Հինգշաբթի, 15 Փետրվարի 2024 15:25

Արմինֆո.Սովը որպես պատերազմ վարելու մեթոդ օգտագործելը, ինչպես նաև հակամարտություններից և ճգնաժամերից տուժած բնակչությանը մարդասիրական օգնության մերժումը միջազգային մարդասիրական իրավունքի աղաղակող խախտում է։ Այդ մասին հայտարարել Է ՄԱԿ-ում ՀՀ մշտական ներկայացուցիչ Մհեր Մարգարյանը ՝ՄԱԿ Անվտանգության խորհրդի "Կլիմայի փոփոխության և պարենային անվտանգության ազդեցությունը միջազգային խաղաղության և անվտանգության պահպանման վրա" բաց քննարկման ժամանակ։

 

Իր ելույթի սկզբում Մարգարյանը Հայաստանի անունից երախտագիտություն է հայտնել Գայանայի նախագահին ներկայիս բաց բանավեճերը սկսելու համար, որոնք լավ հնարավորություն են ընձեռում դիտարկել կլիմայի փոփոխության լայնածավալ հետևանքները և դրա անբարենպաստ ազդեցությունը մարդկային հասարակությունների վրա խաղաղության և անվտանգության տեսանկյունից:

Միևնույն ժամանակ, նա ուշադրություն է հրավիրել այն փաստի վրա, որ բնապահպանական խնդիրներից բխող խնդիրները բարդ և բազմազան են, բարձրացնում են գլոբալ պարենային համակարգերի ռիսկերն ու խոցելիությունը և սպառնալիք են ստեղծում միջազգային խաղաղության և անվտանգության պահպանման համար: Նրա խոսքով, ընդ որում, պարենային ռեսուրսների օգտագործումը գնալով ավելի հաճախ է օգտագործվում որպես հարկադրանքի գործիք զինված հակամարտություններում:

 

Հայաստանի մշտական ներկայացուցիչը նաև ուշադրություն է հրավիրել, որ իր ճեպազրույցում գլխավոր քարտուղարն ընդգծել է, որ հակամարտության բոլոր կողմերը պետք է հետևեն միջազգային մարդասիրական իրավունքի սկզբունքներին: "Սակայն մենք այս և այլ մարդասիրական սկզբունքների շարունակական խախտումներ ենք տեսնում աշխարհի տարբեր անկյուններում, այդ թվում ՝ մեր տարածաշրջանում ։ Մենք ականատես եղանք կլիմայի և շրջակա միջավայրի փոփոխության ծրագրերի օգտագործմանը և յուրացմանը մեր անմիջական հարևանությամբ: Ադրբեջանը ամիսներ շարունակ շահարկել է ոչ անկեղծ բնապահպանական ծրագիրը, որպեսզի արդարացնի Լեռնային Ղարաբաղի 120 հազարանոց բնակչության տոտալ շրջափակումը, ինչը միջազգային մարդասիրական իրավունքի կոպիտ խախտում է",-նշել է հայ դիվանագետը:

 

Միևնույն ժամանակ, նա հիշեցրել է, որ չնայած միջազգային դատարանի 2023 թվականի փետրվարյան որոշմանը, որը հաստատվել է 2023 թվականի հուլիսին, որը պարտավորեցնում է Ադրբեջանին "ձեռնարկել իր տրամադրության տակ եղած բոլոր միջոցները Լաչինի միջանցքով մարդկանց, տրանսպորտային միջոցների և բեռների անարգել տեղաշարժն ապահովելու համար՝ երկու ուղղություններով", Բաքուն չի կատարել դատարանի իրավաբանորեն պարտադիր որոշումը։ Նրա խոսքով, փոխարենը՝ Ադրբեջանը դիմել է մանիպուլյատիվ և սխալ մեկնաբանությունների ՝ արհեստական հումանիտար ճգնաժամի պայմանները հավերժացնելու համար:

 

