Արմինֆո. ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը կոչ է արել Հայաստանի նախկին նախագահներին, որոնք ավելի վաղ մերժել էին ղարաբաղյան բանակցային գործընթացի թեմայով բանավեճին մասնակցելու իր առաջարկը, կրկին մտածել և օգտվել այդ հնարավորությունից: Նա կրկին հրավերով հանդես է եկել Facebook-ի իր էջում հրապարակված տեսանյութում:
<Սա իրականում ճշմարտության պահ է, քանի որ բանավեճը, որը ես առաջարկել եմ Հայաստանի նախագահներին, պետք է առաջնային նշանակություն ունենա, որպեսզի ժողովուրդը վերջնական և միանշանակ եզրակացություն անի այն մասին, թե ի վերջո ինչ է տեղի ունեցել երրորդ հանրապետության ողջ պատմության ընթացքում. ով է մեղավոր, ինչում և ով ինչի համար է մեղավոր։
Սա բացառիկ հնարավորություն է այն մարդկանց համար, ովքեր տեղեկատվության սկզբնաղբյուր են, դեմ առ դեմ հանդիպելու և հեռակա ու հեռավորության վրա բանավիճելն ավարտելու համար: Ընդ որում, սա ոչ թե, պարզապես, անցյալի մասին զրույց է, այլ առանցքային իրադարձություն ապագա ռազմավարությունների որոշման, ապագա ռազմավարություններում կողմնորոշվելու համար: Մենք պետք է վերջնական հետևություններ անենք և հասկանանք, թե ինչ և ինչու է տեղի ունեցել", - ասել է Փաշինյանը։
Նրա խոսքով՝ խնդիրը ոչ միայն բանավիճելն է, այլև սեփական ժողովրդին սեփական պատմությունը մեկնաբանելը, այն հասկանալու հնարավորություն տալը կամ այդ հնարավորությունից զրկելը:
<Ճիշտ է, նախկին նախագահներն ուղղակի կամ անուղղակի շտապել են հրաժարվել բանավեճից, բայց ես նրանց կոչ եմ անում ևս մեկ անգամ մտածել այդ մասին, որովհետև հետևություններ, ի վերջո, արվելու են: Ես չեմ կարող թույլ տալ, որ մոտ 4 տարի տևող խոսակցությունը կիսատ մնա ։ Ես վճռական եմ տրամադրված և գնալու եմ մինչև վերջ։ Թե ինչ ձևաչափով ՝ դա այլ հարց է։ Ես ընտրում եմ ազնիվ ճանապարհը",-նշել է վարչապետը՝ կոչ անելով ընդունել իր առաջարկը, հակառակ դեպքում, "եզրակացությունները կմնան ժողովրդին, եւ նա կօգնի այդ գործում":
Հիշեցնենք, որ նախօրեին Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել էր, թե «1994 թվականից ի վեր, այսինքն հրադադարից հետո, մեկնարկի պահից՝ բանակցային գործընթացը եղել է Լեռնային Ղարաբաղը Ադրբեջանի կազմ վերադարձնելու մասին»: «Ուրիշ որեւէ բովանդակություն բանակցային գործընթացը չի ունեցել: Ուրիշ բովանդակության մասին խոսույթները Հայաստանի Հանրապետությունում ներդրվել են բացառապես ներքաղաքական խնդիրներ լուծելու համար: Այս համատեքստում ես գործել եմ մի մեծ սխալ. 2018-ին բանակցային բովանդակությանը ծանոթանալով, վերը նշվածը չեմ խոստովանել ինքս ինձ (Ձեզ հայտնի մոդելի հայրենասիրությունս թույլ չի տվել դա անել) եւ հետեւաբար այդ ամենը չեմ պարզաբանել ժողովրդին», - գրել էր Փաշինյանը՝ «Ֆեյսբուքի» իր էջում:
Հայաստանի վարչապետի այս արտահայտություններին կոշտ էին արձագանքել ՀՀ նախագահների գրասենյակներում, որոնց օրոք ընթանում էր բանակցային գործընթացը։ Ի պատասխան քննադատությունների՝ Փաշինյանը նախագահներին հրավիրել էր այդ հարցի շուրջ հրապարակային բանավեճի: Հայաստանի առաջին, երկրորդ և երրորդ նախագահների գրասենյակներից արձագանքել են վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի կոչին՝ ուղիղ եթերում բանավեճ անցկացնել Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության բանակցային գործընթացի շուրջ:
ՀՀ առաջին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանի մամուլի խոսնակ Արման Մուսայելյանը ֆեյսբուքյան իր էջում, արձագանքելով ՀՀ վարչապետի մարտահրավերին, ոչ առանց հեգնանքի գրել է. «Մեր պետության ու հասարակության համար չափազանց օգտակար կլինի, որ Նիկոլ Փաշինյանը նախևառաջ բանավիճի Նիկոլ Փաշինյանի հետ: Արդյունքում, վստահ եմ՝ բանավեճի երկու կողմն էլ արդարացիորեն կհիմնավորի դիմացինի ստախոս լինելը: Ընդ որում՝ Նիկոլ Փաշինյան vs Նիկոլ Փաշինյան բանավեճը չափազանց օգտակար կլինի ոչ միայն Ղարաբաղյան հարցի շուրջ, այլև հասարակությանը հուզող ցանկացած այլ թեմայով. Ամուլսար, բանկերի մենատիրություն, ԲՈՒՀ-երի կառավարման կուսակցականացում, դեսպանների նշանակման քաղաքականացում, պետական/քաղաքական պաշտոնյաների կողմից իրականացվող հովանավորչություն և տարատեսակ տենդերների միջոցով պետական բյուջեի մսխում, պադավատապետություն, դատական համակարգի անկախության ոչնչացում և sms-ով դատական բարձրագույն պաշտոնյաների ազատում, քաղաքական հակառակորդների դեմ իրավապահ մարմիններին որպես մահակ գործածում և այլն: Արդյունքը կրկին նույնն է լինելու»:
Իր հերթին՝ ՀՀ երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի աշխատակազմի ղեկավար Բագրատ Միկոյանը, արձագանքելով Փաշինյանի հրավերին, նշել է, որ նախագահ Քոչարյանը վաղուց չի կարդում վարչապետի ֆեյսբուքյան մարազմատիկ գրառումները, եւ ինքն ստիպված է ծանոթանալ դրանց՝ աշխատանքի բերումով:
Այնուհետեւ Միկոյանը նշել է, որ բանավեճի համար վիճելի թեմայի առկայություն է անհրաժեշտ. իսկ այն, որ Արցախի և Հայաստանի սուվերեն տարածքների հանձնումը գործող վարչապետի անձնական «վաստակն» է, անվիճելի պատմական փաստ է ու ակնհայտ՝ բոլոր ադեկվատ մարդկանց համար։ «2018-2024 թվականներին Հայաստանում մեկ մարդ է ունեցել ամբողջական իշխանություն, և այդ մեկ մարդն է կրում բոլոր իրադարձությունների ամբողջական պատասխանատվությունը։ Մեկ մարդ է հայտարարել, որ բանակցում է իր սեփական կետից, ինչ որ պետք է՝ այն էլ բանակցում է, և այդ մեկ մարդը գործող վարչապետն է։ Տիկտոկյան կոմիկ պերսոնաժների հետ ոչ ոք լուրջ թեմաներ, իհարկե, չի քննարկի: Հազարավոր ոստիկանների և թիկնապահների ետևում թաքնված գոյատևողի՝ թաքնվելու ակնարկի մասին կցանկանայի լռել, դրա մասին ավելի խոսուն կպատմեն բունկեր-թաքստոցների բազմատանջ պատերը»,- հավելել է Միկոյանը:
Իսկ ՀՀ երրորդ նախագահ Սերժ Սարգսյանի գրասենյակում նշել են, որ ակնհայտի մասին բանավիճելն անիմաստ է, մանավանդ որ ինչպես մինչև իշխանազավթումը, այնպես էլ դրանից հետո հազար անգամ հրապարակային, հանգամանորեն ներկայացվել է ԼՂ հակամարտության կարգավորման բանակցային գործընթացի ամբողջ պատմությունը:
«Առավել ևս, երբ Հայաստանի կառավարիչն ամեն ինչ արեց բանակցային գործընթացը ձախողելու համար: Եթե նա շատ է ուզում բանավիճել, ապա խորհուրդ ենք տալիս բանավիճել համանախագահ երկրների՝ ՌԴ, ԱՄՆ և Ֆրանսիայի նախագահների հետ, ովքեր 2009-2013 թվականներին հինգ անգամ հայտարարել են բանակցային ձևաչափի և այն սկզբունքների մասին, որոնց հիման վրա պետք է լուծվեր ԼՂ հիմնախնդիրը:
Չէր խանգարի, որ մեկ-մեկ էլ լսեր իր «կիրթ ու կառուցողական» գործընկերոջ ինչպես 2016 թվականի, այնպես էլ հետպատերազմյան խոստովանությունները», - նշել են երրորդ նախագահի գրասենյակում։
ԿԱՐԴԱԼ ԲՈԼՈՐ ՄԵԿՆԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