Հայաստանի մշտական ներկայացուցիչ. ՄԱԿ-ն ի վիճակի չէ ապահովել գոյաբանական սպառնալիքների բախված խոցելի համայնքների պաշտպանությունը. դրա վառ օրինակն է Արցախը

Արմինֆո.Հայաստանը շարունակում է հաստատակամորեն աջակցել ՄԱԿ-ի արդյունավետության բարձրացմանը, կայունությանն ու ամբողջականությանն ուղղված ջանքերին՝ ներկա և փոփոխվող մարտահրավերներին դեն հանդիման: Այդ մասին ասվում է ՄԱԿ-ում ՀՀ մշտական ներկայացուցիչ Մհեր Մարգարյանի հայտարարության մեջ ՝ կազմակերպության աշխատանքի վերաբերյալ գլխավոր քարտուղարի զեկույցի առնչությամբ:

Հայ դիվանագետը փաստել է, որ կազմակերպության կայունությունն ու արդյունավետությունը շարունակում են փորձությունների ենթարկվել, մասնավորապես, հակամարտությունների և ճգնաժամերի իրավիճակներում: Նրա խոսքով՝ մոբիլիզացման և կարիքավոր մարդկանց համարժեք մարդասիրական օգնություն ցուցաբերելու ուղղությամբ ժամանակին և հետևողական գործողությունները շարունակում են մնալ լուրջ խնդիր, ինչպես նաև՝ հակամարտությունների կանխարգելման և լուծման մեխանիզմները:

"Ճանաչելով ՄԱԿ-ի անձնակազմի ակնառու ծառայությունն ու ներդրումն աշխարհի տարբեր մասերում մարդկային կյանքի, մարդու իրավունքների և արժանապատվության պաշտպանության գործում ՝ մենք ստիպված ենք խորը մտահոգությամբ նշել, որ կազմակերպությունը կրկին և ժամանակին ի վիճակի չէ ապահովել գոյաբանական սպառնալիքների բախված խոցելի համայնքների պաշտպանությունը:

Լեռնային Ղարաբաղի բնակչության շրջափակումն ու սովը, նրա միակ կենսական տրանսպորտային մայրուղու բարբարոսական պաշարման պայմաններում, որը սկսվել էր 2022 թվականի դեկտեմբերին և ավարտվել 2023 թվականի սեպտեմբերին ՝ անմեղ քաղաքացիական բնակչության դեմ մահաբեր ռազմական գործողությունների կիրառմամբ, կանխամտածված էթնիկ զտումների վառ օրինակներից մեկն է, որն աստիճանաբար իրականացվել է միջազգային հանրության հսկողության ներքո։ Դա հանգեցրել է ողջ էթնիկ հայ բնակչության զանգվածային բռնի տեղահանման, քաղաքացիական բնակչությանը հասցված հսկայական տառապանքների եւ, ըստ էության, միջազգային իրավունքի ամենալկտի եւ աղաղակող խախտման ՝ ներառյալ այս կազմակերպության բուն կանոնադրությունը", - ուշադրություն է հրավիրել ՄԱԿ - ում Հայաստանի մշտական ներկայացուցիչը։

Դիվանագետն ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ չնայած վաղ նախազգուշացման եւ միջամտության ակնհայտ կոչերին, Միավորված ազգերի կազմակերպությունը չի կարողացել հաղթահարել Լեռնային Ղարաբաղում/Արցախում կատարված աղաղակող խախտումները: "Այս անկարողությունը ոչ միայն հիմնարար սկզբունքների խախտում է, որոնց հիման վրա ստեղծվել է այս կազմակերպությունը, այլ նաև, միանշանակ,  լուրջ նահանջ է  ազգաբնակչությանը դաժան հանցագործություններից, այդ թվում ցեղասպանություններից և էթնիկ զտումներից պաշտպանելու միջազգային մակարդակով հաստատված պարտավորությունից։ Դիտարկելով ՄԱԿ - ի գլխավոր քարտուղարի տարեկան զեկույցը՝ մենք հավատում ենք, որ առաջ շարժվելով, կազմակերպությունը կճանաչի այդ խախտումների լրջությունը եւ կմտածի դրանք կանխելու անկարողության մասին", - նշել է Մարգարյանը։

Նա նաեւ ուշադրություն է հրավիրել, որ զեկույցում խոսվում է արդարադատության եւ վեճերի լուծման աջակցության մասին, մասնավորապես, Արդարադատության միջազգային դատարանի աշխատանքի եւ նրա որոշումների միջոցով, այդ թվում ՝ ժամանակավոր միջոցների նշման միջոցով: Այս համատեքստում դիվանագետն ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ 2021-2023թթ. Միջազգային դատարանը Ադրբեջանի դեմ ութ ժամանակավոր միջոց է սահմանել, ներառյալ իրավաբանորեն պարտավորեցնող պարտավորությունը՝ ապահովել մարդկանց, տրանսպորտային միջոցների եւ բեռների անարգել տեղաշարժը Լաչինի միջանցքով՝ երկու ուղղություններով, ինչպես նաեւ, որպեսզի այն անձինք, ովքեր 2023թ. սեպտեմբերի 19-ից հետո ստիպված են եղել լքել Լեռնային Ղարաբաղը, կարողանան անվտանգ եւ անարգել վերադառնալ:

Մարգարյանը հավելել է, որ Միջազգային դատարանի որոշումների պահպանումը հիմնարար նշանակություն ունի արդարադատության ապահովման և ապագայում միջազգային իրավունքի խախտումների կանխարգելման համար, մինչդեռ, այդ պահանջի չկատարումը ծառայում է միայն նրանց շահերին, ովքեր ձգտում են խաթարել միջազգային իրավունքի կենսունակությունը և մարտահրավեր նետել միջազգային իրավական համակարգի ամբողջականությանը և հեղինակությանը: "Միավորված ազգերի կազմակերպությունն իր համապատասխան գործողությունների և մանդատների միջոցով հատուկ պատասխանատվություն է կրում՝ ապահովելու, որ օրենքի գերակայությունը գերակշռի բռնության ու ագրեսիայի նկատմամբ, ինչպես նաև ապահովելու, որ արդարությունն ու հաշվետվողականությունը կարևոր մնան կազմակերպության աշխատանքը ղեկավարելու գործում:

Հայաստանը հանձնառու է պատասխանատվության ապահովմանն ու անպատժելիության դեմ պայքարին, ինչի մասին վկայում  է վերջերս մեր միանալը Միջազգային քրեական դատարանի Հռոմի ստատուտին, որն ուժի մեջ է մտնել 2024 թվականի փետրվարի 1 - ից", - ամփոփել է Մարգարյանը։