ԿԳՄՍՆ-ն ստիպված է արձագանքել Տավուշում և Շիրակում հայկական եկեղեցիների վերականգնման աշխատանքների վերաբերյալ ադրբեջանական ԶԼՄ-ների ֆանտազմագորիային

Արմինֆո. ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարությունը (ԿԳՄՍՆ) ստիպված է եղել արձագանքել ադրբեջանական լրատվամիջոցների ֆանտազմագորիային ՝ կապված Տավուշում և Շիրակում հայկական եկեղեցիների վերականգնման աշխատանքների հետ: Շաբաթներ առաջ ԿԳՄՍՆ-ից հայտնել էին Տավուշի մարզի Կիրանց և Ոսկեպար սահմանամերձ գյուղերի եկեղեցիները վերանորոգելու մտադրության մասին:

Այս հաղորդագրությունը ցավալի հետաքրքրություն է առաջացրել Ադրբեջանում, որտեղ ուրիշի պատմության և մշակույթի կեղծումն ու յուրացումը դարձել է նորմ: Ելնելով այս իրողությունից ՝ ադրբեջանական ԶԼՄ-ներում սկսել են շրջանառվել ապատեղեկատվություն այն մասին, թե իբր բուն հայկական եկեղեցիների վերականգնման աշխատանքների նպատակը, որոնք արմատապես տարբերվում են ցանկացած այլ եկեղեցուց, կառույցներից Ալբանական հետքերը հեռացնելու փորձ է:  Գաղտնիք չէ, որ Ադրբեջանը բոլոր հայկական եկեղեցիների պատմությունը կեղծելու փորձեր է անում ՝ փորձելով նրանց Ալբանական ծագում վերագրել ։

Այս կապակցությամբ ԿԳՄՍՆ-ն ստիպված է եղել հանդես գալ հայտարարությամբ, որով պաշտոնապես հերքել է Ադրբեջանի տարբեր մեդիա հարթակներում հրապարակումներն այն մասին, որ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև սահմանազատող (և ոչ միայն) տարածքներում գտնվող հայկական պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների վերանորոգման և վերականգնման աշխատանքներն ուղղված են "ալբանական հետքերի"վերացմանը: "Նման հաղորդագրություններն ակնհայտ սուտ են, Ադրբեջանի կողմից պատմական փաստերը կեղծելու մանիպուլյատիվ քաղաքականության հերթական դրսևորում ։ Մասնավորապես, Հայաստանի Տավուշի մարզի Կիրանց գյուղի եկեղեցին (տեղացիներն այն անվանում են Սուրբ Երրորդություն) կառուցվել է 19-րդ դարում տեղական անմշակ քարից և իրենից ներկայացնում է հայկական եռանավ բազիլիկ եկեղեցի: Հարավային պատուհանի ավանդատան վերին մասում պահպանվել է նրա հայկական ծագման փաստը հաստատող արձանագրություն ("1888 ԱՄԻ") ՝ կառուցման տարեթվով և աջ կողմում գտնվող հայերեն արձանագրությամբ ։

Կիրանցի այս եկեղեցին խորհրդային շրջանում վերածվել է պահեստի ։ 2024 թվականին ՀՀ կառավարության հատկացրած միջոցներով կիրականացվեն հուշարձանի ամրակայման, վերանորոգման և վերականգնման աշխատանքներ, ինչպես նաև զանգակատուն-ռոտոնդայի տեղադրման գիտա-նախագծային փաստաթղթերի կազմում: ՀՀ Տավուշի մարզի Ոսկեպարի Ս. Աստվածածին կենտրոնագմբեթ Խաչ եկեղեցին կառուցվել է 7-րդ դարում: Այն պատկանում է վաղ միջնադարյան հայ եկեղեցական ճարտարապետության "Մաստարայի տիպի" շինություններին (Մաստարայի Ս.Հովհաննես, Հառիճավանքի Ս. Գրիգոր, Արթիկի Ս. Գևորգ, Կարսի Առաքելոց) ։ Վաղ միջնադարյան Ոսկեպար եկեղեցին հիմնանորոգվել է 1975-1977 թվականներին, Սակայն մթնոլորտային տեղումների հետևանքով առաջացած խոնավության ներթափանցման պատճառով եկեղեցու տանիքները քանդվել են, իսկ տանիքի ճառագայթները վնասվել: 2024 թվականին հուշարձանի տանիքը կվերականգնվի պետական միջոցների հաշվին", - ընդգծել են ԿԳՄՍՆ-ից ։ Այնուհետև նախարարությունում նշել են, որ Շիրակի մարզի վաղքրիստոնեական Երերույքի տաճարը, որը նույնպես դարձել է ադրբեջանական տեղեկատվական քարոզչության օբյեկտ և ներկայացված է որպես թյուրքական հուշարձան ՝ կեղծ Պատմական պահանջներով, ընդգրկվել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային մշակութային ժառանգության նախնական ցանկում և Եվրոպայի Նոստրա մշակութային առավել վտանգված հուշարձանների ցանկում: ԿԳՄՍՆ-ում ուշադրություն են դարձրել, որ Երերույքի բազիլիկը և նրա շրջակայքը հարուստ են մշակութային շերտով, ինչի մասին են վկայում տարբեր տարիներին հայկական և իտալական հնագիտական արշավախմբերի կատարած ուսումնասիրությունների արդյունքները: Այս համատեքստում գերատեսչությունն ուշադրություն է հրավիրել նաև այն փաստի վրա, որ Երերույքի վաղ քրիստոնեական բազիլիկի վերանորոգման և վերականգնման ծրագիրն իրականացվում է ԿԳՄՍՆ-ի և Հայաստանում ԱՄՆ դեսպանատան համագործակցության շրջանակներում, որը ֆինանսավորվում է ԱՄՆ դեսպանի "մշակութային արժեքների պաշտպանության հիմնադրամի" կողմից: "Հայաստանի Հանրապետության պատմամշակութային ժառանգության պահպանումը, վերականգնումն ու հանրահռչակումը կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարության առաջնահերթություններից է, և պետությունը մշտական աշխատանք է տանում այդ ուղղությամբ: Կոչ ենք անում Ադրբեջանի համապատասխան շրջանակներին չխեղաթյուրել պատմական փաստերը, ինչպես նաև ապահովել Ադրբեջանի վերահսկողության տակ գտնվող հայկական պատմական և մշակութային հուշարձանների պահպանումը: Մասնավորապես, ապահովել միջազգային դիտորդական առաքելության այցելությունները Լեռնային Ղարաբաղի տարածքում հայկական հուշարձանների մոնիթորինգի նպատակով", - նշել են ՀՀ ԿԳՄՍՆ-ից ։