Հինգշաբթի, 29 Փետրվարի 2024 15:36

Արմինֆո. Լեռնային Ղարաբաղի զավթումը մեծացրել է նախագահ Իլհամ Ալիևի ներքին ժողովրդականությունը և մտավախություն է առաջացրել, որ Ադրբեջանի համարձակություն ստացած ղեկավարությունը կարող է լայնամասշտաբ ներխուժում սկսել Հայաստանի Հանրապետություն, որի սահմաններն արդեն խախտված են: Այ մասին ասվում է Freedom House կազմակերպության պատրաստած "Ազատությունն աշխարհում 2024" զեկույցում։ Զեկույցում արձանագրվում է, որ 2023 թվականին աշխարհում ազատության ինդեքսը կրկին նվազել է։ Այդ միտումը շարունակվում է արդեն 18-րդ տարին անընդմեջ ։

 

Ընդ որում, արձանագրվում է, որ վիճելի տարածքների վրա հարձակումները ուժեղացնում են գլոբալ ավտորիտար ագրեսիան։ "Վիճելի տարածքներում ապրող մարդիկ հաճախ զոհ են դառնում բազմակարծության նկատմամբ ավտոկրատների թշնամանքին, ինչպես նաև նրանց ծավալապաշտական ծրագրին։ Սեպտեմբերին ադրբեջանական ռեժիմի կողմից Լեռնային Ղարաբաղի պաշարումը հանգեցրեց տեղական իշխանությունների լուծարման և ավելի քան 120 000 հայերի բռնի տեղահանման, ինչը շատ օտարերկրյա դիտորդներ որակեցին որպես էթնիկ զտման դեպք: Արդյունքում, նախկին մասնակի ազատ տարածքը 2023 թվականին վարկանիշի ամենամեծ անկումն է ունեցել աշխարհում, կորցնելով, ընդհանուր առմամբ, 40 միավոր", - ասվում է զեկույցում։

 

Միաժամանակ ուշադրություն է հրավիրվում այն հանգամաանքի վրա, որ Բաքվի ռազմական հարձակումը տեղի է ունեցել Լաչինի միջանցքի իննամսյա շրջափակումից հետո ։ Զեկույցի հեղինակները հիշեցնում են, որ Բաքվի այդ գործողությունների արդյունքում Լեռնային Ղարաբաղի բնակիչները դժվարությամբ էին կարողանում օգտվել առաջին անհրաժեշտության իրերից, ինչպիսիք են սնունդը, դեղորայքն ու վառելիքը:

"Շուրջ երեք տասնամյակ էթնիկ հայ բնակչությունը գտնվել է Հայաստանի Հանրապետության և Ադրբեջանի միջև դժվար լուծելի հակամարտության կենտրոնում ։ Մինչ Ռուսաստանի կառավարությունը պայմանավորվեց նոր հրադադարի մասին՝ այն բանից հետո, երբ 2020 թվականի հարձակումը Բաքվին մեծ օգուտներ բերեց, 2022 թվականին Մոսկվայի ներխուժումն Ուկրաինա սահմանափակեց ռուսական խաղաղապահ կարողությունները, իսկ ադրբեջանական ուժերն աստիճանաբար խստացրին վերահսկողությունը անկլավի մնացած մասի նկատմամբ: Ի վերջո, քիչ բան կարող էր խանգարել ադրբեջանական վարչակարգի նկրտումներին ՝ միակողմանի ուժի կիրառմամբ լուծել բազմամյա վեճը", - ընդգծել են Freedom House-ի վերլուծաբանները։

 

Զեկույցում ուշադրություն է հրավիրվում նաեւ այն հանգամանքի վրա, որ Արցախի նկատմամբ ագրեսիան համընկել է Ադրբեջանում ավտորիտար բռնաճնշումների խորացման հետ։

 

"1990-ականներից ի վեր կառավարությունը խտրական քաղաքականություն է վարում

էթնիկ հայերի նկատմամբ: Հայաստանի քաղաքացիներին, ինչպես նաև նրանց սերունդներին արգելվում է

կամ նրանք բախվում են սահմանափակումների երկիր մուտք գործելիս: Կրոնական խտրականությունն ու բռնաճնշումները անկախ լրատվամիջոցների և քաղաքացիական հասարակության նկատմամբ վերջին տարիներին աճել են: Լեռնային Ղարաբաղի գրավումը մեծացրել է նախագահ Իլհամ Ալիեւի ներքին ժողովրդականությունը, որը կառավարել է Ադրբեջանը այն պահից, երբ այդ պաշտոնը ժառանգել է իր հորից՝ 2003 թվականին, եւ մտավախություն է առաջացրել, որ Ադրբեջանական համարձակություն ստացած ղեկավարությունը կարող է լայնածավալ ներխուժում սկսել Հայաստանի Հանրապետություն, որի սահմաններն արդեն խախտված են", - հավելել են կազմակերպությունում: