Գեղամ Ստեփանյան. մինչև 2020 թվականն Արցախում մոտ 150 000 բնակիչ կար, իսկ այսօր այնտեղ մնացել է ընդամենը 13 հայ

Արմինֆո. Մինչև 2020 թվականը Արցախն ուներ մոտ 150 000 բնակիչ, իսկ ներկայումս այնտեղ մնացել է ընդամենը 13 հայ։ Այդ մասին նոյեմբերի 14-ին հայտարարել է Արցախի օմբուդսմեն Գեղամ Ստեփանյանը՝ "Ադրբեջանական ագրեսիայի ազդեցությունը մարդու իրավունքների և շրջակա միջավայրի պաշտպանության վրա" թեմայով մամուլի ասուլիսի ժամանակ։

Ինչպես նշել է իրավապաշտպանը, հենց սա է իրականության պատկերն Ադրբեջանում և միջազգային ասպարեզում՝ մարդու իրավունքների պաշտպանության օրակարգի համատեքստում: "Գործողությունների հիմքեր կան, բայց, գործնականում, դա մնում է միայն թղթի վրա կամ առանձին իրավապաշտպանների կողմից գործադրվող ջանքերի մակարդակում ՝ առանց քաղաքական գործիչների կողմից ակտիվություն ցուցաբերելու", - պարզաբանել է Ստեփանյանը:

Այդ առնչությամբ նա ընդգծել է, որ Արցախում էթնիկ զտումից հետո Բաքվում ՄԱԿ-ի Կլիմայի խորհրդաժողովի (COP29) անցկացումը վառ ապացույցն է այն բանի, որ հայ ժողովուրդը բախվում է ոչ միայն դատապարտման բացակայության, այլև հանցագործությունների խրախուսման պրակտիկային միջազգային ասպարեզում:

Միաժամանակ, ըստ Արցախի օմբուդսմենի, շրջափակումը ոչ այլ ինչ էր, քան Ադրբեջանի կողմից իրականացվող էթնիկ զտման գործիք: "Այստեղ թաքցնելու բան չկա. դա մի գործողություն էր, որի մասին Ադրբեջանն անթաքույց հայտարարում էր մինչև շրջափակման սկիզբը։ Ինձ մինչ օրս զարմացնում է, որ միջազգային հանրությունն արձագանքում էր միայն հայտարարությունների մակարդակով՝ ոչ մի իրական գործողություն չձեռնարկելով", - հայտարարել է Ստեփանյանը։

Նա հիշեցրել է, որ ողջ աշխարհի աչքի առաջ 120 հազար խաղաղ բնակիչներ բազմաթիվ օրերի ընթացքում ենթարկվել են տարբեր խոշտանգումների և փորձությունների: Այդ առնչությամբ իրավապաշտպանը հիշեցրել է, որ շրջափակման ժամանակ արձանագրվել են հյուծվածությունից և թերսնուցումից մահվան դեպքեր, իսկ բնակչության ամենախոցելի խմբերը տառապել են դեղորայքի պակասից, մինչդեռ, աշխարհը սահմանափակվում էր միայն հայտարարություններով:

"Մեզանից հսկայական ջանքեր էին պահանջվում, որպեսզի Կարմիր խաչի միջազգային կոմիտեն հրապարակեր հայտարարություններ՝ տեղի ունեցածի մասին անաչառ տեղեկատվությամբ։ Ճիշտ չէ, երբ անգամ մարդասիրական կազմակերպություններին պետք է ստիպել նման հայտարարություններ անել", - ընդգծել է Ստեփանյանը, հավելելով, որ դա վկայում է մարդու իրավունքների պաշտպանության համակարգում առկա խնդիրների մասին։

Անդրադառնալով կոնկրետ դեպքերին՝ Արցախի օմբուդսմենը հիշեցրել է Վագիֆ Խաչատրյանի մասին, ով ադրբեջանցի զինվորականների կողմից առևանգվել է Հակարի կամրջի վրա գտնվող անցակետի մոտ ՝ ԿԽՄԿ-ի աչքի առաջ։

"Այդ պատճառով եղել են դեպքեր, երբ մարդիկ վախենում էին դուրս գալ և ասում էին, որ կնախընտրեին մեռնել, քան գերի ընկնել ադրբեջանցիներին։ Սրանք վառ օրինակներ են այն երկիմաստության, որի առջև կանգնած էր Արցախի ժողովուրդը և ինչ բարդ իրավիճակում էր գտնվում", - պարզաբանել է Ստեփանյանը ։

Արցախի օմբուդսմենը դժգոհել է, որ չնայած տեղի ունեցածի հրապարակային հնչեցմանը, Ադրբեջանի իշխանությունները ոչ միայն պատասխանատվության չեն ենթարկվել կատարվածի համար, այլև խրախուսվել են բազմաթիվ երկրների կողմից, ինչը հաստատվում է Ադրբեջանում COP29-ի անցկացմամբ: "Դրանից հետո դժվար է խոսել մարդու իրավունքների և արժեքների մասին", - հավելել է Ստեփանյանը:

Անդրադառնալով բնակչության խոցելի խմբերին առնչվող իրավիճակին ՝ Արցախի օմբուդսմենը հիշեցրել է պարենի և դեղորայքի պակասի մասին։ Նա ընդգծել է, որ քրոնիկ հիվանդություններ ունեցող մարդիկ շրջափակման ժամանակ մեծ ջանքեր են գործադրել անհրաժեշտ դեղամիջոցների հասանելիություն ստանալու համար: "Միջազգային հանրության ոչ պատշաճ արձագանքը հանգեցրեց այն բանին, որ Ադրբեջանը 2023 թվականի սեպտեմբերին հերթական ագրեսիան դրսևորեց, ինչն էլ էթնիկ զտումների պատճառ դարձավ", - եզրափակել է Ստեփանյանը: