Չորեքշաբթի, 6 Մարտի 2024 12:14

Արմինֆո.Արցախի 32 հասարակական կազմակերպություններ Հայաստանում ձևավորել են նախաձեռնություն ՝ ուղղված բռնի տեղահանված անձանց կարիքների պաշտպանությանը: Այդ մասին մարտի 6-ին մամուլի ասուլիսի ժամանակ հայտարարել է Արցախի նախկին պետնախարար և նախկին օմբուդսմեն, Արցախի ժողովրդի իրավունքների և շահերի պաշտպանության միության նախագահ Արտակ Բեգլարյանը։

 

Նրա ասելով՝ նախաձեռնությունն ուղղված է արցախցիների առջև ծառացած առաջնահերթ խնդիրների լուծմանը, այդ թվում ՝ նրանց բնակարանային խնդիրների լուծմանը, հատկապես, հաշվի առնելով ՀՀ կառավարությունում քննարկված վերաբնակիչներին տանիքով ապահովելու ծրագիրը: Նախաձեռնությունը դեռևս կայացման փուլում է, որի առաջին քայլը կլինի բաց նամակը ՀՀ կառավարությանը, որտեղ նշված կլինի նաև կառավարության ծրագրի հետ կապված խնդիրների մասին: Ծրագրի հաջորդ փուլը, Բեգլարյանի ասելով, կլինի բաց նամակի տեքստի տակ ստորագրահավաքը, որն առաջիկայում կներկայացվի երկրի կառավարություն:

 

Իր հերթին՝ Զոհված արցախցի զինծառայողների ընտանիքների միության նախագահ Արմեն Աթոյանը մանրամասնել է, որ բաց նամակը ՀՀ կառավարությանը կներկայացվի այսօր՝ մարտի 6-ին: Նա նշել է, որ ՀՀ կառավարության ծրագիրը պետք է իրականացվի Արցախի համայնքի պահպանման սկզբունքի հիման վրա: Ծրագրի գործունեության ժամկետը պետք է երկարաձգվի մինչև երկու տարի՝ դրա իրականացման մեջ ներգրավելով միջազգային կազմակերպությունների և դոնոր երկրների ֆինանսական ռեսուրսները: Բռնի տեղահանված անձանցից յուրաքանչյուրի բնակարանային խնդիրների լուծման համար որպես բազային գումար հատկացնել 5-ական մլն դրամ, որը համապատասխանում է մարզերում երկրորդային շուկայի միջին գներին: Այդ միջոցները պետք է փոխանցվեն Լեռնային Ղարաբաղի բոլոր փախստականներին ՝ առանց գումարը վերադարձնելու իրավունքի։ Հաշվի առնելով տեղահանվածների սոցիալական ծանր վիճակը և խիստ սահմանափակ աշխատաշուկան ՝ նախաձեռնությունը ՀՀ կառավարությանն առաջարկում է քայլեր ձեռնարկել բնակելի անշարժ գույքի գների հետագա աճը կանխելու ուղղությամբ, այդ թվում ՝ նաև էժան բնակարանների կառուցման ճանապարհով: Նախաձեռնության հեղինակները նաև դեմ են փախստականների' ծրագրում ընդգրկվելու համար ՀՀ քաղաքացիություն ունենալու պահանջին, ինչը հակասում է միջազգային մարդասիրական իրավունքի սկզբունքներին: Նախաձեռնությունը նաեւ պնդում է, որ Հայաստանի կառավարության կողմից հարկադիր վերաբնակների կողմից սպառված կոմունալ ծառայությունների դիմաց վճարումների լիարժեք ֆինանսավորման ծրագիրը շարունակվի մինչեւ նրանց բնակարանով ապահովելը: Առաջարկվում է նաև Արցախի յուրաքանչյուր ընտանիքի տրամադրել ողջամիտ ֆինանսական ռեսուրսներ ՝ գույք ձեռք բերելու համար: Հատուկ ուշադրություն պետք է դարձնել զոհվածների ընտանիքներին և առաջին կարգի հաշմանդամներին ։

 

Նշենք, որ Լեռնային Ղարաբաղից փախստականների համար ՀՀ կառավարության մշակած Բնակարանային ծրագիրը նախատեսում է ՀՀ քաղաքացիության պարտադիր ձևակերպում, սակայն հայտարարված գումարը, գործնականում, թույլ չի տա մարդկանց անշարժ գույք ձեռք բերել: Փետրվարի 23-ին Հայաստանի կառավարությունը Լեռնային Ղարաբաղից տեղահանվածներին աջակցություն է առաջարկել սահմանամերձ գյուղերում բնակարան ձեռք բերելու հարցում: Փախստականներն իրենք հայտարարել են, որ չեն ցանկանում ապրել սահմանամերձ գոտիներում՝ աշխատանքի տեղավորման և անվտանգության հետ կապված խնդիրների պատճառով:

 

Ավելի վաղ Հանրային հեռուստատեսության եթերում ՀՀ փոխվարչապետ Տիգրան Խաչատրյանը հաղորդել էր, որ ծրագիրը ենթադրում է ֆիքսված գումարի վճարում՝ ընտանիքի յուրաքանչյուր անդամի հաշվարկով: Այս միջոցները հասանելի կլինեն բնակարան կամ տուն գնելու կամ կառուցելու համար, որտեղ ընտանիքը կարող է ապրել 10 տարի, իսկ այդ ժամկետը լրանալուց հետո ստանալ գույքի սեփականության իրավունք: Խաչատրյանը հիշեցրել է, որ կառավարությունն արդեն 16-ական մլն դրամ է վճարում այն ընտանիքներին, որոնք համաձայնել են բնակություն հաստատել Հայաստանի սահմանամերձ բնակավայրերում: Նոր հայտարարված ծրագրով նախատեսվում է ընտանիքի յուրաքանչյուր անդամի համար վճարել 3 մլն դրամ ։ "Մեր տվյալներով ՝ միայն մայրաքաղաքում և Հայաստանի չորս քաղաքներում մեկ քառակուսի մետրի արժեքը գերազանցել է 200 հազար դրամը ՝ Աբովյան, Դիլիջան, Ծաղկաձոր, Էջմիածին։ Այլ բնակավայրերում մեկ քառակուսի մետրը 200 հազար դրամից պակաս է։ Դա նշանակում է, որ մեր ֆինանսական աջակցությունը բավարար կլինի այդ բնակավայրերում բնակարան գնելու համար։ Հաշվի առնելով, որ նման քաղաքներում բնակարանային ֆոնդն այդքան էլ մեծ չէ, առաջնահերթությունը սկզբնական փուլում տրվելու է երեք և ավելի անչափահաս երեխա ունեցող ընտանիքներին", - ասել էր Խաչատրյանը, նշելով, որ կառավարությունում 4100 նման ընտանիք է հաշվվել։ Նա հավելել էր, որ տարեկան բնակարանով կարող է ապահովվել 5 հազար ընտանիք, իսկ Լեռնային Ղարաբաղից տեղահանված բոլոր անձինք կարող են այդ ծրագրով բնակվել 5 տարվա ընթացքում: "Խոսքը ավելի քան 25 հազար ընտանիքի կամ, մեր մոտավոր հաշվարկներով, 110-120 հազար մարդու մասին է։ Մեկ անձի համար միջինը 3 մլն դրամի հաշվարկով աջակցության ընդհանուր ծավալը կկազմի 400 մլրդ դրամ",- նշել էր ՀՀ փոխվարչապետը։