"2022 թվականի դեկտեմբերից էթնիկ հայ բնակչության նկատմամբ կիրառված շրջափակումն ավարտվել է անցյալ տարվա սեպտեմբերին քաղաքացիական բնակչության դեմ մահաբեր ռազմական գործողությունների կիրառմամբ ՝ Լեռնային Ղարաբաղում էթնիկ զտում իրականացնելու հանցավոր նպատակն իրականացնելու նպատակով։ Մենք մշտապես զգուշացրել ենք ՄԱԿ-ին և հենց այդսխորհրդին, որ նախկինում ուժի կիրառման արդյունքներից ոգևորված Ադրբեջանը ձգտում է կարգավորել բռնությունն ու ագրեսիան, որպեսզի մասնակցի տարածքների բռնազավթմանը, պարտադրի միակողմանի որոշումներ և ռազմական միջոցներով լուծի միջազգային վեճերը։ Ադրբեջանի բազմակի խախտումները, այդ թվում ՝ 2021 թվականի մայիսին և 2022 թվականի սեպտեմբերին Հայաստանի տարածքի վրա զինված հարձակումները, հանգեցրել են բնապահպանական զգալի վնասի։ Ագրեսիայի այս գործողությունները հանգեցրել են անտառային հրդեհների և հողերի դեգրադացիայի, ինչպես նաև ջրամբարի վրա հարձակման ՝ պոտենցիալ կործանարար հումանիտար և բնապահպանական հետևանքներով", - ուշադրություն է հրավիրել Հայաստանի մշտական ներկայացուցիչը։

 

Մարգարյանը նաև հաղորդել է, որ Ադրբեջանը շարունակում է արդարացնել իր ապօրինի պահվածքը ականների անհիմն մեղադրանքներով. հայց, որը երկու անգամ մերժվել է Միջազգային դատարանի կողմից: Այս համատեքստում դիվանագետն ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ Հայաստանը բոլոր հնարավոր ջանքերը գործադրել է վերանայելու եւ թարմացնելու իր տրամադրության տակ եղած տեղեկատվությունը այն տարածքներում ականների առկայության եւ տարածման մասին, որոնք տարիներ շարունակ բնութագրվում են կառավարման գծերի տեղաշարժի դինամիկայով:

 

Նա նաև ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ, չնայած դա անելու իրավական պարտավորության բացակայությանը, Հայաստանը վերջերս որպես բարի կամքի ժեստ ներկայացրել է ցամաքային ականների վերաբերյալ ստուգված տվյալների համալիր փաթեթ, իսկ հասանելի ողջ տեղեկատվության ճշտությունը ստուգելու համար հայկական կողմից հրավիրվել են նաև միջազգային համապատասխան գործընկերներ:

 

Մարգարյանը նաև փաստել է, որ 2023 թվականի դեկտեմբերին համաձայնագրի շրջանակներում և որպես վստահության ամրապնդման միջոց Հայաստանը հետ է կանչել ՍԴ 29-ի անցկացման իր հայտը և հանել Ադրբեջանի առաջադրման դեմ առարկությունները։ "Կլիմայի վերաբերյալ այս խոշոր միջազգային միջոցառման անցկացումը կապված է մի պատասխանատվության հետ և պահանջում է կառուցողական համագործակցության ոգի ։ Ցավոք, մենք ականատես եղանք ձեռք բերված համաձայնության ոգուն հակասող նոր խախտումների և բռնությունների։

 

Միայն երեկ ՝ փետրվարի 13-ի գիշերը, Ադրբեջանը զինված հարձակում գործեց Հայաստանի տարածքի վրա, որը մարդկային զոհերի պատճառ դարձավ։ Նման լկտի խախտումները կրկին ու կրկին ցույց են տալիս, որ Ադրբեջանը մտադիր չէ պահպանել միջազգային իրավունքը, ինչի մասին է վկայում նաև 2021-2023 թվականների ընթացքում Միջազգային դատարանի ընդունած ութ ժամանակավոր միջոցների հետևողական մերժումը:

 

ՄԱԿ Անվտանգության խորհուրդը, որի վրա դրված է միջազգային խաղաղության և անվտանգության պահպանումը, պետք է արդյունավետ միջոցներ ձեռնարկի և ապահովի արդարության հաղթանակն ու ապագայում միջազգային իրավունքի խախտումների կանխարգելումը: Ակնհայտ է, որ դա անելու անկարողությունը ծառայում է միայն նրանց շահերին, ովքեր ձգտում են խաթարել միջազգային իրավունքի կենսունակությունը և մարտահրավեր նետել միջազգային իրավական համակարգի ամբողջականությանը և հեղինակությանը:

 

ՄԱԿ-ի վրա է դրված պահանջների պահպանման, արդարության և հաշվետվողականության ապահովման, ինչպես նաև անպատժելիության դեմ պայքարի գլխավոր պատասխանատվությունը, ինչին Հայաստանը լիովին հավատարիմ է", - եզրափակել է Մարգարյանը: