Արմինֆո. Հայաստանն ու Ղազախստանը, չնայած մի շարք դժվարություններին, շարունակում են մնալ անվտանգության միասնական համակարգում։ Այս մասին «Երկիր Մեդիա»-ի հետ հարցազրույցում հայտարարել է քաղաքագետ, քաղաքագիտության դոկտոր Վահե Դավթյանը ՝ Ղազախստանի Հանրապետության նախագահ Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաևի ՝ վերջերս Հայաստան կատարած այցի համատեքստում:
Նրա ասելով՝ խոսքն, առաջին հերթին, Եվրասիական տնտեսական միության շրջանակներում անվտանգության համակարգի մասին է։ "Այն, որ Ղազախստանի նախագահ Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաևը հայտարարել է, որ Աստանան մտադիր է 350 մլն դոլար ընդհանուր արժողությամբ 37 անուն ապրանք ներկրել Հայաստան, ԵԱՏՄ շուկաներում տեղի ունեցող ինտեգրացիոն գործընթացների ակնհայտ դրսևորում է, քանի որ հենց այդ միավորումում են տրամադրվում բոլոր անհրաժեշտ ենթակառուցվածքներն ու կարգավորման մեխանիզմները հարաբերությունների ակտիվացման համար", - նշել է քաղաքագետը:
Ինչ վերաբերում է Ղազախստանի ղեկավարի հայտարարած Աստանայի դիրքորոշմանը Երեւանի առաջարկած "Խաղաղության խաչմերուկ" նախագծի վերաբերյալ, ապա, ինչպես նշել է Դավթյանը, այդ հարցը պետք է դիտարկել աշխարհաքաղաքական իրավիճակի զարգացման համատեքստում: Առաջին հերթին, պետք է հասկանալ, թե ինչ մեգա-ռազմավարության մեջ է տեղավորվում այս նախաձեռնությունը ։
"Այն քարտեզը, որը վերջերս հրապարակել է ՀՀ կառավարությունը, միանգամայն տեղավորվում է 2000-ականների սկզբին առաջարկված Եվրոպա-Կովկաս-Ասիա միջանցքի ստեղծման տրամաբանության մեջ, որի հիմնական նպատակը Ռուսաստանի տարածքը շրջանցելն է։ Հենց այդ պատճառով էլ նույն ժամանակահատվածում Ռուսաստանը, Իրանը և Հնդկաստանը հանդես եկան "Հյուսիս-Հարավ" այլընտրանքային նախագծով: Եթե հարցը դիտարկենք Արևմուտք - Արևելք կապերի տեսանկյունից, ապա այստեղ էլ կա Միջին միջանցքի նախագիծ, որը լոկալ բնույթ է կրում, և ուր հրավիրվում է Հայաստանը։ Տվյալ դեպքում խոսքը Կենտրոնական Ասիայի, Հարավային Կովկասի և Թուրքիայի տարածքով Եվրոպայի հետ կապերի հաստատման մասին է։ Երկու տարի առաջ այս նախագիծը կոչվում էր "Թուրան" միջանցք ՝ Հայաստանի տարանցիկ հնարավորությունների գործարկմամբ։ Ակնհայտ է, որ այս նախագիծը համապատասխանում է հավաքական Արևմուտքի շահերին, քանի որ նաև կոչված է բացառելու ռուսական ենթակառուցվածքների օգտագործման հնարավորությունները", - ասել է քաղաքագետը։
Քաղաքագետը նշել է նաև այն փաստը, որ Արևմուտք-Արևելք հաղորդակցությունների կարևոր մասը Բաքու - Թբիլիսի - Կարս երկաթուղին է: Բայց այդ ճանապարհը կապված է չինական "Մմեկ ճանապարհ" նախագծի հետ, և Ադրբեջանի, ինչպես նաև Թուրքիայի համար լուրջ խնդիրներ կան ռազմավարական նշանակության բեռների փոխադրման համատեքստում։ "Դա էլ պատճառ դարձավ "Խաղաղության խաչմերուկ" նախագծի ի հայտ գալուն, որի բաղկացուցիչ մասն է, այսպես կոչված, "Զանգեզուրի միջանցքը", որն, առաջին հերթին, համապատասխանում է Թուրքիայի և Արևմուտքի շահերին", - ընդգծել է փորձագետը:
Նա նշել է նաև Ղազախստանի մասնակցությունը մի շարք, այսպես կոչված, թյուրքական նախագծերում։
Խոսքը, մասնավորապես, Թուրանի բանակի ստեղծման նախաձեռնության մասին է, ինչը կտրուկ բացասական արձագանք է առաջացրել պաշտոնական Մոսկվայում։
Միևնույն ժամանակ, Դավթյանը հիշեցրել է Ղազախստանի գործող ղեկավարի կողմից դեռևս Նուրսուլթան Նազարբաևի օրոք բազմավեկտոր քաղաքականություն իրականացնելու փորձերի մասին, առաջին հերթին՝ ԱՄՆ-ի հետ: Այդ գործողությունները հակասության մեջ են մտնում ԵԱՏՄ երկրների շահերի հետ, սակայն դրանք Ղազախստանի ազգային շահերի պահպանման կարևոր բաղադրիչ են։ Զբաղեցնելով շահավետ աշխարհագրական դիրք՝ երկիրը ստիպված է մանևրել Ռուսաստանի Դաշնության և Չինաստանի միջև ՝ զարգացնելով հարաբերությունները Թուրքիայի հետ։ Հենց այս չորս դերակատարներն են այսօր ձևավորում անվտանգության ճարտարապետությունը Կենտրոնական Ասիայի տարածաշրջանում։ "Տոկաևը, զարգացնելով հարաբերությունները Թուրքիայի և Ադրբեջանի հետ, որոնց հետ իրականացվում են տարբեր աշխարհատնտեսական նախաձեռնություններ, փորձում է ակտիվացնել հարաբերությունները նաև Հայաստանի հետ։ Սա ճիշտ քաղաքականություն է, որը համապատասխանում է պաշտոնական Աստանայի շահերին", - ասել է Վահե Դավթյանը։