Հայաստանի գործող իշխանությունների պասիվությունը Ադրբեջանում անցկացվող ապօրինի դատաստանների նկատմամբ:
Միևնույն ժամանակ, իրավապաշտպանը շատ կարևոր հարց է հնչեցրել. իսկ ի՞նչ մասնակցություն են ունեցել Հայաստանի ներկայիս իշխանությունները պատանդներ վերցնելու և ապօրինի պահելու գործում: "Այդ հարցը պետք է վաղ թե ուշ ուսումնասիրվի, եւ մենք դրան քիչ թե շատ հասկանալի պատասխան կստանանք", - վստահեցրել է Ալավերդյանը:
Նա կարծիք է հայտնել, որ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի վերջին հայտարարությունները, որոնք վերաբերում են, հատկապես, Արցախի ռազմաքաղաքական ղեկավարությանը, վկայում են այն մասին, որ իշխանությունների նման վերաբերմունքն այս խնդրի նկատմամբ հանկարծակի չի առաջացել: Նա ենթադրել է, որ կա որոշակի շահագրգռվածություն, որպեսզի ապօրինի պահվող բոլոր անձինք կամ որոշ անձինք մնան գերության մեջ: "Ես բավականին հիմնավոր կասկածներ ունեմ այս կապակցությամբ. գործող իշխանությունը նպաստել է Արցախի ռազմաքաղաքական ղեկավարության ներկա ճակատագրին",-ընդգծել է առաջին օմբուդսմենը:
Անդրադառնալով Փաշինյանի այն հայտարարություններին, թե ինքը պատանդ վերցվածներից ոչ մեկին չի համարում իր քաղաքական ընդդիմախոս, Ալավերդյանը խորհուրդ է տվել չվստահել վարչապետի խոսքերին: Նա հիշեցրել է, որ մամուլում բազմիցս են հայտնվել վերլուծական նյութեր, որոնք մատնանշում են, որ Փաշինյանն իր իրական մրցակից է համարել հենց Ռուբեն Վարդանյանին:
"Ռուբեն Վարդանյանի ողջ կենսագրությունն օրինակելի է։ Ես միանգամայն եմ, որ Փաշինյանի՝ զբաղեցրած պաշտոնին չհամապատասխանող սկանդալային հայտարարությունը բացահայտում է այդ անձի իրական վերաբերմունքը Ռուբեն Վարդանյանի նկատմամբ", - պարզաբանել է Ալավերդյանը։
Միևնույն ժամանակ, իրավապաշտպանը վստահ է, որ Բաքվում անօրինական դատավարությունները ոչ միայն թշնամանքի դրսևորում են պատանդ վերցված մարդկանց նկատմամբ, այլև փաստացի դատավարություն են միջազգային իրավունքի հիմքերի նկատմամբ: "Կգա ժամանակը, և դա կբնորոշվի որպես ՄԱԿ - ի խայտառակություն, եվրոպական կառույցների և ժամանակակից քաղաքակրթության խայտառակություն", - ընդգծել է փորձագետը:
Ակավերդյանը նշել է ակնհայտը. Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը ձգտում է Լեռնային Ղարաբաղի հայերի ազգային-ազատագրական շարժումը, արդեն իսկ իրագործված ինքնորոշման իրավունքի պահպանման համար նրանց պայքարը ներկայացնել որպես միջազգային ահաբեկչության դրսևորում: Այնուամենայնիվ, դա ցուցադրական դատավարության միակ նպատակը չէ: Նրա խոսքով, մի կողմից, դատաստանը նախաձեռնվել է Ադրբեջանի լծի տակ գտնվող մյուս ժողովուրդներին, ինչպիսիք են թալիշները, լեզգիները, քրդերը, խրատելու համար, իսկ մյուս կողմից ՝ ուղղված է երկրի ներքին լսարանին ։
"Նա ցանկանում է ցույց տալ, թե ինչպիսի հերոս է, որպեսզի բնակչության առավել հետամնաց հատվածը, ինչպես նաև նրանք, ովքեր դարձել են Ադրբեջանի ռասիստական քաղաքականության սպառողը, հիանան նրա անձնական հերոսությամբ: Այդ դատաստանն ունի ևս մեկ նպատակ. այն, պարզապես, տարածաշրջանային չէ, այն գլոբալ է ։ Քանի որ Ալիևը ձգտում է ապացուցել, որ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության ձևավորման և կայացման ողջ գործընթացը նույնական է միջազգային ահաբեկչությանը, նա աստիճանաբար և, նույնիսկ, ուղղակիորեն հող է նախապատրաստում Լեռնային Ղարաբաղի հարցով ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ երկրներին մեղադրելու համար",- շարունակել է առաջին օմբուդսմենը։
Միևնույն ժամանակ, Ալավերդյանը մատնանշել է նման կեղծ-իրավական գործընթացի ևս մեկ նպատակ. "դատարանի" որոշումներով ձևակերպել այնպիսի մեղադրանքներ Հայաստանի ղեկավարության և ժողովրդի հասցեին, որոնք "կհիմնավորեն" Հայաստանի դեմ լայնամասշտաբ ագրեսիան՝ որպես "ֆաշիստական" կազմավորման, հայկական պետականության ոչնչացում և, հնարավորության դեպքում, հայերի լիակատար վտարում կամ ֆիզիկական ոչնչացում: "Սա ևս անթաքույց քաղաքականություն է, որն անվանում են այլատյացություն, ռասիզմ, թեև իրականում դա Հայոց ցեղասպանությունը շարունակելու և ավարտելու քաղաքականություն է", - պարզաբանել է իրավապաշտպանը:
Ընդ որում, Ալավերդյանի կարծիքով, դատարանը կարող է ֆորմալ մեղադրել Նիկոլ Փաշինյանին ՝ գլխավոր հրամանատարին ինչպես 2020 թվականի Ադրբեջանի 44 - օրյա ագրեսիայի ժամանակ, այնպես էլ 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-20-ին։ Սակայն նա վստահ է, որ դա կլինի նախապես համաձայնեցված սցենարի շարունակությունը, քանի որ գործող իշխանություններն այս ամբողջ ընթացքում քաղաքական դավադրության մեջ են եղել թուրք-ադրբեջանական տանդեմի իշխանությունների հետ, և՝ ոչ միայն նրանց։
"Այն ամենը, ինչ տեղի է ունենում Հայաստանի և Արցախի հետ 2018 թվականից սկսած, հեռահար նպատակներ ունի, ուստի մենք իսկապես պետք է գիտակցենք իրավիճակի ողջ լրջությունն ու մեր պետության և համայն հայության առջև ծառացած մարտահրավերների ճակատագրական բնույթը", - նշել է Ալավերդյանը:
Իրավապաշտպանը վերահաստատել է. հենց Հայաստանն է խոչընդոտում Ադրբեջանի նկատմամբ միջազգային միասնական կոնսենսուսի ստեղծմանը, իսկ Հայաստանի պաշտոնական դիրքորոշումը խիստ բացասական դեր է խաղում: Ալավերդյանն ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ այսօր հնչում են Եվրոպական խորհրդարանի եւ պետական այլ խորհրդարանների պատգամավորների բազմաթիվ հայտարարություններ ՝ ի պաշտպանություն Ադրբեջանում ապօրինի պահվող հայրենակիցների, դատապարտվում է Ադրբեջանի նկատմամբ պատժամիջոցների կիրառման միասնական մոտեցման բացակայությունը: Սակայն նա վստահ է, որ, առաջին հերթին, փոփոխությունները պետք է տեղի ունենան հենց Հայաստանում, և Հայաստանի իշխանությունները պետք է հստակ հայտարարեն իրենց դիրքորոշումը Ադրբեջանի հակաիրավական և հանցավոր արարքների վերաբերյալ, ինչպես նաև պաշտպանեն այն ամենաբարձր մակարդակներում ՝ ինչպես միջազգային դատական ատյաններում, այնպես էլ այլ քաղաքական հարթակներում։