Չորեքշաբթի, 18 Սեպտեմբերի 2024 16:17

Արմինֆո. ԱՄՆ-ը Հայաստանի առջև պահանջ է դրել բարձրացնել հայ- իրանական սահմանից ռուսական սահմանապահ զորքերի դուրսբերման հարցը: Այդ մասին սեպտեմբերի 18-ին Երեւանում կայացած մամուլի ասուլիսում հայտարարել է քաղաքագետ Սուրեն Սուրենյանցը, նշելով, որ այդ տեղեկություններն ինքն ստացել է իր դիվանագիտական խողովակներով։

 

Ինչպես նշում է քաղաքագետը, ԱՄՆ-ն ամեն կերպ ձգտում է նվազագույնի հասցնել Իրանի, Ռուսաստանի և Չինաստանի ազդեցությունը Կենտրոնական Ասիայում և Հարավային Կովկասում: Սուրենյանցի կարծիքով ՝ Ռուսաստանի և Իրանի դիրքորոշումներն այս համատեքստում նման են, թեև նույնական չեն։

 

Նրա խոսքով՝ տարաձայնությունները վերաբերում են Թուրքիայի և Ադրբեջանի հետ փոխգործակցությանը ։ "Եթե Ռուսաստանի համար Ադրբեջանն ու Թուրքիան  երկրներ են, որոնց միջոցով նա շրջանցում է արևմտյան պատժամիջոցները, ապա Թեհրանի համար դրանք Արևմուտքի, այդ թվում ՝ Իսրայելի դաշնակիցներն են", - պարզաբանել է քաղաքագետը:

 

Այս տեսանկյունից Ռուսաստանի ներգրավումը, այսպես կոչված, Մեծ Թուրանի կառուցման նախագծում, փորձագետի կարծիքով, էքզիստենցիալ սպառնալիք  Իրանի համար: Սակայն, ըստ նրա, այսօր չի կարելի պնդել, որ Ռուսաստանի և Իրանի հարաբերությունները ճգնաժամի մեջ են. նարատիվ, որն այդքան ակտիվորեն փորձում են առաջ տանել արևմտամետ ուժերը:

 

"Այսպես կոչված՝ " Զանգեզուրի միջանցքի " գործարկման կարևորության մասին Թուրքիայի հետախուզության ղեկավար Իբրահիմ Քալընի հերթական հայտարարություններից հետո ոչ պաշտոնական այցով Թեհրանում գտնվող Ռուսաստանի Անվտանգության խորհրդի քարտուղար Սերգեյ Շոյգուն հայտարարել է տրանսպորտային հաղորդակցության հարցերում Իրանի քաղաքականությանը Ռուսաստանի աջակցության մասին։ Սա դրական ազդակ է մեզ համար, եթե, իհարկե, Հայաստանում լինի նորմալ իշխանություն, որն ի վիճակի լինի օգտվել նման իրավիճակից", - ընդգծում է Սուրենյանցը։

 

Միևնույն ժամանակ, նա կարծում է, որ Ռուսաստանն ու Իրանը ձգտում են պահպանել ստատուս-քվոն Արաքս գետի գոտում և թույլ չտալ այնտեղ Արևմտյան խաղացողների հայտնվելը: Նրա խոսքով ՝ այդ պայմանավորվածությունը համահունչ է այն իրողություններին, որոնք նախատեսված էին Գյուլիստանի և Թուրքմենչայի պայմանագրերով (1813 և 1818 թթ.)։ Այս առումով նա հիշեցրել է, որ Թուրքմենչայի պայմանագրի 9-րդ կետի համաձայն,  Ռուսաստանի և Իրանի միջև սահմանն անցնում է Արաքս գետով։

 

Նշենք, որ Ադրբեջանը Թուրքիայի աջակցությամբ փորձում է Հայաստանից արտատարածքային միջանցք ստանալ՝ Սյունիքի մարզով։ Ռուսաստանի արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովի վերջին հայտարարությունն այն մասին, որ Հայաստանի իշխանությունները չեն ցանկանում կատարել 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության 9-րդ կետով ստանձնած պարտավորությունները՝ տարածաշրջանում տրանսպորտային հաղորդակցությունների ապաշրջափակման վերաբերյալ, բացասական արձագանք է առաջացրել Թեհրանում։ ԻԻՀ իշխանությունները տարբեր մակարդակներով ընդգծել են, որ Իրանի Իսլամական Հանրապետությունը, այսպես կոչված, "Զանգեզուրի միջանցքը" դիտարկում է որպես կարմիր գիծ և կոշտ կարձագանքի տարածաշրջանում ցանկացած տարածքային փոփոխության: