Ուրբաթ, 13 Սեպտեմբերի 2024 10:35

Արմինֆո.Գրեթե մեկ տարի առաջ Ադրբեջանը էթնիկ զտում իրականացրեց Լեռնային Ղարաբաղում։ Այդ մասին հայտարարել է Շվեյցարիայում Հայաստանի դեսպան, համաշխարհային կազմակերպության Ժնեւի գրասենյակում երկրի մշտական ներկայացուցիչ Անդրանիկ Հովհաննիսյանը՝ մարդու իրավունքներին նվիրված ՄԱԿ-ի 57-րդ նստաշրջանում իր ելույթի ժամանակ։

 

 Դիվանագետը հիշեցրել է, որ ՄԱԿ-ի 40 անդամ պետություններ հանդես են եկել համատեղ հայտարարությամբ մարդու իրավունքների խորհրդում ՝ այդ կապակցությամբ արտահայտելով "ծայրահեղ մտահոգություն Լեռնային Ղարաբաղում հումանիտար եւ իրավապաշտպան ծանր ճգնաժամի եւ "իրենց տներից էթնիկ հայերի զանգվածային տեղահանության կապակցությամբ, որն առաջացել է "Ադրբեջանի ռազմական գործողության եւ Լաչինի միջանցքի իննամսյա շրջափակման պատճառով": Նրանք կոչ են արել ՄԻԳՀԳ-ին ուշադիր հետեւել իրավիճակին եւ տեղեկացնել խորհրդին:

 

Հովհաննիսյանը Այնուհետեւ ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամաանքին, որ գերագույն հանձնակատարը նույնպես մտահոգություն է հայտնել "մասնավորապես, քաղաքացիական անձանց նկատմամբ զինված ուժի վերսկսված կիրառման ազդեցության վերաբերյալ" եւ ընդգծել էթնիկ հայ բնակչության իրավունքների պաշտպանության կարեւորությունը:

 

"Գերագույն հանձնակատարն այնուհետեւ հայտարարել է, որ մարդու իրավունքների կամ միջազգային մարդասիրական իրավունքի խախտումների մասին ցանկացած հաղորդում պահանջում է հետագա միջոցներ, ներառյալ արագ, անկախ և թափանցիկ հետաքննությունները՝ պատասխանատվության ենթարկելու և զոհերին փոխհատուցելու համար ՝ կախված հանգամանքներից":

 

Միջազգային դատարանը և բազմաթիվ հեղինակավոր միջազգային դիտորդներ նույնպես ահազանգել են Ադրբեջանի կողմից մարդու իրավունքների կոպիտ խախտումների մասին: Այդ կապակցությամբ Հայաստանը խնդրում է ՄԻԳՀԳ - ին շարունակել զբաղվել այդ հարցով եւ իր եզրակացությունները կիսել ՄԻԽ-ի հետ", - հավելել է հայ դիվանագետը։

 

Ընդ որում, նա նշել է, որ Հայաստանն իրացնում է Ադրբեջանին եւ Պակիստանին պատասխան տալու իր իրավունքը, որոնք հանդես են եկել Իսլամական պետություն կազմակերպության անունից: «Հիշեցնենք, որ 1980-ականների վերջին Խորհրդային Ադրբեջանում բնակվում էր շուրջ 500 հազար հայ: Այսօր նրանք բառացիորեն չկան։ Նրանք սպանվեցին և տեղահանվեցին։ Ադրբեջանը պետք է դա նկատի ունենա ՝ նոր խեղաթյուրված ժողովրդագրական պատմություններ հորինելիս։

 

Մեկ տարի առաջ Լեռնային Ղարաբաղը դարձավ Ադրբեջանի ագրեսիայի և տեղահանության քաղաքականության զոհ։ Միջազգային դատարանը նշել է, որ "ՄԱԿ-ի զեկույցների համաձայն, Լեռնային Ղարաբաղում Ադրբեջանի կողմից սկսված գործողությունից հետո ավելի քան 100 000 հայկական ազգային կամ էթնիկ ծագում ունեցող անձինք ստիպված են եղել լքել իրենց բնակավայրերը": Էթնիկ զտումից հետո սոցիալական ցանցերում բազմիցս հայտնվում են Լեռնային Ղարաբաղում ադրբեջանական վանդալիզմի կադրեր, որոնք ցույց են տալիս հայկական սեփականության, մշակութային և կրոնական ժառանգության օբյեկտների ոչնչացումը, թալանը և վնասումը: ՄԱԿ - ի մշակութային իրավունքների հարցերով հատուկ զեկուցողը դա անվանել է "մշակութային զտում", - հավելել է Հովհաննիսյանը։

 

Այդ համատեքստում նա ուշադրություն է հրավիրել, որ վերջերս Freedom House-ի զեկույցում եզրակացություն է արվել այն մասին, որ գոյություն է ունեցել "համակարգված երկարաժամկետ ծրագիր, որն ուղղված է Լեռնային Ղարաբաղը նրա էթնիկ հայ բնակչությունից ազատելուն", եւ որ "Ադրբեջանի գործողությունները համապատասխանում են էթնիկ զտման չափանիշներին": Եվրոպայի խորհրդի մարդու իրավունքների հանձնակատարը և Human Rights Watched-ը հաղորդել են, որ Լեռնային Ղարաբաղի բնակչությունը տեղահանվել է Ադրբեջանի զինված հարձակման և նրա դեմ տարիներ շարունակ իրականացված ատելության ու անհանդուրժողականության պատճառով:

 

<Հայաստանը շարունակելու է համառորեն հաղորդել, որ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտությունը կրոնական չէ և չի կարող օծվել կրոնական տերմիններով: Հայաստանը հաստատակամորեն հավատում է, որ մարդու իրավունքները համընդհանուր են և չեն սահմանափակվում կրոնական պատկանելությամբ:

 

Ցավոք, Ադրբեջանը շարունակում է չարաշահել ԻՀԿ-ին իր անդամակցությունը, որպեսզի խեղաթյուրի հակամարտության հետ կապված իրողությունները ։ Միայն մեկ վառ օրինակ բերենք այս առումով ։ Հայաստանն աջակցում, իսկ Ադրբեջանը խոչընդոտում է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի փաստահավաք առաքելությանը Լեռնային Ղարաբաղում, և դա հրապարակայնորեն ճանաչել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի գլխավոր տնօրենի օգնականը: Հատկանշական է, որ Միջազգային դատարանը վճռել է, որ Ադրբեջանը պետք է "կանխի եւ պատժի վանդալիզմի եւ պղծման գործողությունները, որոնք վերաբերում են հայկական մշակութային ժառանգությանը, ներառյալ եկեղեցիներին եւ երկրպագության այլ վայրերին":

 

Հայաստանը լավ հարաբերություններ ունի ԻՀԿ գրեթե բոլոր անդամների հետ։ Մենք համապատասխանաբար խնդրում ենք նրանց վերանայել ԻՀԿ հայտարարություններում երկկողմ հակամարտությունների հարցերի ներառումը", - խնդրել է հայ դիվանագետը ։