Հինգշաբթի, 2 Մայիսի 2024 15:13

Արմինֆո.Հայաստանում ընթանում են կասկածելի, մանիպուլյատիվ գործընթացներ. իշխանությունները խարանել են բոլոր նրանց, ովքեր բարձրաձայնում են առկա խնդիրների մասին։ Իշխանությունները քննադատողներին ներկայացնում են ոչ թե խաղաղություն, այլ պատերազմ ցանկացողների լույսի ներքո։ Բնականաբար, հասկանալի է, որ բոլորը խաղաղություն են ուզում, բայց հարցն այն է, թե ուր են միջազգային երաշխիքները։ Այս մասին հայտարարել է  քաղաքագետ Արման Ղուկասյանը՝ լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ։

 

Նրա խոսքով ՝ Հայաստանն ու Ադրբեջանը որոշել են սկսել սահմանազատման և սահմանագծման գործընթաց, սակայն, իրականում, այդ գործընթացը ոչ այլ ինչ է, քան հայկական կողմի միակողմանի զիջումներ, և չկա որևէ երաշխիք, որ Ադրբեջանը կկատարի ընդհանուր պայմանավորվածությունները:

"Այս իշխանությունները դժգոհ էին Ռուսաստանի Դաշնությունից և հրաժարվեցին ռուսական կողմի միջնորդությունից, բայց ես չեմ տեսնում, որ այդ գործընթացում կա Արևմուտքի միջնորդություն։ Այսինքն, միջազգային երաշխիքներ չկան, և անհասկանալի է, թե ինչու են Հայաստանի իշխանություններն այդքան վստահ, որ Բաքուն կկատարի իրենց պայմանավորվածությունները, սահմանազատումն ու սահմանագծումը տեղի կունենան, և խաղաղություն կտիրի։ Սա շատ կասկածելի գործընթաց է, իսկ միջազգային երաշխիքների բացակայության դեպքում ընդհանրապես վստահություն չի ներշնչում ՝ հաշվի առնելով ադրբեջանական կողմի ավանդական գործողությունները", - ասել է նա։

 

Ինչպես նշել է Ղուկասյանը, աշխարհում տեղի են ունենում գլոբալ փոփոխություններ, աշխարհաքաղաքական գործընթացների շրջանակում որոշ միջազգային ճանապարհներ, կոմունիկացիաները դառնում են ոչ արդիական, մյուսները, ընդհակառակը, դառնում են ավելի արդիական, օրինակ, Հյուսիս-հարավ ճանապարհը՝ Կասպից ծովով եւ, ընդհանուր առմամբ, Հարավային Կովկասն այդ առումով հետաքրքիր է դառնում:

 

Քաղաքագետի համոզմամբ ՝ առկա իրողություններում Հայաստանը պետք է դրանում իր շահը փնտրի, այն առավելագույնս առաջ տանելու հնարավորություն ունենա և թույլ չտա, որ ինչ-որ երկրներ փորձեն իրենց շահերն առաջ տանել Հայաստանի հաշվին, ինչպես դա այսօր է տեղի ունենում: "ՀՀ իշխանությունների այսօրվա գործողությունները և գուցե գործընթացների ոչ այնքան ճիշտ ընկալումը առիթ են տալիս մտածելու, որ մենք գտնվում ենք, մեղմ ասած, ոչ լավագույն վիճակում ։ Ես տեսնում եմ, որ Թուրքիան և Ադրբեջանը, ինչպես նաև որոշ երկրներ, արտաքին քաղաքական ուժեր փորձում են իրենց խնդիրները լուծել Հայաստանի շահերի հաշվին։ Իսկ եթե մենք խոսում ենք սահմանազատման-սահմանագծման գործընթացների մասին, ապա դրանք պետք է սկսվեին երկու կողմից, բայց մենք դեռ տեսնում ենք միակողմանի գործընթաց, ինչը հիմք է տալիս ենթադրելու, որ գործընթացը տեղի է ունենում մեր հաշվին, քանի որ այն հայելային չի իրականացվում", - նշել է նա։

 

Անդրադառնալով հայ-ռուսական հարաբերություններին ՝ Ղուկասյանը նշել է, որ ՀՀ իշխանությունները, քաղաքական դաշտում խնդիրներ ստեղծելով, այնուամենայնիվ, շատ լավ հասկանում են տնտեսական կողմի օգուտները, և որ ռուսական շուկան, ինչպես նաև ԵԱՏՄ-ն այսօր իսկապես այլընտրանք չունեն Հայաստանի համար: "Մենք տեսնում ենք, որ հայկական կողմը ԵԱՏՄ-ի մասով մասնակցում է գագաթաժողովներին և այլ հանդիպումներին, և ամենազարմանալին այն է, որ իշխանության ներկայացուցիչների շրջանում կա կարծիք, որ տնտեսականը և քաղաքականը կարելի է բաժանել։ Դա արմատապես սխալ է, նման բան չկա և չի կարող լինել, որ Հայաստանը, օրինակ, դուրս գա ՀԱՊԿ-ից, բայց դա տնտեսության վրա չի ազդել ։ Կրկնում եմ ՝ դա անհնար է, և դա շատ վտանգավոր կուրս է. անհնար է տնտեսությունը պահպանել ՝ մերժելով քաղաքականությունը", - ընդգծել է նա։ Այսօր, Ղուկասյանի ասելով, Հայաստանի քաղաքական եւ փորձագիտական դաշտում շատ բեւեռացված իրավիճակ է ստեղծվել ։ Կան շրջանակներ, որոնք ասում են, որ հայ-ռուսական հարաբերություններում չկան խնդիրներ և հարցեր, որ դրանք արհեստական բնույթ են կրում, իսկ կան շրջանակներ, որոնք, ընդհակառակը, ամեն ինչում մեղավոր են համարում Ռուսաստանին։ "Ես կարծում եմ, որ Հայաստանի և Ռուսաստանի հարաբերություններում խնդիրներ են առաջացել ոչ միայն հայկական կողմի սխալ կողմնորոշման և սխալ քաղաքականության պատճառով, այլ նաև օրինաչափ խնդիրների պատճառով ՝ հաշվի առնելով աշխարհաքաղաքական և տարածաշրջանային իրողությունների փոփոխությունները ։ Եվ այս իմաստով, բնականաբար, աշխատելու շատ բան կա. պետք է լինի երկխոսություն, հստակ և թափանցիկ երկխոսություն՝ այդ հարցերը բարձրացնելու համար, որպեսզի հասկանալի լինեն սուր հարցերը և՝ թե ինչպես կարելի է դրանք լուծել ։ Ցավոք, հայկական կողմից նման գործընթաց ես չեմ տեսնում, բայց, կրկնում եմ, բնական է, որ նման հարցեր առաջանում են, որովհետև ՌԴ շահերը փոխվում են տարածաշրջանում։ Մենք պետք է հասկանանք, թե ինչ է ուզում Ռուսաստանը տարածաշրջանից, մենք պետք է հասկանանք, որ հայ-ռուսական հարաբերությունները նոր մակարդակի են բարձրանում, և մենք պետք է հասկանանք, թե դա ինչ կարող է մեզ տալ ։ Բայց երկխոսություն չկա, և դա, մեղմ ասած, լավ չէ", - ասել է նա։

 

Քաղաքագետի համոզմամբ ՝ ներկայիս բարդ իրողություններում Հայաստանն իր գործողություններում պետք է կողմնորոշվի, առաջին հերթին, սեփական պետական և ազգային շահերով: Ղուկասյանը վստահ է, որ ճիշտ դիվանագիտության դեպքում Հայաստանը կարող էր դիվերսիֆիկացնել իր հարաբերությունները ՝ չվնասելով Ռուսաստանի հետ հարաբերություններին։ "Ակնհայտ է, որ դիվերսիֆիկացումը չպետք է իրականացվի ի վնաս երրորդ կողմի, այդ թվում ՝ ի վնաս հայ-ռուսական հարաբերությունների։ Թեև այսօր հենց դա էլ մենք տեսնում ենք, ընդ որում, իշխանությունները դա անում են բավական դաժան ձևով ։ Այնպես որ, այս առումով լուրջ աշխատանք կա անելու ։ Ես կարծում եմ, որ մոտ ապագայում Հայաստանը կհայտնվի էլ ավելի տուրբուլենտ վիճակում, քանի որ գլոբալ գործընթացները կարագանան, աշխարհն էլ ավելի անկայուն կդառնա, և դա կանդրադառնա նաև մեր տարածաշրջանի վրա։ Եվ այս իրավիճակում Հայաստանի իշխանությունների գիծը շատ վտանգավոր է հենց Հայաստանի կայունության համար, քանի որ մեր ունեցածի հաշվին տարվող դիվերսիֆիկացման քաղաքականությունն իր մեջ սպառնալիքներ է պարունակում և արդեն խնդիրներ է բերում ։ Այո, բոլորը ձգտում են խաղաղության, բայց կարող ենք խաղաղության հասնել այս տրամաբանական կառուցման մեջ: Ես դրանում խիստ կասկածում եմ", - ընդգծել է Ղուկասյանը։ Նա նաև հավելել է, որ Հայաստանն իր դաշնակից Ռուսաստանի հետ բոլոր հարցերը պետք է լուծի երկխոսության միջոցով և նոր իրականության շրջանակներում ՝ այդպիսով ձևավորելով հայ-ռուսական հարաբերությունների նոր մակարդակ: