"Հայաքվե". "Բարձրագույն կրթության և գիտության մասին" նոր օրինագիծը "սուռոգատ" է, որը մահացու հարված կհասցնի Հայաստանի կրթական ոլորտին

Արմինֆո. Հայաստանի "Բարձրագույն կրթության և գիտության մասին" նոր օրինագիծը "սուռոգատ" է, որը նպատակ ունի ևս մեկ մահացու հարված հասցնել մեր երկրի գիտությանը և բարձրագույն կրթությանը: Այդ մասին հոկտեմբերի 8-ին լրագրողների հետ զրույցում հայտարարել է "Հայաքվե" քաղաքացիական նախաձեռնության համակարգող Ավետիք Չալաբյանը ՝ անդրադառնալով "Բարձրագույն կրթության եւ գիտության մասին" նոր օրինագծին եւ կրթության ոլորտում արմատական բարեփոխումներին։

Նրա ասելով՝ խոսքը ողջ գիտավերլուծական համակարգում արմատական փոփոխությունների մասին է։ "Սա չափազանց կարևոր հարց է, որը պետք է ներկայացվեր հանրային քննարկման ։ Անհրաժեշտ էր լսել հասարակության բոլոր շերտերի կարծիքները, բազմաթիվ քննարկումներ անցկացնել եւ ուսումնասիրել, այդ թվում ՝ արտասահմանյան փորձը", - նշել է Չալաբյանը, հավելելով, որ վերը նշվածներից ոչ մեկը չի արվել։

"Երբ առաջարկվում է վերացնել Գիտությունների ազգային ակադեմիայի վերահսկողական գործառույթները, դժվար չէ ուսումնասիրել Վրաստանի փորձը, որտեղ նույնը կատարվել է՝ Արևմուտքի ճնշման ներքո։ Դա հանգեցրել է հիմնարար գիտության հետամնացությանը, գիտական աշխատանքների ծավալների կրճատմանը և դրանց միջազգային վարկանիշի նվազմանը: Այսօրվա իշխանությունն ամեն ինչին վերաբերում է հեղափոխական մեթոդներով ։ Ինչ-որ մեկի գլխում ծագում է մի գաղափար, որը հետո իրականացնում են և ստիպում  դրան հետևել ամբողջ հասարակությանը։ Այն դեպքում, երբ մենք ունենք հազարավոր և տասնյակ հազարավոր շահառուներ, որոնց կարծիքները նույնպես կարևոր են", - նշել է նախաձեռնության ներկայացուցիչը ։

Չալաբյանը վստահ է, որ խոսքը ոչ թե բարեփոխումների, այլ դեգրադացիայի մասին է ։ Ասվածի պարզության համար նա անդրադարձել է օրինագծի կետերից մեկին, որտեղ արգելվում է Ակադեմիական քաղաքից դուրս բուհերի առկայությունը ։ Նրա համոզմամբ ՝ այս կետը կհանգեցնի բազմաթիվ համալսարանների փակմանը, այդ թվում ՝ Հայաստանի մարզերում։

"Դա նշանակում է, որ մարզերում գտնվող համալսարանները պետք է փակվեն ։ Իսկ այսօր Երեւանից դուրս սովորում է 9000 ուսանող, էլ չենք խոսում այն անձնակազմի մասին, որոնք աշխատում են այդ ուսումնական հաստատություններում", - պարզաբանել է Չալաբյանը, համոզմունք հայտնելով, որ մարզային բուհերի փակումը բացասաբար կանդրադառնա երկրի շրջանների զարգացման վրա, որոնք առանց դրա էլ անկում են ապրում։

Նրա խոսքով ՝ ներկայիս իշխանությունը պետք է հասկանա, որ որքան շատ շահառուներ է օտարում, այնքան մոտենում է իր վերջին օրը: "Դա այն է, ինչ մենք ակնկալում ենք, որպեսզի մարդիկ հասկանան, թե ինչ է կատարվում իրենց թիկունքում", - ասել է նախաձեռնության ներկայացուցիչը:

Այնուհետև նա քննադատել է այն փաստը, որ իշխանությունների գրեթե բոլոր օրինագծերը հրապարակվում են e-draft հարթակում (իրավական ակտերի նախագծերի հրապարակման միասնական կայք - խմբ.), և դրանց քննարկումներն ու քվեարկությունները, հիմնականում, տևում են ընդամենը երկու շաբաթ ։

Չալաբյանն ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ ցանկալի արդյունք ստանալու համար ՀՀ իշխանությունները բազմաթիվ ֆեյք օգտատերերի օգտագործմամբ լցոնումներ են իրականացնում հարթակում։

"Հարթակում ակտիվություն չի լինում, և բառացիորեն մեկ օրում 1000 մարդ կողմ է քվեարկում այդ օրինագծին։ Սա այս իշխանության գործելաոճն է ՝ սուտ, ֆեյքերի օգտագործում և կեղծիքներ։ Ուստի այս քննարկումները պետք է դուրս բերել հարթակից և հանրային քննարկումներ անցկացնել շահառուների ՝ ուսուցչական կազմի, գիտնականների, ակադեմիայի և համալսարանների ղեկավարության, ուսանողական կառույցների ներկայացուցիչների և գործատուների շրջանում, որոնք նույնպես շահառու են: Բայց դա տեղի չի ունենում, և մենք ստանում ենք այնպիսի "սուռոգատ", որը նպատակ ունի ևս մեկ մահացու հարված հասցնել մեր երկրի գիտությանը և բարձրագույն կրթությանը", - հավելել է "Հայաքվե" նախաձեռնության ղեկավարը։

Չալաբյանը դժգոհել է, որ քանի որ գործող իշխանությունը մեծամասնություն ունի Ազգային ժողովում, իրենց համար դժվար չի լինի առաջ մղել այդ "խելահեղ" նախագիծը։ Նա նաև թերահավատորեն է վերաբերվել, որ ներկայիս իշխանությունը ականջալուր կլինի փորձագիտական շրջանակների բարձրացրած դիտողություններին։ Որպես իր խոսքերի ապացույց ՝ քաղաքացիական նախաձեռնության ներկայացուցիչը օրինակ է բերել մեկ այլ տխրահռչակ փորձ՝ Հայոց պատմության դասագրքերի վերանվանումը Հայաստանի պատմության։ Չալաբյանը փաստել է, որ թեև քաղաքացիների մեծ մասը դեմ է արտահայտվել այդ նախաձեռնությանը, այնուամենայնիվ, իշխանություններն անտեսել են հասարակական կարծիքը ՝ փոխելով դպրոցական դասագրքի անվանումը:

"Երկրի վարչապետ կոչվածը որոշել է, որ իրենք, միևնույն է, անունը փոխելու են ։ Սա ցույց է տալիս, որ հասարակական կարծիքը նրանց համար ոչինչ չի նշանակում, նրանց համար կարևոր են միայն Ալիևի և Էրդողանի կարծիքները", - եզրափակել է Չալաբյանը ։

Հիշեցնենք, որ ըստ ներկայացված "Բարձրագույն կրթության և գիտության մասին" օրենքի նախագծի ՝ Հայաստանում նախատեսվում է սահմանել կրթության որակի վերահսկողության նոր չափորոշիչներ, ներդնել բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների լիցենզավորման և հավատարմագրման նոր մոդել, ինչպես նաև համալսարանների կառավարման ուղղահայաց մոդելը փոխարինել հորիզոնական մոդելով: Նախատեսվում է, որ, գործնականում, բուհերի գործունեության կառավարման և կարգավորման մի քանի օղակներ դառնան ինքնուրույն: Անդրադառնալով գիտական կազմակերպություններին և Գիտությունների ազգային ակադեմիային՝ նշվել է, որ առաջարկվող նորամուծության համաձայն, ԳԱԱ-ն դառնալու է ինքնավարության սկզբունքով կառավարվող հիմնադրամ: