Արմինֆո. Ուղիղ մեկ տարի առաջ ՝ 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ին, Ադրբեջանի զինված ուժերն Արցախի Հանրապետության շուրջ տասնամսյա համատարած շրջափակումից հետո ագրեսիա նախաձեռնեցին ինքնորոշման իրավունքի համար պայքարող Հանրապետության նկատմամբ։
Ողջ միջազգային հանրության անգործության ֆոնին՝ միայնակ մնալով թվով տասնյակ անգամ գերազանցող թշնամու առջեւ, Արցախը սեպտեմբերի 20-ին ընկավ։
Թշնամու ագրեսիայի արդյունքում հարյուրավոր արցախցիներ վիրավորումներ ստացան, այդ ժամանակ հաղորդվում էր ավելի քան 200 զոհի մասին, այդ թվում ՝ խաղաղ բնակիչների:
Ադրբեջանն սկսեց ԼՂՀ-ի բռնի ենթարկումը։ Բացի այդ, սեպտեմբերի 20-ի ուշ երեկոյան հայտն դարձավ, որ Ադրբեջանը նպատակաուղղված գնդակահարել է ռուսական խաղաղապահ զորակազմի երկու մեքենա, զոհվել է 6 մարդ, այդ թվում՝ նաև ՌԽԶ փոխհրամանատարը: Սեպտեմբերի 22-ին սկսսվեց Արցախի Պաշտպանության բանակի լուծարման գործընթացը: Սեպտեմբերի 21-24-ը որոնողական աշխատանքների ընթացքում ԼՂՀ ՆԳՆ-ն հայտնաբերել էր 105 արցախցու, այդ թվում ՝ դաժանաբար սպանված երեխաների և ծերերի դիակներ: Արցախն ամբողջությամբ հայաթափվեց, նրա ողջ բնիկ բնակչությունը՝ ավելի քան 120 հազար մարդ, ֆիզիկական հաշվեհարդարի սպառնալիքի տակ ստիպված էին փախչել Հայաստան ։
Հավելենք նաև, որ զանգվածային արտագաղթի ժամանակ՝ սեպտեմբերի 25-ին, Ստեփանակերտի մոտակայքում տեղի ունեցավ վառելիք պահեստում պայթյուն, պայթել էր բենզինի ցիստեռնը: Պայթյունի պահին այնտեղ էին գտնվում ադրբեջանական վերջին ագրեսիայի ֆոնին Արցախից հեռանալու համար բենզինի հերթ կանգնած մեծ թվով մարդիկ: Ըստ ՀՀ քննչական կոմիտեի՝ վառելիքի պահեստում տեղի ունեցած պայթյունի հետևանքով զոհվել է 218 մարդ, որոնցից 215-ի ինքնությունը պարզվել է: Առնվազն 120 մարդ ստացել էր տարբեր աստիճանի մարմնական վնասվածքներ, հիմնականում, այրվածքների տեսքով: Այս պահի դրությամբ, քննության տվյալներով, 21 մարդու գտնվելու վայրն անհայտ է։
2020 թվականի աշնանն սկսված թշնամու ագրեսիայից հետո, որը 2023 թվականի սեպտեմբերին ավարտվեց Արցախի ամբողջական էթնիկ զտմամբ, ավելի քան 150 հազար արցախցիներ դարձան անօթևան։
Այսօր Երևանում հիշատակի միջոցառումներ կանցկացվեն Հայրենիքի համար գլուխ խոնարհածների համար: