Քաղաքագետ. Եվրոպայի խորհրդից Ադրբեջանին հեռացնելու հարցը գնալով ավելի արդիական է դառնում

Արմինֆո.Եվրոպայի խորհրդից Ադրբեջանին հեռացնելու հարցը գնալով ավելի արդիական է դառնում։ Նման կարծիք է հայտնել Իսրայելի Արևելյան Եվրոպայի և ԱՊՀ ինստիտուտի տնօրեն, քաղաքագետ Ալեքսանդր Ցինկերը։

Փորձագետն ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ վերջին շրջանում Եվրոպայի խորհրդի Խորհրդարանական վեհաժողովում (ԵԽԽՎ) ակտիվորեն քննարկվում է Ադրբեջանի նկատմամբ նոր պատժամիջոցներ սահմանելու հնարավորությունը, ընդհուպ՝ նրան կազմակերպությունից հեռացնելը:

Միևնույն ժամանակ, նա հիշեցրել է, որ Ադրբեջանի և Եվրոպայի խորհրդի միջև լարվածությունը սկսել է աճել դեռևս 2024 թվականի սկզբին, երբ ադրբեջանական իշխանությունները հրաժարվեցին ԵԽԽՎ դիտորդներին հրավիրել նախագահական ընտրություններին՝ չնայած կազմակերպության առջև ստանձնած պարտավորություններին:

Ցինկերը կարծում է, որ դա կանոնների լուրջ խախտում է դարձել, հատկապես, հաշվի առնելով, որ Ադրբեջանը, որպես Եվրոպայի խորհրդի անդամ, գտնվում է մշտադիտարկման ներքո: "Ի պատասխան դրան՝  ԵԽԽՎ-ը 2024 թվականի հունվարին սպառնացել էր քաղաքական պատժամիջոցներով, իսկ արդյունքում՝ հրաժարվել էր հաստատել ադրբեջանցի պատգամավորների լիազորությունները 2024 թվականի համար։ Իրավիճակն էլ ավելի է սրվել օգոստոսին, երբ Ադրբեջանի ԱԳՆ-ը հայտարարեց եվրոպական բոլոր պատգամավորների դեմ պատժամիջոցներ սահմանելու մասին, որոնք աջակցում էին Բաքվի դեմ ձեռնարկվող միջոցներին: Այդ որոշումը վրդովմունք առաջացրեց եվրոպացի խորհրդարանականների շրջանում և կարևոր շրջադարձային պահ դարձավ դիմակայության զարգացման գործում", - նշել է քաղաքագետը։

Միևնույն ժամանակ, նա ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ 2024 թվականի հոկտեմբերին ԵԽԽՎ նստաշրջանում պատգամավորների մեծ մասը համաձայնություն է հայտնել, որ Ադրբեջանում իրավիճակը դուրս է գալիս թույլատրելիի սահմաններից: Ցինկերը փաստել է, որ ԵԽԽՎ հինգ խմբերից չորսի ներկայացուցիչները բացահայտ հայտարարել են, որ Ադրբեջանը հատել է "կարմիր գծերը", և այդ երկրի դեմ հետագա միջոցառումները պետք է էլ ավելի կոշտ լինեն:

"Միայն մեկ խումբ, որի մեջ մտնում են, հիմնականում, ադրբեջանական կառավարության կողմնակիցները, հանդես է եկել երկխոսության շարունակման օգտին։

Սպասվում է, որ հաջորդ բեկումնային պահը կլինի ԵԽԽՎ 2025 թվականի հունվարյան նստաշրջանը, որի ընթացքում կարող է սկսվել Եվրոպայի խորհրդից Ադրբեջանի իրավական հեռացման գործընթացը: Բացառման օգտին առանցքային փաստարկներից մեկն այն է, որ Իլհամ Ալիևի ղեկավարած երկիրը վաղուց չի համապատասխանում ժողովրդավարության չափանիշներին, իսկ վերջին տարիներին կորցրել է, նույնիսկ,  դրանց նվազագույն հատկանիշները", - հավելել է փորձագետը։

Ցինկերը վստահ է, որ Ադրբեջանում իրավիճակն իսկապես լուրջ մտավախություններ է առաջացնում միջազգային դիտորդների շրջանում, հատկապես, ԵԽԽՎ-ի և ԵԽ այլ մարմինների հետ համագործակցելուց հրաժարվելու ֆոնին, ինչպիսին է խոշտանգումների կանխարգելման եվրոպական կոմիտեն,  մարդու իրավունքներին առնչվող իրավիճակը երկրում շարունակում է վատթարանալ:

Ընդ որում, քաղաքագետը կարծում է, որ անցած խորհրդարանական ընտրություններում զանգվածային խախտումները, ներառյալ լրագրողների և ընդդիմադիրների նկատմամբ բռնությունները, թեկնածուների նկատմամբ բռնությունները և քվեարկության արդյունքների կեղծումը միայն ամրապնդել են եվրոպացի պատգամավորների վճռականությունը Բաքվի նկատմամբ նոր պատժամիջոցներ կիրառելու հարցում: "Շատ երկրների ներկայացուցիչներ վստահ են, որ եթե Եվրոպայի խորհուրդը պատշաճ կերպով չարձագանքի Ադրբեջանի վարքագծին, դա կարող է հանգեցնել էլ ավելի լուրջ հետևանքների։ Արդեն հիմա ակնհայտ է, որ Ադրբեջանի ղեկավարությունը մտադիր չէ փոխել իր դիրքորոշումը եւ գնում է Եվրոպայի հետ հարաբերությունների հետագա սրման։

Այսպիսով, Եվրոպայի խորհրդից Ադրբեջանին հեռացնելու հարցը գնալով ավելի արդիական է դառնում ։ Կազմակերպությունը կանգնած է բարդ ընտրության առաջ. կամ այն կտրուկ քայլերի կդիմի, կամ կբախվի այն բանին, որ իր հիմնական սկզբունքները կասկածի տակ կդրվեն: Որոշումը, ինչպես սպասվում է, կկայացվի առաջիկա ամիսներին, բայց արդեն հիմա պարզ է, որ ադրբեջանական իշխանություններն իրենց ապագան չեն տեսնում եվրոպական այդ կառույցում", - ամփոփել է Ցինկերը։