Լավրով․Հայաստանի իշխանությունների միակողմանի զիջումները Հայաստանի սահմանները դարձնում են շարժական

Արմինֆո. Ռուսաստանը Հայաստանին նախկինի պես իր դաշնակիցն է համարում։ Այդ մասին հայտարարել է Ռուսաստանի ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովը՝ Sputnik, "Գովորիտ  Մոսկվա" և "Կոմսոմոլսկայա պրավդա" ռադիոկայաններին տված հարցազրույցում ՝ ի պատասխան Հայաստանի հետ հարաբերություններին առնչվող հարցին։

Դիտարկմանը, թե՝ Երևանում գոհ չեն ՀԱՊԿ-ի գործունեությունից, և ԵԱՏՄ-ն այդքան էլ շահավետ չէ, Լավրովը հակադարձել է, որ "կան փաստեր, որոնք շատ համառ բան են": "Մենք Հայաստանի հետ, այնուամենայնիվ, դաշնակիցներ ենք ։ Նախ, մենք իրավաբանորեն դաշնակիցներ ենք ։ Բայց ես կարծում եմ, որ ոչ միայն իրավաբանորեն, և այնտեղ կան մարդիկ, ովքեր հասկանում են Ռուսաստանի նշանակությունը Հայաստանի անվտանգության և տնտեսական զարգացման համար ։ Այդ թվում ՝ այդ երկրի կառավարության ղեկավարը, որն այստեղ վերջերս ելույթ է ունեցել խորհրդարանում, ասել է, որ " ՌԴ-ի հետ հարաբերությունները լավագույն ժամանակները չեն ապրում, սակայն դրանց կարեւորությունը դժվար է գերագնահատել մեր պետականության, ինքնիշխանության, անվտանգության եւ տնտեսական զարգացման համար ։ Եվ մենք գնահատում ենք այն հսկայական դրականը, որը եղել է և կա մեր հարաբերություններում" ։ Ինձ թվում է, որ դրանք շատ կարեւոր խոսքեր են, քանի որ որոշ չափով այդ արձագանքն է Արեւմուտքի ՝ ԱՄՆ - ի եւ ԵՄ - ի լկտի, անամոթ գործողություններին, առաջին հերթին, Հայաստանն արագացված տեմպերով Ռուսաստանի Դաշնությունից պոկելուն", - հայտարարել է Ռուսաստանի ԱԳ նախարարը ։

Միաժամանակ նա ընդգծել է, որ Հայաստանը ԵԱՏՄ-ում համամասնական առումով ամենաշատ օգուտներն է ստանում ։ Դիվանագետը հավելել է, որ դա հաշվարկված է ։ "Հայաստանի տնտեսության 35 տոկոսն իրացվում է ԵԱՏՄ-ին մասնակցելու հաշվին ։ Դե, իսկ եթե վերցնենք անցած տարին, ապա Հայաստանի ապրանքաշրջանառությունը 20 միլիարդ դոլար է, ընդ որում դրա 37% - ը բաժին է ընկնում ԵԱՏՄ - ին, 13% - ը ՝ ԵՄ-ին և 3% - ը ՝ ԱՄՆ-ին ։ Այստեղ նույնիսկ թվաբանական տեսանկյունից չի կարելի ասել, որ ԵԱՏՄ - ն Հայաստանի համար ձեռնտու չէ", - փաստել է ՌԴ նախարարը ։ Այս առումով նա նաև ուշադրությունն է հրավիրել այն փաստի վրա, որ Հայաստանը, իր չափերով պայմանավորված, այս ինտեգրացիոն միավորմանը ավելի քիչ է ներդնում, քան մյուս երկրները, այդ թվում ՝ ֆինանսական ներդրումների մասով, բայց բացարձակ հավասար իրավունքներ ունի մնացած բոլոր երկրների, այդ թվում ՝ ՌԴ-ի հետ ։

"Գազպրոմ-Արմենիա"՝ 177 դոլար ՝ հազար խորանարդ մետր գազի դիմաց։ Արևմուտքում 2-3 անգամ ավելի շատ են վճարում։ Եվ եթե նրանք ցանկանան իրենց գազով տաքացնել Հայաստանը, չգիտեմ, թե դա ինչպես կլինի։ Եթե նրանք ուզում են, ինչպես ամերիկացիներն են ասում, փակել իրենց ատոմակայանը և այն փոխարինել փոքր մոդուլային ռեակտորներով, ես հույս ունեմ, որ հայերը հասկանում են Մեծամորի ատոմակայանի արտադրած էլեկտրաէներգիայի նշանակությունը ։

Հարավկովկասյան երկաթուղին այս բոլոր տարիներին արտոնյալ սակագներով իրականացնում է ուղևորափոխադրումներ, իրականացնում ենթակառուցվածքային ներդրումներ և այլն: Իսկ Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատը Հայաստանի գլխավոր հարկատուն է", - հիշեցրել Է Լավրովը ։

"Դրա համար, - շարունակել է ՌԴ նախարարը, - նրանք, ովքեր փորձում են ստեղծել Ռուսաստանի և ԵԱՏՄ-ի կողմից փոքր Հայաստանի շահագործման պատկերը, պետք է մտածեն այդ մասին":

Նրա խոսքով ՝ նույնը վերաբերում է ՀԱՊԿ-ին ։ Նա ցավով արձանագրել է, որ այն բանից հետո, երբ 2020 թվականի նոյեմբերից հետո կնքվեցին երեք եռակողմ փաստաթղթեր,  որոնք ապահովում էին հարաբերությունների նորմալացման, տարածաշրջանային կապուղիների ապաշրջափակման բնականոն, հավասարակշռված գործընթաց, անմիջապես ԵՄ-ն և ԱՄՆ-ն սկսեցին ներխուժել այդ գործընթաց, որպեսզի սեփականաշնորհեն արդյունքները ։

"Եվ որպեսզի թույլ չտան Ռուսաստանին իրագործել իր ձեռք բերած պայմանավորվածությունները։ Մեկ-մեկ ինչպես 2003 թվականին, երբ ստորագրվեց Կազակի հուշագիրը Մոլդովայի տարածքային ամբողջականության մասին ՝ Մերձդնեստրի հատուկ իրավունքներով", - հիշեցրել Է Լավրովը ։

Ռուսաստանի ԱԳ նախարարը ևս մեկ անգամ փաստել է, որ Հայաստանը 2022 թվականի աշնանը հրաժարվել է ընդունել ՀԱՊԿ պետությունների նախարարների մակարդակով համաձայնեցված և հաստատված փաստաթուղթը ՝ սահմանների պահպանության համար լրացուցիչ սպառազինություն փոխանցելու, հատուկ վարժանքներ անցկացնելու և ՀՀ սահմանի երկայնքով կազմակերպության առաքելությունը ծավալելու մասին ։ "Դա փաստ է ։ Բոլոր նախարարները, այդ թվում ՝ հայկական, վավերացրին այդ փաստաթուղթը, իսկ առավոտյան Հայաստանի վարչապետը հայտարարեց, որ կոնսենսուս չի ստացվել։ Իսկ ահա ԵՄ քաղաքացիական առաքելության տեղակայման վերաբերյալ հայկական հասարակության մեջ կոնսենսուսը ստացվեց, որը սկզբում երկու ամսով մտցրել էին, իսկ այժմ այն անժամկետ է ։ Այնտեղ արդեն կանադացիներ են, այնտեղ են ուզում նաև ՆԱՏՕ-ի մյուս անդամները ։ Սա արդեն Եվրամիության առաքելությունը չէ ։ Դա արդեն կլինի ՆԱՏՕ-ի առաքելությունը", - ասել է նա ։

Անդրադառնալով մեղադրանքներին, թե ՀԱՊԿ - ը չի կարող կողմնորոշվել, թե որտեղ է անցնում ՀՀ սահմանը, Լավրովն ուշադրություն է հրավիրել, որ Հայաստանն ինքը դեռ չի կողմնորոշվել: "Նրանք հայտարարել են, որ պատրաստ են Ադրբեջանի հետ միասին հարգել 1991 թվականի Ալմա-Աթայի հռչակագրով սահմանված սահմանները, ինչը նշանակում է, որ Ղարաբաղն Ադրբեջանում է ։ Բայց, միաժամանակ, զուգահեռաբար նրանք ստեղծել են սահմանազատման հանձնաժողով, ընդ որում, Փաշինյանը վերջերս հայտարարել է Տավուշում 4 ոչ անկլավային գյուղերի մասին, որոնք ինքը պատրաստ է հանձնել ։ Հիմա նա համոզում է այդ բնակչությանը, որ հակառակ դեպքում սխալ կլինի ։ Իսկ 1991 թվականի սահմանները, որոնք Փաշինյանը ցանկանում էր, որ ՀԱՊԿ-ը հաստատեր և պաշտպաներ, հաշվի չեն առնվում միակողմանի քայլերի արդյունքում ։ Նրանք դառնում են շարժուն: Ուստի, նախքան ասելը, որ ՀԱՊԿ - ը պարտավոր է հաստատել Հայաստանի սահմանները, պետք է ինքներս նախանշենք դրանք ՝ ավարտենք սահմանազատումը", - նշել է ռուս նախարարը։

Լավրովը ևս մեկ անգամ հիշեցրել է, որ Հայաստանը, ստորագրելով Պրահայի հռչակագիրը՝ ԵՄ միջնորդությամբ, որով ճանաչել է Արցախը որպես Ադրբեջանի մաս, անգամ չի անհանգստացել նշել Ադրբեջանի կազմում Հայ ազգային փոքրամասնության իրավունքների պաշտպանության անհրաժեշտությունը: "Այդ պատճառով ասել, որ մեր խաղաղապահների գործողությունների պատճառով հայերը հեռացել են Ղարաբաղից, սխալ է", - նկատել է ՌԴ նախարարը:

Եզրափակելով խոսքը ՝ նա հույս է հայտնել, որ կլինեն շփումներ Հայաստանի և Ռուսաստանի ղեկավարների միջև, որոնց ընթացքում հնարավոր կլինի այս ամենն անկեղծորեն քննարկել առանց Արևմուտքի նետած փաստարկների: