Արմինֆո. Հայաստանը 50-րդ տեղն է զբաղեցրել սոցիալական զարգացման վարկանշային աղյուսակում (Social Progress Index 2024), որը համեմատում է աշխարհի 170 երկրներում տարբեր սոցիալական բարիքների հասանելիության մակարդակը:
Հետազոտությունն ամեն տարի իրականացնում է ամերիկյան Social Progress Imperative ոչ կառավարական կազմակերպությունը՝ աշխարհի խոշորագույն աուդիտորներից մեկի ՝ Deloitte-ի աջակցությամբ: Ինդեքսը ցույց է տալիս, թե որքանով է այս կամ այն պետության սոցիալական համակարգը բավարարում բնակիչների կարիքները ։ Դրանք բաժանված են երեք մեծ խմբի.
- հիմնական բարիքներ (սնունդ և խմելու ջրի հասանելիություն, առաջին բուժօգնություն, սանիտարական պայմաններ, բնակարանային պայմանների որակ և անձնական անվտանգություն);
- բարեկեցության հիմունքներ (առողջապահություն և բնապահպանական իրադրություն, տեղեկատվության, հաղորդակցության և կրթության հասանելիություն);
- մարդկային ներուժի զարգացում (քաղաքացիական իրավունքներ, անձնական ազատություն և ընտրության հնարավորություն, հանդուրժողականություն և իրավահավասարություն, լրացուցիչ կրթության հասանելիություն):
Ընդհանուր առմամբ, հաշվի է առնվել 57 ցուցանիշ։ Վերցվել են 2023 թվականի տվյալները։ Հետազոտության հեղինակները նշում են, որ վարկանիշը կառուցված է սոցիալական ոլորտում կառավարությունների քաղաքականության փաստացի արդյունքների, այլ ոչ թե ծախսված ռեսուրսների ծավալի վրա:
2024 թվականին սոցիալական զարգացման վարկանիշի առաջատարը Դանիան է։ Եռյակում են նաև Նորվեգիան և Ֆինլանդիան։ Ուշագրավ է, որ Վրաստանը զբաղեցրել է 52-րդ տեղը, Ուկրաինան՝ 59 - րդ, Բելառուսը՝ 61-րդ, Ռուսաստանը՝ 76 - րդ տեղերը։ Ադրբեջանը զբաղեցրել է 99-րդ տեղը։ Վերջին տեղերն զբաղեցրել են Չադը, Կենտրոնական Աֆրիկյան Հանրապետությունը և Հարավային Սուդանը:
Հայաստանի ուժեղ կողմեր են ճանաչվել հիմնական առողջապահության և խմելու ջրի հասանելիությունը, սանիտարական բարձր չափանիշները: Քաղաքացիների իրավունքների ապահովումը միջին մակարդակի վրա էր, իսկ քաղաքական իրավունքները՝ մի փոքր ավելի բարձր։ Թույլ կողմերը բնապահպանական խնդիրներն են, կրթության մակարդակը, տեղեկատվական ոլորտը, այդ թվում ՝ էլեկտրոնային կառավարությունը և տեղեկատվության ազատությունը։
<Ընդհանուր առմամբ, 2023 թվականին 61 երկրներում դիտվել է սոցիալական առաջընթացի զգալի անկում, իսկ ևս 77 երկրներում՝ լճացում: Միայն 32 երկրներում է գրանցվել իրական առաջընթաց։ Սա վերջին տասնամյակում սոցիալական առաջընթացի առաջին գլոբալ անկումն է: Այն, հիմնականում, պայմանավորված է ցուցանիշների նվազմամբ այնպիսի ոլորտներում, ինչպիսիք են առողջապահությունը, իրավունքը, խոսքի ազատությունը, տեղեկատվության եւ հաղորդակցության հասանելիությունը", - նշել են հետազոտողները: