Արմինֆո. Ի հիշատակ Բաքվի և Սումգայիթի ջարդերի՝ փետրվարի 25-ին, ժամը 14:00-ին Վաշինգտոնում Ադրբեջանի դեսպանատան առջև տեղի կունենա բողոքի ակցիա, որը նախաձեռնել է Հայ երիտասարդների ֆեդերացիայի (AYF) Վաշինգտոնի "Անի" մասնաճյուղը:
"Քանի որ սա առաջին խոշոր ակցիաներից մեկն է այն բանից հետո, երբ Ադրբեջանի կառավարությունը ցեղասպանություն է իրականացրել Արցախի (Լեռնային Ղարաբաղի) բնիկ հայ բնակչության դեմ, Վաշինգտոնի հայ համայնքը խրախուսում է բարձր մասնակցությունը", - ասվում է միջոցառման անոնսում:
"Անի" բաժանմունքի նախագահ Գալիա Ջեքմաքչյանն ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ տասնամյակներ առաջ Ադրբեջանի իշխանությունների կողմից Բաքվում և Սումգայիթում հայերի ջարդերը միայն սառցաբեկորի գագաթն էր և շարունակում է սպառնալ հայ ժողովրդին առ այսօր ' ոչ միայն Արցախում, այլև ամենուր:
Բաքվի և Սումգայիթի ջարդերն այն ժամանակ Ադրբեջանական ԽՍՀ տարածքում բնակվող հայերի զանգվածային սպանություններն էին Ադրբեջանի իշխանությունների կողմից ՝ ի պատասխան պատմականորեն հայկական Արցախ տարածաշրջանի ինքնակառավարման պահանջների: Ժամանակակիցների հաղորդումների համաձայն, անմեղ հայ խաղաղ բնակիչները խոշտանգվել և ողջակիզվել են, երբ ադրբեջանցիները "Կեցցե Բաքուն առանց հայերի" և "Մահ հայերին" վանկարկումներով փողոցներով քայլում էին", - նշել է նա ։
AYF - ը, Բացի Բաքվում և Սումգայիթում տեղի ունեցած ջարդերի հերթական տարելիցի կապակցությամբ ակցիա անցկացնելուց, կոչ է անում Կոնգրեսին անհապաղ դադարեցնել Ադրբեջանին ցուցաբերվող ողջ օգնությունը, պատժամիջոցներ սահմանել Ալիևի ռեժիմի նկատմամբ՝ մարդկության դեմ նրա կրկնվող հանցագործությունների համար, ընդլայնել ամերիկյան օգնության հնարավորությունները Արցախում ցեղասպանությունը վերապրածներին և ապահովել Արցախի ժողովրդի արժանապատիվ, անվտանգ վերադարձի և ինքնորոշման իրավունքը:
Ի պատասխան Արցախի (Լեռնային Ղարաբաղի) հայերի ինքնորոշման իրավունքն իրացնելու ձգտման ՝ Ադրբեջանի տարածքով տարածվեց հայկական ջարդերի ալիք, որն ուղեկցվեց դաժանությամբ աննախադեպ սպանություններով, բռնություններով և թալանով ։ Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի ազատ կամարտահայտությունը բռնությամբ ճնշելու Ադրբեջանի քաղաքականության առաջին զոհերը դարձան Լեռնային Ղարաբաղից մի քանի հարյուր կիլոմետր հեռավորության վրա գտնվող ադրբեջանական քաղաքի՝ Սումգայիթի հայերը: Սումգայիթի ջարդերը շարունակվել են երեք օր ՝ 1988 թվականի փետրվարի 27-29-ը ։
1988թ. նոյեմբերին Ադրբեջանում սկսվեց հայկական ջարդերի երկրորդ ալիքը, որոնցից առավել խոշորները տեղի ունեցան Կիրովաբադում, Շամախում, Շամխորում, Մինգեչաուրում: Նույն ժամանակահատվածում ՝ 1988թ. նոյեմբեր-դեկտեմբեր ամիսներին, տեղահանվեցին նաև Հյուսիսային Արցախի 50 հայկական բնակավայրերի ՝ Խանլարի, Դաշքեսանի, Շամխորի և Քեդաբեկի շրջանների լեռնային և նախալեռնային մասերի բնակիչները, ինչպես նաև Կիրովաբադի (Գանձակ) 48 հազարանոց հայ բնակչությունը: 1990թ. հունվարին Բաքվի հայերի զանգվածային սպանություններն ու վերջնական բռնագաղթը դարձան 1988-1990թթ. Ադրբեջանում հայ բնակչության հետապնդումների, բռնությունների, ջարդերի ու սպանությունների գագաթնակետը: Նրանց ապօրինաբար հեռացրին աշխատանքից, բռնի տեղահանեցին բնակարաններից ու տներից: Տեղի են ունեցել հայերի ծեծ, հրապարակային ծաղրանք և սպանություններ ։ 1990թ. հունվարին 250 հազարանոց հայ բնակչությունից Բաքվում մնացել էր մոտ 35-40 հազար հայ ։ Մեծ մասամբ՝ նրանք տարեց, միայնակ, հիվանդ կամ ցածր եկամուտ ունեցող մարդիկ էին, ովքեր չէին ցանկանում կամ ի վիճակի չէին հեռանալ, ինչպես նաև հարազատները, ովքեր չէին ցանկանում լքել նրանց: