Արմինֆո."Մենք ՝ Հայաստանի և Ռուսաստանի քաղաքացիական հասարակությունների ներկայացուցիչներս, խորապես մտահոգված ենք Կովկասում և բազմադարյա պատմություն ունեցող ռուս-հայկական հարաբերություններում տեղի ունեցող իրադարձություններով": Այդ մասին ասվում է միջազգային "Լազարյան ակումբի" 6-րդ նիստի ամփոփիչ հայտարարությունում։
Ակումբի անդամներն իրենց պարտքն են համարել հայտարարել, որ ի հեճուկս ռուս-հայկական հարաբերությունները վարկաբեկելու փորձերի, ումից էլ որ դրանք բխեն, դրանց նկատմամբ այլընտրանք չկա և չի կարող լինել:
"Առավել ևս, երբ Հայաստանում գործող կառավարության ներքին և արտաքին քաղաքականության ձախողված կուրսի արդյունքում վտանգ է սպառնում Հայաստանի Հանրապետության հետագա գոյությանը, իսկ տասնյակ հազարավոր հայեր 2023 թվականին ստիպված են եղել լքել իրենց տները, եկեղեցիները և նախնիների գերեզմանները Լեռնային Ղարաբաղում։ Մեր ժողովուրդների ընդհանուր քրիստոնեական ծագումն ու հերոսական անցյալը, որոնք միասին են և ուրախության, և վշտի մեջ, հարաբերությունների պահպանման և զարգացման համար բացառիկ պատասխանատվություն են դնում մեր պետություններում իշխանությունների ներկայացուցիչների վրա: Ժամանակը, անշուշտ, ամեն ինչ իր տեղը կդնի "ով է մեղավոր" փոխվստահության կորստի, դաշնակցային պարտավորություններից հրաժարվելու, կորուստների և զոհողությունների համար գնահատականում։ Հավատում ենք և հույս ունենք, որ ամենալայն հիմքի վրա ժողովրդի լավագույն ներկայացուցիչների, քաղաքացիական հասարակությունների ներգրավմամբ պատասխան կտրվի նաև "ի՞նչ անել" հարցին: Բայց մենք այսօր արդեն հստակ գիտենք "ինչ չանել". չհամարձակվել կասկածի տակ դնել ռուս և հայ ժողովուրդների, Ռուսաստանի և Հայաստանի միության հիմքում ընկած հավատը, պատմությունն ու աշխարհագրությունը, տնտեսությունն ու մշակույթը", - ասվում է հայտարարության մեջ ։
Լազարյան ակումբում իրենց աջակցությունն ու համակրանքն են հայտնել Հայաստանում մեր աչքի առաջ թափ հավաքող հայրենասիրական շարժման վերելքին: "Ասում են ՝ կարելի է մի որոշ ժամանակ մոլորեցնել ամբողջ ժողովրդին, երկար ժամանակ մոլորեցնել ժողովրդի մի մասին, բայց չի կարելի անվերջ խաբել ողջ ժողովրդին։ Թվում է, թե ժամանակն է պարզելու: Մենք ակնկալում ենք, որ հայ ժողովրդի պատիվն ու արժանապատվությունը չեն տուժի ընթացիկ իրադարձություններում ։ Ուստի, դիմում ենք Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանության, պահակային և այլ ուժային կառույցների ծառայողներին ՝ Հայաստանի քաղաքներում և շրջաններում խաղաղ ցույցերի մասնակիցների նկատմամբ բռնություն կիրառելուց հրաժարվելու կոչով: Ինչպես հայտնի է, 2018 թվականին նման բան տեղի չի ունեցել ։ Հրավիրում ենք իրավապահ ծառայությունների ղեկավարների ուշադրությունը ժողովրդավարության ճնշման և բնակչության դեմ բռնաճնշումների համար նրանց անձնական պատասխանատվության վրա", - ասվում է ակումբի հայտարարության մեջ։
Միևնույն ժամանակ, հայտարարության մեջ խստորեն դատապարտվում է հայ ժողովրդի հոգևոր և մշակութային կոդի կրող Հայ առաքելական եկեղեցու նսեմացման՝ Հայաստանի Հանրապետության իշխանությունների կողմից սկսված արշավը ։ Նշվում է, որ աշխարհի հնագույն քրիստոնեական եկեղեցու պատմությունը խեղաթյուրելու խայտառակ փորձերը, նրա գործունեությունը կասեցնելու և նույնիսկ Ամենայն հայոց կաթողիկոսին ֆիզիկապես խոչընդոտելու սպառնալիքներով հանդերձ, դրանց նախաձեռնողների և կազմակերպիչների բարոյական կերպարի անկման աննախադեպ վկայություններն են: "Կոչ ենք անում բոլոր ազնիվ մարդկանց Հայաստանում և ողջ աշխարհում հանդես գալ Հայ առաքելական եկեղեցու կենսագործունեությանը պետության կոպիտ միջամտության, նրա հոգևորականների և սպասարկուների նկատմամբ ճնշումների դեմ ։ Հայաստանի "ապաքրիստոնեացումը" հանցագործություն է հայ ժողովրդի դեմ", - հայտարարել են ակումբի անդամները ։
"Խորապես ցավակցում ենք Լեռնային Ղարաբաղի հայ բնակչության ողբերգությանը, որը ոգեկոչում է 20-րդ դարասկզբին միջազգային հանրության կողմից դատապարտված հայ ժողովրդի ցեղասպանության փաստերը: Լեռնային Ղարաբաղից հայերի համատարած Արտագաղթը ծանր կշտամբանք է բոլոր նրանց համար, ովքեր ներգրավված են դրանում և, նույնիսկ, ներգրավված չեն: Լեզուն չի պտտվում այն անվանել" Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության կարգավորում", որը տասնյակ տարիներ բազմակողմ բանակցություններում առարկա է եղել: Մենք ցանկանում ենք խաղաղություն, այլ ոչ թե պատերազմ Կովկասում և հենց այդ պատճառով էլ պնդում ենք, որ պետք է գործել ի շահ նրա ։ "Ղարաբաղյան հարցը" ոչ մի կերպ չի կարող փակված համարվել։ Փախստականների վերադարձն իրենց տները, բոլոր գերիների ազատ արձակումը, ներառյալ Լեռնային Ղարաբաղի գերեվարված և պահվող առաջնորդները, հայկական կրոնի և մշակույթի հուշարձանների հետագա ճակատագիրը հրատապ, թեև ոչ ամբողջական, խնդիրների ցանկ է, որոնցով մենք պետք է մտահոգվենք միասին ։ Մտահոգված են մարդասիրական օգնության ավելացման, Հայաստանում և Ռուսաստանում ղարաբաղցի փախստականների ժամանակավոր կամ մշտական տեղակայման հարցում աջակցության, ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետությունում փախստականներին քաղաքացիությունից և քաղաքացիական իրավունքներից զրկելու արձանագրված փորձերի անհրաժեշտությամբ: Միանում ենք Ադրբեջանի Հանրապետության բանտերում գտնվող Լեռնային Ղարաբաղի առաջնորդների և մյուս հայ գերիների ազատ արձակման պահանջով ստորագրահավաք իրականացնող Լեմկինի ինստիտուտի նախաձեռնությանը: Հաշվի առնելով Լեռնային Ղարաբաղի տարածքում հայկական կրոնական և մշակութային հուշարձանների, եկեղեցիների և վանքերի գոյությանն ու պատմամշակութային ինքնությանը սպառնացող վտանգը ՝ հայտարարում ենք "Լազարյան ակումբի" հատուկ փորձագիտական խմբի ստեղծման և գործունեության կազմակերպման մտադրության մասին ՝ դրանց պ0ահպանման նպատակով մոնիթորինգ իրականացնելու նպատակով", - ամփոփել են "Լազարյան Ակումբի" մասնակիցները: