Արմինֆո. Ադրբեջանը շարունակում է դիմակայել Հայաստանի հետ խաղաղության համաձայնագրի ստորագրմանը, ամրապնդելով այն զգացողությունը, թե՝ "ով ավելի ուժեղ է, նա էլ ճիշտ է": Այդ մասին ասվում է Միացյալ Թագավորությունում Հայաստանի դեսպան Վարուժան Ներսեսյանի հոդվածում, որը հրապարակվել է The Telegraph-ում։
Դեսպանը նշել է, որ Լեռնային Ղարաբաղի հայերի էթնիկ զտումները նկարագրելու համար օգտագործվող լեզվի շուրջ բրիտանական մամուլում այս ամիս ծագած աղմուկը առաջացել է հուզական պահի. արդեն մեկ տարի է, ինչ Լեռնային Ղարաբաղի բնիկ բնակչությունը բռնի տեղահանվել է ադրբեջանական ուժերի կողմից։
«Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ արդար եւ կայուն խաղաղություն ապահովելու համար Արեւմուտքի ճնշումը հրատապ անհրաժեշտություն է, իսկ ներկա պահն այդ նպատակին հասնելու հազվագյուտ հնարավորություն է տալիս», - նշել է Ներսեյանը։
Այնուհետեւ դեսպանն ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքին, որ Ադրբեջանը նախատեսում է նոյեմբերին կայանալիք COP 29-ի անցկացումը օգտագործել, որպեսզի կոչ անի «համաշխարհային զինադադար» հաստատելու բոլոր զինված հակամարտություններում: «Թեև այս մտադրությունը գովելի է, սակայն այն որոշակի հեգնանք ունի իր մեջ: Ադրբեջանն ինքը կարող էր ցույց տալ խաղաղությանն ուղղված իր հավատարմությունը՝ ստորագրելով Հայաստանի հետ խաղաղության համաձայնագիրը, որն արդեն իսկ պատրաստակամություն է հայտնել ստորագրելու կողմերի միջեւ համաձայնագրի համաձայնեցված մասերը առանց արհեստական նախապայմանների կամ պահանջների։
Մեր նպատակը, պարզապես, խաղաղությունն է հավասար, ինքնիշխան ազգային պետությունների միջեւ: Խոսքը միայն ռազմական գործողությունների դադարեցման մասին չէ. խոսքը մեր ընդհանուր պատմության եւ մեր տարածաշրջանի պատմության այս էջը շրջելու մասին է», - շարունակել է Հայաստանի դեսպանը:
Միեւնույն ժամանակ, նա հավելել է, որ Հայաստանի կառավարության «Խաղաղության խաչմերուկ» նախաձեռնությունը մեր տարածաշրջանը դիտարկում է որպես տնտեսապես եւ քաղաքականապես փոխկապակցված ու բարգավաճ, որտեղ համագործակցությունն ու համակեցությունը փոխարինում են հակամարտություններին եւ պառակտմանը։ Որպեսզի այս տեսլականն իրականություն դառնա, Ադրբեջանը պետք է հրաժարվի ձգձգվող մարտավարությունից եւ անհիմն այնպիսի պահանջներից, ինչպիսիք են Հայաստանի Սահմանադրության մեջ փոփոխություններ կատարելու պահանջները։
Խաղաղությունը չի կարող պարտադրվել. այն պետք է փոխհամաձայնեցվի, եւ երկու կողմերը պատրաստ լինեն մոտենալու միմյանց որպես հավասարի», - կարծում է հայ դօվանագետը:
Նրա ասելով, աայս տարի Բաքվում ՄԱԿ COP 29 գագաթնաժողովի անցկացումը Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ ձեռք բերված կարեւոր համաձայնության արդյունք է, որը լավատեսության հազվագյուտ պահ է մեր անհանգիստ տարածաշրջանի համար:
«Հայաստանը համաձայնել է հանել իր վետոն եւ աջակցել Ադրբեջանի հայտին՝ որպես վստահության ամրապնդման միջոցի, Բաքվում ապօրինաբար պահվող երեսուներկու հայ ռազմագերիներին վերադարձնելու Ադրբեջանի պարտավորության դիմաց։
Այս համաձայնությունը համարվում էր հույսի փարոս, որ խաղաղությունը կարող է վերջապես հասանելի լինել: Սակայն այդ ժամանակից ի վեր Ադրբեջանը սանձազերծել է Հայաստանի նկատմամբ սպառնալիքների ու անհիմն պահանջների տարափ՝ խարխլելով այդ հուսադրող համաձայնության փխրուն հիմքը», - հայտարարել է ՄԹ-ում Հայաստանի դեսպանը։
Ներսեսյանը վստահ է, որ այսօր, երբ ողջ աշխարհի ուշադրությունը կենտրոնացած է Բաքվի վրա՝ COP 29-ին ընդառաջ, Ադրբեջանը պատմական հնարավորություն ունի գործնականում կյանքի կոչելու խաղաղությանն ուղղված իր հայտարարած հանձնառությունը:
«Հայաստանը ձեռնարկում է բոլոր անհրաժեշտ քայլերն այդ նպատակին հասնելու համար։ Նա առաջարկել է վստահության ամրապնդման միջոցներ՝ ներառյալ հրադադարի խախտումների մշտադիտարկման եւ հետաքննության համատեղ մեխանիզմի ստեղծումը: Մինչ այժմ այս առաջարկները լռությամբ են ընդունվել Ադրբեջանի կողմից, որը շարունակում է առանց ապացույցների մեղադրել Հայաստանին հրադադարի ռեժիմի խախտման համար։
Ավելին՝ Ադրբեջանը քննադատում է Հայաստանին ինքնապաշտպանության նպատակով զենք ձեռք բերելու համար։ Մինչդեռ, հենց ինքն առավել հաճախ է զենքեր մատակարարումներ ստանում: Ի պատասխան՝ Հայաստանն առաջարկել է ստեղծել սպառազինությունների վերահսկման մեխանիզմ, որն Ադրբեջանն արագորեն մերժել է», - նշել է դեսպանը:
Ներսեյանի համոզմամբ՝ առավել մտահոգիչ է Ադրբեջանի ընդդիմանալը Հայաստանում ԵՄ անզեն դիտորդական առաքելությանը, որի միակ նպատակը տարածաշրջանում կայունության եւ հաշվետվողականության խթանումն է։ Թեեւ Ադրբեջանը լիովին իրավունք ունի հրաժարվելու իր տարածքում առաքելության ներկայությունից, սակայն նրա այն պնդումը, թե առաքելությունը պետք է դուրս բերվի Հայաստանից, լավագույն դեպքում անհիմն է, իսկ վատագույն պարագայում՝ միջազգային վկաներին հեռացնելու փորձ՝ պատրաստվելու մեկ այլ հարձակման:
«Տարածաշրջանում խաղաղությունը չի կարող լինել միայն Հայաստանի պատասխանատվությունը։ Ադրբեջանը պետք է միջազգային հանրությանը ցույց տա, որ իրապես հավատարիմ է խաղաղությանը։
Միեւնույն ժամանակ միջազգային հանրությունը COP 29-ից առաջ պետք է գնահատի Ադրբեջանի գործողությունների հակադրությունը իր հռետորաբանությանը: Խոսքերը կարեւոր են։ Իրական խաղաղության հասնելը պահանջում է անսասան պարտավորություն, բայց նաեւ պատասխանատվություն եւ հավատարմություն միջազգային իրավունքին: Բաքուն պետք է որոշի. օգտվել առաջընթացի այս հնարավորությունից, թե՞ շարունակել այն ճանապարհը, որն անպայմանորեն տանելու է հետագա հակամարտության», - ամփոփել է հայ դիվանագետը: