Երկուշաբթի, 2 Սեպտեմբերի 2024 11:17

Արմինֆո. Արցախի Հանրապետության բարձրագույն ղեկավարությունը՝ Լեռնային Ղարաբաղի նախագահ Սամվել Շահրամանյանի գլխավորությամբ, սեպտեմբերի 2-ին այցելել է "Եռաբլուր" զինվորական պանթեոն, որտեղ հարգանքի տուրք է մատուցել հանրապետության անկախության համար մղված մարտերում զոհված զինծառայողների հիշատակին:

 

Լրագրողների հետ զրույցում Սամվել Շահրամանյանը հիշեցրել է, որ 33 տարի առաջ այս օրը Լեռնային Ղարաբաղի ժողովուրդն ընդունեց Անկախության հռչակագիր: Ցավոք, այսօր հայ բնակչությունն այդ օրը նշում է իր տնից հեռու։ Նրա հայրենիք վերադառնալու հարցը մշտապես գտնվում է հանրապետության ներկայիս իշխանությունների օրակարգում։ Արցախի խորհրդարանի որոշմամբ ստեղծվել է աշխատանքային խումբ, որը գլխավորում է Հայաստանի նախկին արտգործնախարար Վարդան Օսկանյանը: "Մենք պարբերաբար հանդիպում և քննարկում ենք մեր հայրենակիցների՝ իրենց մշտական բնակության վայրեր վերադառնալու բոլոր հնարավոր տարբերակները։ Այդ հարցի վերաբերյալ առաջարկներն ու նախաձեռնությունները բազմաթիվ են ։ Մի բան կարող եմ ասել.  արցախցիները մեծ ցանկություն ունեն վերադառնալ իրենց տները, բայց պետք է պատրաստվել, որպեսզի այդ վերադարձը իրականացվի միջազգային երաշխիքների մեխանիզմների կիրառմամբ։ Եթե այդ երաշխիքներն իրական լինեն, մենք պատրաստ ենք ապահովել արցախցիների վերադարձը հայրենիք", - ասել է Արցախի նախագահը։

 

Շահրամանյանը հավելել է, որ Արցախի Հանրապետությունը լուծարելու մասին իր հրամանագիրն անօրինական է, և այդ փաստաթուղթն իրավական ուժ չունի: "Արցախի լուծարման հարցը շահարկվում է ։ Այն փաստաթուղթը, որը մենք ստիպված էինք ստորագրել, հնարավորություն էր տալիս ապահովել քաղաքացիական բնակչության անվտանգ տեղաշարժը", - ասել է նա, նշելով, որ Արցախի լուծարման մասին փաստաթուղթը հակաիրավական է, այն իրավական ուժ չի ստացել։

 

Անդրադառնալով ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հետ հարաբերություններին՝ Շահարամանյանը նշել է, որ հարկադրված Երևան տեղափոխվելուց հետո ինքը չի հանդիպել ՀՀ կառավարության ղեկավարի հետ: "Ես չեմ էլ փորձել հանդիպել Փաշինյանի հետ, հետեւաբար, մեր միջև ոչ մի քննարկում չի եղել, և մենք Արցախ վերադառնալու մեր առաջարկները չենք ներկայացրել, քանի որ դա մեր իրավունքն է, և վարչապետը չի կարող խոչընդոտել այդ գործընթացին",-ասել է Սավել Շահրամանյանը, հավելելով, որ Հայաստանի իշխանություններն իրենք են հրաժարվել արցախցիների հետ բանակցություններից: Մինչդեռ, արցախցիների վերադարձը հայրենի վայրեր հնարավոր է միայն հզոր Հայաստանի առկայության դեպքում։

 

Նախագահն ընդգծել է, որ վերջին տասնամյակներում Արցախի հարցով բանակցություններ են վարել Հայաստանի իշխանությունները, և Արցախի վերադարձը միջազգային օրակարգ նաև պաշտոնական Երևանի հարցն է: "Հայաստանի իշխանությունները պետք է ամեն ինչ անեն արցախցիների իրավունքների պաշտպանության համար, այդ թվում ՝ միջազգային հարթակներում։ Մենք պատրաստ ենք համագործակցել բոլոր շահագրգիռ կառույցների հետ տարբեր ձևաչափերով, բայց շատ կարևոր է, որ Ադրբեջանի հետ խաղաղության պայմանագրի նախագծում Արցախի հարցը ճիշտ ձևակերպվի", - նշել է Սամվել Շահրամանյանը։

 

Անդրադառնալով Արցախի նախկին պետական նախարար Ռուբեն Վարդանյանի ճակատագրի վերաբերյալ ՀՀ վարչապետի հայտարարությանը՝ Շահրամանյանը կոչ է արել ավելի բաց խոսել այդ հարցի շուրջ, որպեսզի հանրությանը հասկանալի լինի, թե ինչի մասին է խոսքը:

 

Հիշեցնենք, որ օգոստոսի 31-ին կայացած մամուլի ասուլիսում Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել էր, որ Հայաստանի իշխանությունները ցանկանում են հասկանալ, թե ով է ներկայումս ադրբեջանական բանտում գտնվող Ռուբեն Վարդանյանին "ուղարկել" Հայաստան և Լեռնային Ղարաբաղ, "ինչ նպատակով և ինչ երաշխիքներով": "Ինչպե՞ս ստացվեց, որ Ռուբեն Վարդանյանը հրաժարվեց Ռուսաստանի քաղաքացիությունից։ Ո՞վ է նրան խորհուրդ տվել կամ հանձնարարել գնալ այդ քայլին ։ Ո՞վ է նրան ուղարկել, գործուղել Հայաստան, Լեռնային Ղարաբաղ, ի՞նչ նպատակով, ի՞նչ երաշխիքներով, ի՞նչ հավաստիացումներով կամ խոստումներով: Եվ ո՞վ վերջում ասաց ՝ գիտեք, մենք իրականում չգիտենք, թե ով է նա, որովհետև նա այլ երկրի քաղաքացի է ։ Մենք ուզու՞մ ենք ստանալ այդ հարցերի պատասխանները, թե՞ ոչ։ Դա իսկապես լուրջ հարց է, որով մենք զբաղվում ենք", - ասել է Հայաստանի կառավարության ղեկավարը։ Նույն օրը նա անիրատեսական է համարել Ղարաբաղի հայերի վերադարձը հայրենի տներ այն տրամաբանությամբ, որով այդ հարցն այժմ "ձեւակերպում են Լեռնային Ղարաբաղի որոշ նախկին պաշտոնյաներ":

 

Հիշեցնենք, որ սեպտեմբերի 2-ին լրանում է 1991թ.Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության հռչակման մասին հռչակագրի ընդունման 33-ամյակը: Արցախի ժողովուրդը 1991 թվականի դեկտեմբերի 10-ի անկախության հանրաքվեում վճռականություն է հայտնել կառուցել և ամրապնդել իր պետականությունը ժողովրդավարական նորմերի հիման վրա: Այս հարցին դրական է պատասխանել հանրաքվեին մասնակցած քաղաքացիների 99,89 տոկոսը։ Ադրբեջանը 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ին ռազմական գործողություն  սկսեց Արցախի դեմ ։ Այն ավարտվեց սեպտեմբերի 20-ին՝ ռուս խաղաղապահների միջնորդությամբ ։ Արցախից Հայաստան տեղափոխվեց ավելի քան 100 հազար մարդ ։ Հայաստանի քննչական կոմիտեի վերջին տվյալների համաձայն, Արցախի դեմ Ադրբեջանի ագրեսիայի հետևանքով ավելի քան 200 մարդ զոհվել է, ավելի քան 300 - ը ՝ վիրավորվել, 16 - ը՝ գերեվարվել, 14 - ը՝ խոշտանգվել, 42-ը ՝ անհետ կորել։

 

Վերջին տվյալներով՝ Արցախից Հայաստան է ժամանել 100 632 բռնի տեղահանված։ Օկուպացնելով Արցախը՝ Ադրբեջանը շարունակում է իրականացնել այդ տարածաշրջանում հայկական հետքի ոչնչացման քաղաքականություն։