"Խաղաղության խաչմերուկը" Անկարայի և Բաքվի կողմից Երևանին պարտադրված պանթյուրքական նախագիծ է. Արթուր Խաչատրյան

Արմինֆո. "Հայաստան" դաշինքի ընդդիմադիր պատգամավոր Արթուր Խաչատրյանը համոզված է, որ վարչապետ Փաշինյանի կողմից միջազգային հարթակներում առաջ քաշվող "Խաղաղության խաչմերուկ" նախագիծը պարտադրված է Երևանին Անկարայի և Բաքվի կողմից: Այդ մասին նա հայտարարել է ԱրմԻնֆո-ի հետ զրույցում:

Նրա ասելով՝ ինքը դեռևս 2022 թվականի փետրվարից ապարդյուն փորձում է այդ նախագծի տնտեսական հիմնավորվածության փորձագիտական գնահատականն ստանալ կառավարությունից, իսկ ավելի կոնկրետ ՝ Տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարությունից։ Գերատեսչությունում նրան մերժում են, պատճառաբանելով, որ տեխնիկատնտեսական ուսումնասիրություն դեռ չի իրականացվել։ Այդ առնչությամբ նա 2023 թվականի դեկտեմբերի 6-ին խորհրդարանում կառավարական ժամի ընթացքում վարչապետից հետաքրքրվել է, թե այդ դեպքում ինչ հիմքով են ՀՀ իշխանությունները խոսում "Խաղաղության խաչմերուկ" նախագծի տնտեսական հիմնավորվածության մասին։

Փաշինյանն այն ժամանակ ԱԺ ամբիոնից հայտարարել էր, որ "Խաղաղության խաչմերուկ" հայեցակարգի հիմքում ընկած է ոչ միայն տնտեսական հաշվարկը, այլ շատ ավելի լայն և համապարփակ մոտեցում, քանի որ նախագիծն ունի ոչ միայն տնտեսական նշանակություն, այլև տարածաշրջանային-քաղաքական մեծ նշանակություն և անմիջականորեն առնչվում է անվտանգության հարցերին: Վարչապետը նաև հավաստիացրել էր, որ նման հաշվարկներ կան, դրանք միջազգային կազմակերպության հաշվարկներ են, և կառավարությունը պատրաստ է դրանք ներկայացնել:

Խաչատրյանին կառավարությունից պատասխանել են, բայց "ուսումնասիրության մասին տեղեկանքի" տեսքով։ Ու, թեեւ, փաստաթուղթը պատգամավորին տրամադրվել է "չհրապարակման" ռեժիմով, նա հավաստիացնում է, որ դրանում չեն տրվել պատգամավորի հարցման մեջ շարադրված եւ առաջադրված հարցերի պատասխանները: <Այսինքն՝ փաստաթղթում բացակայում էին նախագծի տնտեսական նպատակահարմարության ուսումնասիրությունները: Եվ ես դեռ սպասում եմ հիմնական հարցերի պատասխաններին>, - հայտարարում է նա:

Պատգամավորը հիշեցնում է, որ համանման հարցումով նա դիմել էր Հայաստանի էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանին՝ դեռ երկու տարի առաջ, երբ վերջինս հայտարարում էր, որ "Հայկական խաչմերուկ" ("Խաղաղության խաչմերուկը" դրա վերաբրենդավորում է) նախագծի իրագործումը խոստանում է ավելացնել Հայաստանի ՀՆԱ-ն գրեթե մեկ երրորդով ։ <Այն ժամանակ Քերոբյանն ինձ տրամադրեց 23 տարվա վաղեմության փաստաթուղթ, այսինքն՝ 1998 թվականի տվյալների հիման վրա կատարված ուսումնասիրություններ։ Հասկանալի է, որ այդ տվյալները չեն կարող օգտագործվել նման որոշումների կայացման գործընթացում: Եվ չնայած այն հանգամանքին, որ հետո էկոնոմիկայի նախարարը խոստացավ ներկայացնել ավելի թարմ տվյալներ, նա իր խոստումն այդպես էլ չկատարեց", - նշում է Խաչատրյանը։

Պատգամավորը նշում է, որ ամեն անգամ, երբ նման բնույթի հարցեր են դրվում, իշխանական կուսակցությունը սկսում է դեմագոգիայով զբաղվել,  մատնանշելով ակնհայտը՝ "բաց ճանապարհներն ավելի լավ են, քան փակ ճանապարհները" ։ <Բայց չէ որ Թուրքիան և Ադրբեջանը փակել են ճանապարհներն ավելի քան 30 տարի առաջ՝ մեր առջև դնելով քաղաքական պայմաններ։ Այսօր մենք չունենք այն հարցի պատասխանը, թե Անկարան ինչ պայմաններ է առաջադրում Երեւանին ճանապարհների բացման համար։ Երկրորդ, տեսականորեն, իհարկե, բաց ճանապարհը ավելի լավ է, բայց բաց ճանապարհը և ճանապարհը, որը երկրին տնտեսական օգուտ է խոստանում, երկու տարբեր բաներ են>, - նշում է խորհրդարանականը։

Արթուր Խաչատրյանը համոզված է, որ "Խաղաղության խաչմերուկը" պանթյուրքական նախագիծ է, որի միջոցով ցամաքային կապ է ապահովվում թյուրքական ազգերի համար՝ սկսած Բոսֆորից մինչև արևմտյան Չինաստան: Այս առումով պատգամավորը չի բացառում, որ, արդյունքում, նախագիծը կարող է ֆինանսավորվել հենց նրանց կողմից, քանի որ Հայաստանի պետական գանձարանը նման միջոցներ (ՀՀ ֆինանսների նախարարության գնահատմամբ ՝ "Խաղաղության խաչմերուկ" նախագիծը կարժենա մոտ 400-500 մլն դոլար) չունի։

Հիշեցնենք, որ 2023թ. հոկտեմբերի 26-ին ելույթ ունենալով Վրաստանի մայրաքաղաքում, ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել էր, որ հանրապետության կառավարությունը մշակել և ներկայացնում է "Խաղաղության խաչմերուկ" նախագիծը՝ որպես խաղաղության օրակարգի կարևոր մաս: Այդ նախագծի առանցքային իմաստը Հայաստանի, Թուրքիայի, Ադրբեջանի և Իրանի Իսլամական Հանրապետության միջև հաղորդակցությունների զարգացումն է՝ ավտոմոբիլային, երկաթուղային ուղիների, խողովակաշարերի, մալուխների, էլեկտրահաղորդման գծերի վերանորոգման, կառուցման և շահագործման միջոցով:

"Հայաստանի հարավով և հյուսիսով անցնող երկաթուղիներն արդեն երեսուն տարի չեն գործում տարածաշրջանային մակարդակով, չեն գործում Արևելքն ու Արևմուտքը միացնող բազմաթիվ ավտոմայրուղիներ, մինչդեռ, այդ ճանապարհների շահագործման վերսկսումը կարճ և արդյունավետ կլիներ Կասպից ծովը Միջերկրական ծովի հետ կապող ինչպես երկաթուղային, այնպես էլ ավտոմոբիլային ճանապարհով: Նմանապես, այդ երկաթուղային և ավտոմոբիլային հաղորդակցությունները կարող են արդյունավետ դառնալ Պարսից ծոցը Սև ծովին, այդ թվում ՝ վրացական նավահանգիստներին միացնելու միջոցով։ Այդ նախագիծը մեծ օգուտ կբերի մեր տարածաշրջանի բոլոր երկրներին, եւ ես ցանկանում եմ կառավարությունների եւ մասնավոր ներդրողների ուշադրությունը հրավիրել այդ հնարավորության վրա", - հայտարարել էր Հայաստանի կառավարության ղեկավարը: