Արմինֆո. Երևանում տեղի է ունեցել գիտագործնական գիտաժողով և գրական ընթերցումներ՝ նվիրված մեծ բանաստեղծ, փիլիսոփա և մտածող Մահթումկուլի Ֆրագիի կյանքին ու ստեղծագործությանը ՝ "Թուրքմենական գրականության դասական Մահթումկուլի Ֆրագիի կյանքն ու գործը" խորագրով:
Գիտաժողովի բացմանն իր ողջույնի խոսքում Հայաստանում Թուրքմենստանի դեսպան Մուհամետգելդի Այազովը, նախ, շնորհակալություն է հայտնել Երևանի պետական համալսարանի ղեկավարությանը, որ ամեն տարի թուրքմեն մեծ բանաստեղծի պատվին հյուրընկալում են թուրքմեն գործընկերներին և Ֆրագիին նվիրված համատեղ միջոցառումներ անցկացնում: "Կցանկանայի նշել, որ այս գիտաժողովի անցկացումը բարի ավանդույթ է դարձել, և այն արդեն թվով 10-րդն է ։ Թուրքմեն բանաստեղծին նվիրված գիտաժողովն առաջին անգամ ԵՊՀ-ում անցկացվել է 2014 թվականին, երբ Թուրքմենստանում նշում էին մեծ Մահթումկուլիի 290-ամյա հոբելյանը: 2024 թվականին լրանում է թուրքմենական գրականության ականավոր դասականի 300-ամյա հոբելյանը, և այդ կապակցությամբ Թուրքմենստանում հայտարարվել է "Բանականության գանձարան Մահթումկուլի Ֆրագիի" տարի ( Թուրքմենստանում ընդունված է ամեն տարի անցկացնել ինչ-որ նշանաբանով, որը նշանավորում է իրադարձություն կամ հանդիսություն)", - նշել Է դիվանագետը ։
Այս առումով նա տեղեկացրել է, որ այս տարի Թուրքմենստանում և նրա սահմաններից դուրս տեղի են ունենում հոբելյանական հանդիսություններ և տարբեր միջոցառումներ: Նրա խոսքով ՝ այս գիտաժողովն անցկացվում է այդ հանդիսավոր միջոցառումների շրջանակներում։
Այազովը նաև տեղեկացրել է, որ վաղը ՝ ժամը 19:00-ին, Առնո Բաբաջանյանի անվան համերգասրահում տեղի կունենա դասական և ժողովրդական երաժշտության և երգեցողության հոբելյանական համերգ:
"Հատուկ այս համերգի անցկացման համար Երևան են ժամանել Թուրքմենստանի մշակույթի հայտնի գործիչներ։ Օգտվելով առիթից ՝ ցանկանում եմ բոլոր ներկաներին ժամը 19:00-ին հրավիրել Առնո Բաբաջանյան համերգասրահ:
Ինչպես արդեն նշեցի, այս տարի Թուրքմենստանում միջոցառումներն անցկացվում են "Մահթումկուլի Ֆրագի բանականության գանձարանը" խորագրի ներքո ։ Հատկապես խորհրդանշական է, որ մեծ բանաստեղծի, իր երկրի իսկական հայրենասեր Մահթումկուլի Ֆրագիի անհատականությունն ու փիլիսոփայական հայացքները անգնահատելի օրինակ են ժամանակակից երիտասարդներին հայրենասիրության և մարդասիրության ոգով դաստիարակելու համար: Ֆրագիի հանճարեղ պոեզիան մեծ ուսմունք է աշխարհի բոլոր սերունդների համար: Մահթումկուլիի բանաստեղծությունները, որոնք միասնության, համախմբվածության, համագործակցության կոչ են անում, նրա անմահ արտահայտություններն իրավամբ դարձել են համամարդկային արժեքների անբաժանելի մասը, հոգևոր խրատը և կյանքի կանոնը Թուրքմենստանի ժողովրդի համար: Նրա բանաստեղծությունների առաջատար թեման քաղաքացիության, հայրենասիրության, բանաստեղծի քնքուշ, ջերմ և անկեղծ սիրո թեման է Հայրենիքի, իր ժողովրդի հանդեպ. հենց նրան են նվիրված բազմաթիվ տողեր: Այս թեման իրավամբ իր վառ մարմնավորումն է գտել Թուրքմենստանի արվեստի և մշակույթի նշանավոր գործիչների աշխատանքում։ Մեծ բանաստեղծը, հանդիսանալով թուրքմենական դասական գրականության հիմնադիրը, նպաստել է թուրքմեն ժողովրդի հոգևոր մշակույթի, մասնավորապես, երաժշտական արվեստի հետագա զարգացմանը: Ժողովրդական-պրոֆեսիոնալ երգիչների և գործիքավորողների ' Բախշիի երգացանկում մեծ տեղ են գրավում Մահթումկուլիի բանաստեղծությունների հիման վրա ստեղծված ստեղծագործությունները:
Մահթումկուլիի իմաստությունը լուսավորում է թուրքմեն ժողովրդի հոգևոր աշխարհը: Բոլոր ժամանակներում գեղարվեստական իմաստությունը օդի պես կարևոր է եղել մարդու համար ։ Թուրքմեն բանաստեղծ-մտածողի ստեղծագործությունը, որը թուրքմենների պատմության մեջ հավասարեցվել է "Ջամշիդի գավաթին", այնքան ամուր է մտել ժողովրդի հոգու մեջ, որ այն կարծես կամուրջ լինի մի դարաշրջանից մյուսը անցնելու համար: Մահթումկուլի Ֆրագիի պոեզիայի աշխարհը աղբյուր է, որը հագեցնում է մարդկային հոգու ծարավը գեղարվեստական խոսքի միջոցով: Ֆրագիի իմաստությունը միասնության երգ է, խաղաղության, բարեկամության և եղբայրության կոչ, հայրենասիրության դպրոց: Բանաստեղծն իր բանաստեղծություններով կոչ է անում մարդկության բոլոր սերունդներին միասնականության, եղբայրության, ազգային սովորույթների, ավանդույթների և հոգևոր արժեքների մեծարման, կոչ է անում լինել մարդասեր, հայրենասեր, ազնիվ և արդար: Ուրախալի է նշել, որ Մահթումկուլի Ֆրագիի ստեղծագործությունները հայերեն հրատարակվել են 1959, 1983 և 2014 թվականներին ։ Այսօր մեր հյուրերի թվում է նաև բանաստեղծ թարգմանիչ Վարուժան Խաստուրը, որի թարգմանությունները տեղ են գտել Մահթումկուլիի ստեղծագործությունների ժողովածուի երրորդ հրատարակության մեջ", - նշել է Այազովը ։
Նա նաեւ տեղեկացրել է, որ Մահթումկուլիի հոբելյանական փառավոր ամսաթվին դեսպանությունը նաեւ Մահթումկուլի Ֆրագիի մոտիվներով բացիկներ է թողարկել, որոնց դարձերեսին տպագրել են Վարուժան Խաստուրի թարգմանած բանաստեղծունների տողեր եւ 2024 թվականի տարբերանշանով գրքերի էջանիշները:
Գիտաժողովին ներկա էին ՀՀ-ում հավատարմագրված օտարերկրյա դիվանագիտական առաքելությունների ղեկավարներ, մշակութային գործիչներ, ԵՊՀ դասախոսներ և ուսանողներ: Գիտաժողովի ընթացքում դասախոսությամբ հանդես է եկել Թուրքմենստանի Մահթումկուլիի անվան պետական համալսարանի թուրքմեներենի ամբիոնի ավագ դասախոս Գուլրուխ Գուրբանովան: