2024 թվականին շրջակա միջավայրին և պետությանը պատճառված վնասը կազմել է 8.8 մլրդ դրամ

Արմինֆո. ՀՀ բնապահպանության և ընդերքի տեսչական մարմինը 2024 թվականին շրջակա միջավայրին և պետությանը պատճառված վնասը գնահատել է 8.8 մլրդ դրամ: Այդ մասին 2024 թվականի ամփոփիչ մամուլի ասուլիսի ժամանակ հաղորդել է տեսչության ղեկավար Հովհաննես Մարտիրոսյանը, նշելով, որ նախորդ տարվա համեմատ այդ թիվն ավելացել է 3 միլիարդով ։

Խոսելով ռիսկերի մասին՝ Մարտիրոսյանն ընդգծել է, որ ինչպես 2023, այնպես էլ 2024 թվականներին հատուկ ուշադրություն է դարձվել երեք առանցքային ուղղությունների ՝ ջրային ռեսուրսների օգտագործմանը, ընդերքի և հողերի պահպանությանը: Նրա խոսքով ՝ հենց այդ ոլորտներում են արձանագրվել ամենաշատ խախտումները։

Ներկայացնելով առանձին ուղղություններով երկրին հասցված վնասը՝ Մարտիրոսյանը նշել է, որ ջրային ռեսուրսների ոլորտում այն կազմել է 1,3 մլրդ դրամ, իսկ ընդերքի և դրա հետ կապված հանքային ռեսուրսների ապօրինի շահագործման ոլորտում՝ հասել է մոտ 1,7 մլրդ դրամի: Ընդ որում, օգտակար հանածոների ապօրինի արդյունահանման ծավալը կազմել է 4,5 մլն խորանարդ մետր։

Իր հերթին՝ երկրի բուսական և կենդանական աշխարհին հասցված վնասը կազմել է 1.132 մլրդ դրամ, սակայն, Մարտիրոսյանի խոսքով, այս ոլորտում դրական դինամիկա է արձանագրվում: Օրինակ, ապօրինի ծառահատումները նախորդ տարվա համեմատ նկատելիորեն նվազել են։ Այնուամենայնիվ, դեռ շատ աշխատանք պետք է տարվի այդ ուղղությամբ։

Անդրադառնալով հողերի օգտագործման և պահպանման ոլորտին՝ տեսչական մարմնի ղեկավարը նշել է, որ այստեղ վնասը կազմել է 2.3 մլրդ դրամ: Մարտիրոսյանը պարզաբանել է, որ խնդիրն առնչվում է հողերի ոչ նպատակային օգտագործմանը և դրանց վնաս հասցնելուն, ինչպես նաև չլիցենզավորված աղբավայրերին, որտեղ այդ նպատակների համար օգտագործվում են գյուղատնտեսական նշանակության հողեր:

"Մթնոլորտային օդի պահպանության ոլորտում վնասը կազմել է 2.36 մլրդ դրամ ։ Հիմնական խնդիրներն առնչվում են մեծ ծավալի հանքավայրերի ապօրինի օգտագործման և շահագործման արդյունքում արտանետումներին", - նշել է տեսչական մարմնի ղեկավարը, հավելելով, որ 2024 թվականին տուգանքների գծով պետական բյուջե է վերադարձվել 242 միլիոն դրամ։

Ընդ որում, Մարտիրոսյանի խոսքով, մթնոլորտային օդի աղտոտվածության ցուցանիշները մնացել են գրեթե նախորդ տարվա մակարդակում։ Խախտումների մեծ մասն արձանագրվել է Երեւանի շինհրապարակներում։

 Դիտարկմանը, թե Երևանում օդի աղտոտվածության բարձր աստիճանի վերաբերյալ հրապարակված տվյալներ կան, նա պատասխանել է, որ ինքն ուսումնասիրել է դրանք և ներկայացված տվյալները համարում է ոչ բավարար հիմնավորված:

"Իրականում Հայաստանում տրանսպորտի զգալի քանակությունն օգտագործում է հեղուկ գազ, որն արտադրում է տասն անգամ ավելի քիչ արտանետումներ։ Հետևաբար, ես կարծում եմ, որ աղտոտման մասին տեղեկատվությունը ոչ հավաստի է և հիմնված չէ իրական փաստերի վրա: Ամեն ինչ այնքան սարսափելի չէ, որքան թվում է", - վստահեցրել է Մարտիրոսյանը։

Խոսելով 2025 թվականի ծրագրերի մասին՝ նա հաղորդել է 200 ստուգում անցկացնելու, աշխատակիցների որակավորման բարձրացումը շարունակելու և անտառային տարածքների կենսաբազմազանությունը վերահսկելու համար նոր տեխնոլոգիաներ ներդնելու մտադրության մասին: Մարտիրոսյանի խոսքով ՝ դա թույլ կտա ավելի ճշգրիտ տվյալներ ստանալ անտառների վիճակի մասին և բարելավել ընդերքի շահագործման ոլորտում վերահսկողության միջոցառումները: